Morgunblaðið - 05.01.2005, Blaðsíða 36
36 MIÐVIKUDAGUR 5. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
uðust upp fjöldi skemmtilegra og
átakasamra skuggamynda frá liðnum
samverustundum. Þannig verður lífið
myndasýning frá þeim sem hverfur
fyrir hinn sem lifir enn um stund.
Ævi hugsjónamanna er í senn gleði
og sorg, sókn og undanhald; stundum
öfgar, svo tekur skynsemin yfirhönd-
ina og lausnin verður til.
Þannig tóku höndum saman þessi
ákafi hugsjónamaður – Gulli Berg-
mann og vættir Snæfellsness og til
varð musteri náttúruunnenda,
Brekkubær að Hellnum, síðasta stór-
virki þessa ágæta manns og konunn-
ar sem hann unni ofar öllu öðru.
Að vera Íslendingur er að eiga
rætur í landi, þjóð og tungu og Gulli
Bergmann var mikill Íslendingur. Í
aftursæti bifreiðar á ferðalagi um
Norður-Ameríku og Íslendinga-
byggðir Kanada lásum við til skiptis
Íslandsklukku Laxness með tilheyr-
andi gagnkvæmum athugasemdum
og skemmtun. Í fátæklegum kveðju-
orðum er við hæfi að fara í smiðju
skálda.
Kveðjustundin er runnin upp og
enn er vísað til skuggamynda og nú
úr Áföngum Jóns Helgasonar:
Skuggar lyftast og líða um hjarn
líkt eins og mynd á þili
og svo er farið á Snæfellsnes:
Nú er í Dritvík daufleg vist
drungalegt nesið kalda
sjást ekki lengur seglin hvít
sjóndeildarhringinn tjalda.
og að lokum vísuorð sem lýsir vel
Gulla Bergmann:
Séð hef ég skrautleg suðræn blóm
sólvermd í hlýjum garði;
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði;
Mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði
runninn upp þar sem Kaldakvísl
kemur úr Vonarskarði.
Við þökkum fyrir fínt lífsferðalag
um leið og við samhryggjumst Guð-
rúnu og aðstandendum.
Anna Sigríður og Knútur Bruun.
Vinur minn, Guðlaugur Bergmann
eða Gulli eins og hann var ávallt kall-
aður, lést á heimili sínu að Hellnum,
Snæfellsbæ, hinn 27. desember 2004.
Gulli var óvenjulegur maður og alveg
ljóst að „stór“ maður er horfinn af
sjónarsviðinu. Hann var frumkvöðull
sem var óragur við að taka mikilvæg-
ar ákvarðanir þegar því var að skipta.
Sú saga verður þó ekki rakin hér.
Hann var einnig fyrirmynd jafnaldra
sinna á unglingsárunum. Mörg dæmi
má nefna um þetta. Hér skal aðeins
nefnt að á meðan flestir okkar töldu
sig þurfa að styrkja sjálfsímyndina
með notkun tóbaks eða annarra
vímuefna á mannamótum var Gulli
stakur bindindismaður og bjó jafn-
framt yfir slíku sjálfsöryggi að geisl-
aði af honum. Þá var hann slíkur
kunnáttumaður í dansi að stelpurnar
biðu í röðum eftir því að fá að dansa
við hann. Hann var því öfundsverður
í augum okkar flestra jafnaldranna.
Við litum upp til hans, það var heiður
að þekkja hann og eiga að vini.
