Mánudagsblaðið - 10.07.1950, Blaðsíða 4

ð
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagurinn 10. júlí 1950,
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
BLAÐ FYRIR ALLA
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð kr. 1,50 í lausa-
sölu, en árgangurinn, 52 blöð, 48 krónur
Afgreiðsla: Kirkjuhvoli, 2. hæð, opin á mánudögum.
Sími ritstjóra: 3975.
Prentsr ðja Þjóðviljans h.f.
Leiðinlegt atvik
RÆKTAR-CLÖP
íþrcjttakeppninni í frjáls-
íþröttum milli Dana og íslend
inga er nú lokið. I stórum
dráttum má segja, að 'hún
hafi farið prýðilega fram og
verið íþróttamönnum beggja
þjóðanna til sóma. Það er
auðséð, að íslenzkir íþrótta-
menn hafa lært margt í al-
mennri háttvísi á ferðum sín-
um til útlanda á undanförn-
um árum. Þó kom þarna fyrir
leiðinlegt atvik, sem sýnir, að
sumir þeirra hafa ekkert lært
á þessu sviði. Þetta skeði í
1000 metra boðhlaupinu, þar
hljóp Guðmundur Lárusson
síðasta sprettinn. ' Voru Is-
lendingar þá komnir langt á
undan og öruggir um sigur.
Þá kom skrælinginn upp í
Guðmundi. Hann veifaði boð-
hlaupskeflinu dólgslega fram
an í áhorfendur með glað-
klakkalegu frekjuglotti. —
Svona atvik hefði ekki getað
komið fyrir á íþróttamótum
neins staðar í Evrópu nema
kannske í Albaníu. Þetta eru
auðvitað frekjuleg dónalæti,
sem hvergi geta komið fyrir
meðal siðaðra íþróttamanna.
Meiri hluti ísl. áhorfend-
anna má líka eiga það, að þeir
létu sér fátt finnast um þenn-
an skrílshátt, en auðvitað féll
þetta í góðan jarðveg meðal
ósiðaðasta strákaskrílsins á
vellinum. Danirnir hafa auð-
vitað brosað í kampinn að
þessum skrílslátum, því að
þetta er einmitt sú mynd, sem
flestir þeirra munu hafa gert
sér af menningu Islendinga.
Eg skal taka það fram, að ég
hef enga löngun til að hnýta
í Guðmund Lárusson persónu
lega. Allir kunnugir segja, að
þetta sé bezti drengur. En
hann virðist ekki kunna of
mikið í almennum mannasið-
um, fremur en svo margir
aðrir íslenzkir æskumenn.
Sökin á þessu atviki og öðr-
um svipuðum, liggur sennilega
fyrst og fremst hjá forystu-
mönnum íslenzkra íþrótta-
mála. Þeir hafa látið algerlega
undir höfuð legg jast að kenna
íþróttamönnum vorum lág-
mark almennrar háttvísi. —|
9*
Þetta er þó orðið mikilvægt
atriði síðan íslenzkir íþrótta-
menn fóru að taka þátt í
íþróttamótum víða um Iönd.
; Framkoma þeirra þar er þátt-
ur í almennri landkynningu
og getur haft veruleg áhrif
á það, hver-jum augum útlend
ingar líta íslenzku þjóðina. —
íþróttasamband íslands ætti
ekki að einblína eingöngu á
árangur. íslenzkra íþrótta-
manna í einstökum greinum,
heldur einnig að leggja
nokkra áherzlu á að kenna
þeim mannasiði, svo að þeir
hagi sér eins og siðaðir menn
á íþróttamótum. Hvernig
væri, að sambandið efndi til
námskeiðs fyrir íþróttamenn-
ina í þessum tilgangi, .til þess
að fyrirbyggja það, að slík
atvik eða önnur verri endur-
taki sig og verði þjóðinni til
skammar. Þetta yrði sjálf-
sagt auðvelt verk. Menn eins
og Guðmundur Lárusson eru
engar bullur í eðli sínu, en að-
eins smitaðir af þeim skríl-
brag, sem hvarvetna ríkir í
íslenzku þjóðlífi.
Annars kom þarna á vellin-
um fyrir annað atvik, sem
mér finnst ástæða til að líta
alvarlegri augum en glappa-
skot Guðmundar Lárussonar.