Gulli var bundinn sterkum fjöl-
skylduböndum úr föðurhúsum. Mikl-
ir erfiðleikar voru þar oft viðloðandi
sem hann tókst á við og reyndi að
leysa. Hann aflaði sér góðrar mennt-
unar í skóla sem hann bætti síðan
kerfisbundið við alla sína ævi. Hann
varð áberandi athafnamaður með ár-
unum og þekktastur var hann líklega
fyrir rekstur tískuverslunarinnar
Karnabæjar. Þær verslanir urðu alls
8 talsins þegar best lét með hátt í 200
starfsmenn. Þar fyrir utan var hann á
árum áður umboðsmaður hljóm-
sveita, eigandi og stjórnandi hljóm-
flutningsfyrirtækja, tók virkan þátt í
stjórnmálum, sat í stjórnum nokk-
urra félaga og þannig mætti lengi
telja. Hann var á tímabili mikill
íþróttamaður og í marga áratugi var
hann ef svo má segja „landsliðsmað-
ur“ í laxveiðum. Þegar best lét virtist
mér oft að hann hefði eins konar hirð
aðdáenda í kringum sig. Þetta var
einkum augljóst þegar hann stundaði
laxveiði og gufuböðin hjá Jónasi á
Kvisthaga á árum áður. Gulli var
mikill hugsjónamaður og fylgdi skoð-
unum sínum eftir af einstökum sann-
færingarkrafti. Hann gaf sér ávallt
tíma til að ræða málin í botn. Spurn-
ing var aðeins hve mikið úthald við-
mælandi hans hafði. Hann var mikill
trúmaður og víðlesinn. Hugsjónir
hans beindust að ýmsum ólíkum at-
riðum í gegnum tíðina, t.d. að guð-
speki, stjörnuspeki, heilbrigðismál-
um, stjórnmálum og
umhverfismálum. Sameiginlegur
kjarni þessara hugsjóna var maður-
inn sjálfur og velferð hans. Honum
hætti til að sjá lausnir mála í eins
konar leikfléttum þar sem allt myndi
ganga upp ef settum reglum væri
fylgt. Þetta þvældist oft fyrir mér.
Ekki var auðvelt að andmæla honum
því hann hafði ýmsar reynslusögur
og tilvitnanir í lærdómsrit á hrað-
bergi og virtist því betur undirbúinn
en flestir. Ekki var þó alltaf sjáanlegt
að hann fylgdi sjálfur eftir þeim boð-
skap sem hann hvatti aðra til að
fylgja. Þetta þýddi m.a. að hann var
oft kærulaus um eigin velferð. Gulli
var umdeildur maður. Hjá því varð
ekki komist. Hann var einfaldlega of
áberandi og velgengni hans of aug-
ljós til þess að allir gætu sætt sig við
hann. Í fari hans var einkennandi að
hann treysti flestum í fyrstu umferð
án mikillar gagnrýni. Slíkt trúnaðar-
samband gat brugðist. Í slíkum til-
vikum gat hann verið harður af sér og
óvæginn. Á hinn bóginn var hann ein-
staklega ljúfur og alltaf tilbúinn að
fyrirgefa eða sætta ágreining ef því
var að skipta.
Við Gulli héldum vináttu okkar
með ágætum og reglubundnum sam-
skiptum í yfir fimmtíu ár. Sennilega
hefur enginn einn maður haft svo
mikil áhrif á mig sem hann jafnvel þó
ég efaðist oft um aðferðir hans og
skoðanir. Mestan hluta lífsins virtist
mér Gulli eiga mikilli velgengni að
fagna. Því er þó ekki að neita að það á
ekki við um síðustu ár hans vegna
veikinda og dvínandi heilsu. Ég hef
velt því fyrir mér hvaða samveru-
stundir okkar Gulla hafi verið
ánægjulegastar. Niðurstaða mín er
sú að þær hafi allar verið það.
Ég færi konu hans Guðrúnu sam-
úðarkveðjur mínar, svo og sonum
þeirra hjóna, Guðjóni og Guðlaugi.
Samúðarkveðjur færi ég einnig son-
um hans Ragnari, Daníel og Ólafi,
svo og öðrum aðstandendum.
Stefán Már.
Það var fyrir mörgum árum að 14
ára drengur fluttist á Kvisthagann til
Jónasar Halldórssonar sundkappa
og Rósu konu hans. Jónas rak gufu-
baðstofu um áratugaskeið í kjallaran-
um. Það leið ekki á löngu uns dreng-
urinn rataði niður í gufuna og skildi
fljótt að það var ekki bara gufan sem
gerði manni gott, heldur félagsskap-
urinn. Þarna voru áberandi menn
sem töluðu hátt og snjallt, leystu öll
vandamál þjóðlífsins léttilega og voru
snöggir að því. Einn þessara fasta-
gesta skar sig þó úr. Alltaf hafði hann
skoðanir og lá svo sannarlega ekki á
þeim. Hann gaf sér alltaf tíma til að
tala við unglinginn, rífast við hann
um pólitík og landsmálin, eða bara
um daginn og veginn. Þetta var Gulli.
Þarna var upphafið á löngum og
góðum vinskap okkar og miklum
samskiptum. Þó ferðum í gufuna hafi
fækkað þá voru samskiptin tekin upp
á nýjum vettvangi. Við áttum eftir að
veiða saman um áratuga skeið, sátum
saman í stjórn Stangaveiðifélags
Reykjavíkur og vorum saman í veiði-
hópnum Fjaðrafoki. Gulli var frum-
kvöðull í orðsins fyllstu merkingu.
Hvort sem um var að ræða verslun-
arrekstur eða veiðimál, umhverfis-
mál eða andans mál. Ekki skorti hug-
myndirnar og það sem meira er, þær
voru framkvæmdar – bæði góðar og
slæmar! Það var alveg sama á hverju
var tekið, alltaf var hann fremstur í
flokki, alltaf var hann með nýja sýn á
málin, alltaf bjartsýnn og jákvæður,
alveg sama á hverju gekk.
Núna, þrjátíu árum frá fyrstu
kynnum, kveðjum við Gulla með
söknuði. Það voru forréttindi að
þekkja þennan mann og kynnast við-
horfum hans til lífsins og þess sem
tekur við að því loknu. Ég veit að í
hvert sinn sem við hjónin eigum eftir
að fara um Norðurárdal verður okk-
ur hugsað til Gulla og þeirra fjöl-
mörgu ánægjustunda sem við höfum
átt með honum þar á bökkunum og
reyndar er ég sannfærður um það
næst þegar við eigum eftir að veiða
Eyrina, að Gulli verður með okkur
þar og fylgist vel með hvernig geng-
ur.
Við hjónin sendum svo Guðrúnu og
fjölskyldunni allri okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Bjarni og Dísa Klara.
Hvað á maður að segja þegar einn
af manns allra bestu vinum deyr á
besta aldri? Þegar fréttin af andláti
Gulla Bergmann, vinar míns, barst,
þá setti menn hljóða. Gulli var goð-
sögn í lifanda lífi. Leiðir okkar lágu
saman um það leyti sem Gulli var um-
boðsmaður Lúdó sextetts sem allir
þekkja. Við áttum samleið í skemmt-
anaiðnaðinum fyrstu ár vináttu okk-
ar. Þar næst lágu leiðir okkar saman
þegar Gulli og félagar hans fengu
umboð fyrir tískuföt frá Carnaby
Street í London. Þá vann ég hjá P&Ó
í Austurstræti og vildi Gulli fá Herra-
deildina til að setja upp tískuvöru-
verslun unga fólksins í kjallaranum,
en það fékk ekki hljómgrunn á þeim
tíma, frekar en í öðrum fataverslun-
um í Reykjavík. Gulli vildi vera heild-
sali en ekki smásali. Að endingu
ákvað hann í samráði við félaga sína
að opna Karnabæ, tískuverslun unga
fólksins, við Týsgötu, sem varð síðan
allra vinsælasta og þekktasta verslun
í Reykjavík um nokkurra ára skeið.
Þegar ég hóf störf hjá Morgun-
blaðinu haustið 1966 var blómaskeið í
íslensku menningar- og viðskiptalífi.
Lifandi tónlist í hverju veitingahúsi í
Reykjavík, „bítlað um alla borg“.
Menn höfðu miklar tekjur og eyddu
miklu. Þetta var mikið byltingarskeið
í íslensku samfélagi og gróskan var
sem aldrei fyrr. Bítlatímabilið gekk
yfir Ísland rétt eins og önnur lönd.
Ást, vinátta og friður voru kjörorð
þessa tímabils.
Gulli Bergmann var með fingurinn
á púlsi samfélagsins á þessum tíma
og var ókrýndur konungur tískunnar
og tónlistarinnar, það fór ekki
framhjá nokkrum manni. Hann var
brautryðjandi og mikill frumkvöðull.