Að keppninni lokinni var leik-
inn þjóðsöngur Dana, svo sem
sjálfsagt var. Allstór hópur
stráka milli fermingar og tví-
tugs tók þá upp á því að hvía,
fussa og sveia, svo að heyra
mátti víða um völlinn. Eg tel
lítinn vafa á því, að dönsku
íþróttamennirnir hafi orðið
þessa varir. Hér er auðvitað
um viðbjóðslegan skrílshátt
og móðgun í garð hinna er-
lendu gesta að ræða. Yfir-
stjórn íþróttavallarins ætti að
komast að því, hverjir þessir
strákar séu og gera þá vallar-
ræka. Þeílta ætti að vera
hægðarleikur, því að það eru
alltáf sömu óþverrastrákarn-
ir, sem eru með skrílslæti og
uppsteit á íþróttavellinum. —
Framkoma íslenzku áhorfend
anna á þessu móti var annars
i yfirleitt góð, en það dugar
| ekki að láta fámennan hóp af
Töluð og skrifuð orð, þessu
fé til lofs og dýrðar, áttu sér
lítil takmörk. Árangurinn
varð líka sá, að margir trúðu.
— Enda væri það óhugsandi,
að svo mætir menn færu með
ósannindi í ræðu og riti, þeir
voru búnir að rannsaka
þetta. Og svo kepptust aura-
ráðandi kindaeigendur um að
panta lambhrúta, oft meira
af þessu ensk-skozka fé, og
gáfu nokkuð hátt margfald-
að fallsverð, fyrir hvern ein-
stakling. Héldu sínum betri
ám undir þá, og tóku svo
undir dýrðaróðinn, keimlíkt
því sem þótti henta við leik
þann, sem kallaður var „Að
sjá Hornafjarðar-mánann“.
Hann var í því fólgiíín að
tveir menn, sýnendurnir,
stóðu uppá kistum eða öðru,
með botnlausan poka milli
sín, og var gjörð í neðri enda
hans, en hinum stjórnuðu
sýnendurnir með greip sinni.
Birta af ljósi, eða öðru mátti
ekki vera þar, bæjardyr inn-
an liurða voru taldar hent-
ar, eða aðrir þeir staðir, sem
höfðu dyr í tvær eða fleiri
áttir. Þeir, er skoða vildu
Hornaf jarðarmártann, fengoi
nú að koma, einn og einn í
einu, beygðu sig, stungu
höfðinu upp í hinn gjarð-
útþanda pokaenda, og horfðu
upp í loftið, því þaðan var
dýrðarinnar sjón að vænta.
Og hún kom. Vatnsgusa í
andlitið. Menn hrukku
stundum illa við, en þurrk-
uðu framan úr sér og lofuðu
svo í háum tónum þá miklu
fegurð, sem þarna væri að
sjá — svo fleiri reyndust
ginningarfífl en þeir sjálfir.
iMenn töldu BORDER-
LEISTER-féð hraust og harð
gert, og ekki næmt fyrir
kvillum. Lög voru sett um
það strax og fénaður þessi
kom til landsins, að ekki
mætti setja á, — til undan-
eldis, nokkurt kynblendings-
lamb. Lágu sektir við, ef útaf
var brugðið.
Borgfirzkur hreppstjóri
varð fyrstur manna, svo vit-
að sé, til að brjóta þessi lög.
Sektarákvæðum var ekki
beitt, enda átti hann mál-
flutningsaðstoð frá búnaðar-
málastjórn, ráðunaut og
bændaskóla héraðsins. Nú
opnaðist ný gróðalind, út frá
skozk-enska fénu. Kynbóta-
kinda-pantanir jukust brátt,
fyrir það að fé þetta var tal-
ið ónæmt fyrir Deildartungu
pestinni, og svo Þingeysku
þurra-mæðinni. En stjórn-
andi hnattlífsins lét sér þess-
ar sagnir engu skipta. —
siðlausum óaldarlýð setja
smánarblett á alla íslenzku
þjóðina.
Ajax.
Veðrátta breittist ekki, og
vatnsföll runnu sem fyrr. Og
svo hjaðnaði oftrú manna.