Hann hikaði aldrei við að taka áhættu
og hann var fyrir bragðið umdeildur
en virtur af samferðamönnum sínum.
Hann var það sem nútímamenn
myndu kalla spennufíkill. Hann var
aldrei hræddur við að taka áhættu og
lét sér í léttu rúmi liggja gagnrýni
annarra því hann var ætíð trúr því
sem hann tók sér fyrir hendur og var
mjög ástríðufullur maður sem kunni
að lifa. Þannig menn eru áhugaverðir
menn sem gott er að eiga sem vini.
Orðið viðskiptavinur kemur mér í
huga þegar ég minnist hans hér.
Þetta fallega íslenska orð segir svo
margt um viðskipti á milli manna.
Það er nefnilega hægt að eignast vini
á grundvelli viðskipta og viðskipti á
grundvelli vináttu. Það þýðir í raun
að fullkomið traust ríkir á milli
manna sem meta vináttuna ofar við-
skiptunum því sannir vinir svíkja
ekki hvor annan. Við Gulli áttum
gríðarlega mikil viðskipti til langs
tíma þau ár sem ég vann á Mogg-
anum og allir samningar sem gerðir
voru á milli okkar og hans voru
munnlegir og stóðust alltaf. Það þarf
ekki að undirrita samninga á milli
vina, orð standa. Gulli var því ekki
bara viðskiptavinur minn hann var,
og er samkvæmt hans kenningu, líka
einn minn allra besti vinur.
Fyrir nokkrum árum lágu leiðir
okkar Gulla saman enn einu sinni og
nú á sviði umhverfismála. Hann og
Guðrún eiginkona hans reistu sér
glæsilegt heimili í Brekkubæ á Snæ-
fellsnesi. Þá storkaði Gulli enn einu
sinni samfélaginu og nú með því að
umturna lífi sínu og allir vinir hans
stóðu á öndinni og spurðu hver ann-
an: Hvað er hann Gulli að gera núna?
Er hann orðinn eitthvað klikkaður?
Ég var svo lánsamur að fá að heim-
sækja þau hjón í Brekkubæ fljótlega
eftir að þau fluttu vestur. Við fórum
saman á hugarflugsfund með fjölda
íbúa Snæfellsbæjar og þar á löngum
og afar skemmtilegum fundi, sem
stóð langt fram á nótt, var lagður
grunnur að því merka starfi sem þar
hefur verið unnið við að gera Snæ-
fellsbæ að vistvænu samfélagi. Hinu
fyrsta í heiminum, hvorki meira né
minna. Það hefur verið aðdáunarvert
að fylgjast með framgöngu þessarar
miklu og metnaðarfullu vinnu sem
þar hefur verið unnin af festu, þol-
inmæði og þrautseigju og þar naut
Gulli sín vel. Braut af sér allar gamlar
hefðir og hóf nýjan lífsstíl undir jökli.
Ekki alveg það sem vinir hans áttu
von á en mikið óskaplega var gaman
að finna hjá honum að honum leið vel.
Þar gat hann látið svo gott af sér
leiða. Gat leyft sér að umgangast fólk
og veita því gleði og miðlað af langri,
spennandi og flókinni lífsreynslu.
Gulla þótti svo gott að gefa.
Þegar við heimsóttum Gulla síðast,
þá stóð til að við tækjum höndum
saman á nýju ári við að efla enn frek-
ar vitund fólks í okkar landi á mik-
ilvægi sjálfbærrar þróunar og stefna
að því að gera Ísland að fyrsta sjálf-
bæra landi heims. Að landið okkar,
sameiginlegt hlutafélag íbúanna, yrði
metið að verðleikum og afurðir þess
metnar og virtar sem einstakar af-
urðir. Að landið væri áfram hreint og
fallegt sem styrkja myndi sérstöðu
þess og að það hefði það hlutverk fyr-
ir umheiminn að verða fyrirmyndar-
land öðrum þjóðum til eftirbreytni.
Gulli og Guðrún sameinuðu ferða-
þjónustu sína Ferðaþjónustu bænda
sem nú þegar hefur tekið upp sjálf-
bærni sem meginþátt þjónustunnar
og í því samfélagi leið þeim vel. Kom-
in aftur til baka til náttúrunnar og
farin að vinna með bændum við varð-
veislu landsins og nýtingu þess á far-
sælan hátt. Það sem þeim Gulla og
Guðrúnu hefur tekist að gera í sam-
vinnu við vini sína í Snæfellsbæ hefur
sýnt svo ekki verður um villst að það
er hægt að ná miklum árangri með
mikilli vinnu. Árangri sem skilar sér í
bættri afkomu og betri líðan sem um-
fram allt er það sem lífið snýst um.
Gulli var kraftaverkamaður, hann
vissi að það er ekkert sem kemur í
veg fyrir að við hverfum öll úr þessu
jarðneska lífi. Það vissi hann og hafði
lagt sig fram um að taka á móti þeirri
stundu með lotningu. Það hefur hann
nú gert og skilið við þetta líf með
glæstum brag og skilur ekkert eftir
annað í minningu okkar, sem eftir lif-
um, en þakklæti fyrir að hafa fengið
tækifæri til að eiga með honum fagr-
ar stundir. Skemmtilegar og stund-
um ævintýralegar stundir en ætíð
áhugaverðar. Sá tími á vonandi eftir
að koma að okkur takist að minnast
Gulla með öðrum hætti en hér er gert
í stuttri minningargrein. Vonandi
tekst það með einhverjum hætti, það
vona ég. Við áttum ætíð svo góðan
tíma saman og Gulli kenndi manni
það, svo ekki verður um það deilt, að
vinátta er það dýrmætasta sem menn
skapa sér í þessu jarðlífi. Það er ekk-
ert sem skiptir meira máli en góðir
vinir.
Við Margrét vottum Guðrúnu,
börnunum, barnabörnunum, tengda-
börnunum og öðrum ættingjum og
vinum okkar dýpstu samúð um leið
og við kveðjum Gulla og þökkum hon-
um fyrir það að vera ætíð góður vin-
ur. Gulli var góður drengur.
Baldvin.
Kveðja frá
Handknattleiksdeild K.R
Vinur okkar og félagi Gulli .Berg-
mann er fallinn frá. Hann var dreng-
ur góður og vinfastur. Hann spilaði
með okkur í meistaraflokki í allmörg
ár og dugði vel bæði í vörn og sókn.
Einnig sat hann í stjórn deildarinnar.
Elju hans, bjartsýni og dugnaði
var við brugðið, hann hreif alla með
sér bæði utan vallar sem innan.
Í orðasafni hans rúmuðust ekki
orðin „ekki hægt“, eða að „gefast
upp“. Í keppnisferðum innan lands
sem utan var hann jafnan hvers
manns hugljúfi og hrókur alls fagn-
aðar.
Við vottum aðstandendum hjart-
anlega samúð.
Gamli vin, Guð og hinn góði K.R.
andi fylgi þér um ókomna vegu.
Sveinn Kjartansson
fyrrverandi formaður.
Guðlaugur Bergmann kom eins og
stormsveipur inn í samfélagið á Snæ-
fellsnesi. Hann beitti sér fyrir marg-
víslegum úrbótum og gekk til þeirra
verka af ríkri sannfæringu athafna-
mannsins með sterk rök að vopni í
þágu byggðarinnar. Á skömmum
tíma tókst honum með sinni góðu
konu, Guðrúnu, að marka spor í sam-
félaginu með starfsemi sinni á Helln-
um. Hann haslaði sér völl í íslenskri
ferðaþjónustu og ekki síst á sviði um-
hverfisvænnar ferðaþjónustu. Fljót-
lega eftir að Guðlaugur flutti að
Hellnum lágu leiðir okkar saman.