Hinn 13. október síðast-
liðinn, skipaði atvinnumála-
ráðherra, þrjá menn í nefnd,
til að endurskoða tveggja ára
gömul lög (frá 9. maí, 1947)
um varnir gegn útbreiðslu
næmra sauðfjársjúkdóma,
með hliðsjón af þeirri
reynslu, sem fengin er um
fjárskipti. Skyld'i nefhdin að-
allega athuga, hvaða breyt-
ingar séu nauðsynlegar til
þess, að unnt verði, af fjár-
hagsástæðum, að hraða fjár-
skiptum á sýktum svæðum.
Og nefndin sezt á rökstóla;
les lög no. 44, frá 9. maí, 1947,
og semur frumvarp að breyt-
ingum á nefndum lögum, í
6 greinum, sem svo er lagt
fyrir 69 löggjafarþing ís-
lands, 1949. Greinargerð fylg-
ir frumvarpinu, hafa allir
nefndarmennirnir, (einn
bóndi, tveir skrifstofumenn),
skrifað undir það. En varla
eru undirskriftir þeirra þorn-
aðar, þegar boðað er til fund-
ar, fyrir fulltrúa allra sauð-
fjáreigenda á svæðinu frá
Hvalfirði að pestargirðingu
um Snæfellsnes að Hvamms-
firði og Arnarvatnsheiði.
Fundur sá var haldinn í
Borgarnesi, 11. nóvember
1949. Þar var framkvæmdar-
nefnd kosin. Frumvarp til
fjárskiptalaga samið fyrir
héraðið, — og fulltrúarnir
fóru heim. Á eftir þeim kem-
ur skipun um, að fram skuli
fara atkvæðagreiðsla,- meðal
allra atkvæðis hafandi fjár-
eigenda, um frumvarpið.
Hér 1 hrepp fór atkvæðis-
greiðslan þannig fram: í
fundarbyrjun bað einn við-
staddur um leyfi til að sjá
frumvarpið. Hann fékk það.
Að lestri loknum spurði
hann, hvort menn hefðu
kynnt sér það. Enginn játaði
því, var það þá afhent fund-
arstjóra, er las það allt „hátt
og hratt“, ekki' voru allir
fundarmenn viðstaddir, það
gerði ekkert til, þeir voru
ekki ófærari* að greiða at-
kvæði um það, sem þeir
höfðu ekki séð en þeir, sem
höfðu heyrt, en ekki skilið.
Hvort atkvæðagreiðsla hefur
farið fram á líkan hátt ann-
arsstaðar, veit ég ekki, en
get mér til, að svo hafi það
verið á einn eða annan hátt.
— Sé það rétt, má ætla að
málefna-skilningsrækt skipi
lítið rúm meðal sauðfjáreig-
enda.
En því allt þetta umstand,
lagasetningar, lagabreyting-
ar og endurskoðanir, fundar-
höld, reglur og fyrirmæli, —*
skjalfesta hugleiðingar um
að fyrirskipa átthagafjötur,
eða leggja svæðafjötur á
sauðfjáreigendur. Væri slíkt
framkvæmt, er stutt skref
eftir, að leggja slíkt helsi
á aðra þjóðfélagsþegna.
Jú, því allt þetta, það er
af því að með Karakúlfénu
er talið að öndunar- og melt-
ingarfæra sjúkdómar hafi
borizt til landsins. Það er
ekki talið, að þessir kvillar
hafi verið til í íslenzkum
fénaði áður. En öll jórturdýr
geti tekið þá, (sauðir, geit,
naut og hreinn). Meltingar-
færasjúkdómurinn er talinn
í ætt „Berkla“, og margt
bendir til þess að lungna-
sjúkdómurinn geti verið í
skyldri ætternis-nálægð.
Karakúlféð var ekki keypt
til landsins sem ullar og kjöt
gjafi,, heldur til verðmætrar
skinnaframleiðslu. Skinn af
ungu lambi átti að vera svo
verðmætt, að það gæti gefið
eins margar krónur og tveir
dilkar, að haustlagi, eftir þá-
verandi verðlagi. íslenzku
ærnar voru taldar ágætar til
slíkrar framleiðslu, með
Karakúlhrútum, og eðlilega
vildu margir eignast meiri
auraráð.
Ég undirrit........óska eftir að gerast áskrifandi að
Mánudagsblaðinu.
Nafn................................................
Heimili..... .......................................
Staður .............................................
Utanáskrlft:
Mánudagsblaðið
Reykjavík
w
t