Varð mér strax ljóst að þar fór ein-
stakur maður. Hann var eldhugi og
hugsjónamaður sem hafði af mikilli
reynslu að miðla. Þess hafa Snæfell-
ingar notið. Reynsla og þekking Guð-
laugs í viðskiptum nýttist honum í
starfi á vettvangi ferðaþjónustu
bænda og innan greinarinnar þar
sem hann lét til sín taka. En þau störf
Guðlaugs sem ég tel að muni halda
nafni hans á lofti er það stórvirki að
ná Snæfellingum saman um það stór-
kostlega verkefni að fá byggðir Snæ-
fellsness vottaðar eftir alþjóðlega
vottunarkerfinu GREEN GLOBE21
sem umhverfisvænn áfangastaður
ferðamanna. Sú vottun nýtist öllum
atvinnugreinum á Snæfellsnesi sem
geta kynnt starfsemi sína og fram-
leiðslu á þeirri forsendu að hún fari
fram í samfélagi sem vill byggja á
forsendum sjálfbærrar þróunar. Til
þess að ná því takmarki þurfti nýja
hugsun og nýtt skipulag allrar starf-
semi í sveitarfélögunum og í raun
hugarfarsbreytingu. Fyrir því stóð
frumkvöðullinn Guðlaugur með öðru
góðu fólki. Guðlaugur fór sjaldan
troðnar slóðir. Hann hikaði ekki að
ganga fram fyrir skjöldu og verja
samherja sína og vini þegar honum
þótti þörf á. Hann sýndi það í verki að
hann var vinur vina sinna og keppn-
ismaðurinn brást þann veg við að
sókn væri besta vörnin þegar á þurfti
að halda. Þessum eðliskostum Guð-
laugs kynntist ég vel og naut vináttu
hans og stuðnings. Skömmu fyrir
andlát Guðlaugs átti ég ásamt öðrum
góða samverustund með honum og
Guðrúnu. Þar var hann að kynna fyr-
ir mér hugmyndir sínar um frekari
framrás í landinu á sviði sjálfbærrar
þróunar í íslenskri ferðaþjónustu og
hjá samfélögum líkt og gert hefur
verið á Snæfellsnesi. Hann hafði óbil-
andi trú á verkefninu sem hann
byggði á hugsjóninni um sjálfbæra
nýtingu landkosta okkar og auðlinda
í þágu mannsins. Þetta verkefni var
honum hugsjónastarf og leiðarljós.
Um leið og við Hallgerður minn-
umst Guðlaugs með söknuði og virð-
ingu sendum við Guðrúnu og fjöl-
skyldunni samúðarkveðjur.
Sturla Böðvarsson.
Það var um haustið ’69 að ég labb-
aði mig niður á Týsgötu og bað um að
fá að tala við Guðlaug Bergmann.
Vantaði vinnu fyrir jólin. Því miður,
öll störf frátekin í Karnabæ, en hafði
ég pælt í því að tala við þá í Faco? Þar
var gengið frá ráðningu minni. Ekki
vissi ég samt fyrr en nokkrum árum
síðar að eftir viðtalsbilið hafði Guð-
laugur hringt og lagt að Pétri Ara-
syni að ráða þennan strák. Árið 1976
ákvað ég að leita mér samstarfsaðila
og hélt í annað skipti á fund Guð-
laugs. Úr varð samstarf í hartnær 20
ár. En á þeim tíma vorum við sameig-
endur að Steinum hf. og eftir að því
lauk deildu fyrirtæki okkar sameig-
inlegri rekstraraðstöðu. Á þessum
tíma kynntist ég Gulla vel og við unn-
um náið saman. Hann beitti við-
skiptareynslu sinni og persónutöfr-
um til að ná erlendum
viðskiptasamböndum og brjóta upp
ríkjandi einokun á innflutningi tón-
listar og hafði auk þess mikinn áhuga
á framgangi íslenskrar tónlistarút-
gáfu. Ég lærði að meta atorku hans
og lifandi áhuga á mannlegum og
andlegum málum, ákefð hans og öfl-
uga málafylgju. Eftir að samstarfi
okkar lauk, leitaði ég ráða hans, sem
varð til þess að Spor ehf. var stofnað.
Þá er mér minnisstæður hlýhugur
hans þegar ég átti við veikindi að
stríða og heimsókn að Brekkubæ þar
sem ég fékk að drekka vatn úr bless-
aðri uppsprettu í hraunjaðrinum.
Kannski skipti það sköpum?
Hann og Guðrún eiginkona hans
GUÐLAUGUR
BERGMANN