Mánudagsblaðið - 17.07.1950, Blaðsíða 2

Ij^UPAGSBLAÐg)
Fé þessu var dreift í alla
landsfjórðunga, en skýring-
ar á því, hvernig menn ættu
að geta orðið hins háa verðs
aðnjótandi, varð lítill,----
Eitthvað svipað og kerling
ein sagði, „Allir vita að hrút
iþarf, svo að ærin fái lamb,
og hníf þarf til þess að skera
Jcind á háls“. Árangurinn af
þessu varð sá, að fyrir hvert
lambskinn fengust færri aur-
ar en krónum hafði verið
lofað.
Þetta er lóðið, sem íslenzk
[kvikfjárræktarmenning hefir
.verið að hossa í nærfellt tutt-
.Ugu ár. Gróðahugmynd, sem
gleypt hefur hundruð millj-
éna úr ríkssjóði, og ekki
jminna frá sauðfjárunnend-
jBm. Auk þess raskað hlutföll
fim milli framleiðenda og
jnsytenda, einnig milli þorpa
©g sveia, svo húsnæðisskort-
jur er orðin plága á öðrum
(Staðnum, en eyði jarðir og hús
■é hinum. Allt án þess að for-
ráðnendur vilji læra af slíku,
eða nota önnur ráð, en þau
saldagömlu, að drepa. Ekki
|>á, sem að innflutningnum
Btóðu, heldur allt sauðfé á
ístórum hluta landsins. Fé
ísm var betur lagað fyrir ís-
Senzka staðhætti en nokkur
stofn í Norðurálfu, — að því
jimdanskildu, sem eftir kann
®ð verða, að leikslokum í-
tnyndaðrar ræktunar. —
11 Islenzka sauðféð er ekki
træktað af vitsmunaelju kvik-
jfjárræktarmanna, meðal þjóð
arinnar. Heldur reynslu
jhennar.
Fa$ir hnattlífsins hefur
Sgert þetta fé svo vel úr garði,
Binnar vizku, að það gat þol-
að öllu öðru fé hetur veður-
Sar landsins, og einnig hag-
nýtt sér gæði þess betur, allt
itil að bjarga fólkinu frá
jhungri og kulda, enda hefur
það aldrei brugðizt, þrátt fyr-
ír margar og stórar aðgerðir
misvitra manna.
En nú? Hver getur svarað.
hvað að leikslokum verður,
ef dindilmennska og ofmetn-
áður er látin ráða.
Þetta eru partar úr naut-
pg sauðfjárræktarmálum
jokkar, á öðrum fjórðungi
ítuttugustu aldarinnar, þar
hefur nokkuð verið gert,
Sennilega af löngun, minnsta
jkosti af kappi, — en miklu
íóláni. 'Er það bó ekki af
Imanneðlislegri vitsmæð, því
lestrar og ferðagáfa er fyr-
(ir hendi, en um verkefnis-
iskilning er ekki hirt; því er
allt ólánið en í fullum gangi.
Svo er það þáttur „Minks-
ins“. Hann átti að gefa okk-
jur mikil verðmæti fyrir lítil
erðmæti og gaf nokkuð.
Sennilega fóðurs og hirð-
ingarkostnað þeirra dýra
sem ekki sluppu? Sluppu?
Já, það var sagt, að Mörð-
urinn gæti ekki lifað hér, án
mannanna aðstoðar, en
reynslan hefur sýnt annað.
Og nú er hann talinn svo
mikil plága, að ríkið kaupir
útlendan mann, til að eyða
honum ,auk allra annarra
manna sem drepa hann, og fá
kannski tvöfallt innflutnings
verð fyrir hvert drepið dýr,
ríkissjóður borgar, en ekki
þeir, sem fluttu hann til lands
ins, né slepptu honum í sjálf-
ræði. Alþingismenn semja
frumvörp, leggja þau fyrir
Alþingi, ræða þau, breyta
þeim, fella þau, og vekja þau
svo upp aftur, ár eftir ár, allt
til að banna eldi þessara
dýra, sem alltaf eru að
sleppa og tjóni valda. Enda
er hann sagður meiri skaða-
valdur öllu fuglalífi lands-
ins, en allir „refir“ og „rán-
fuglar“ til samans, auk þess
er hann stór skaðavaldur í
veiðivötnum og ám. Ekki
reyndist þessi auðgunartil-
raun hinum betri.
Hverjar ætli séu upphafs-
ástæður að öllum þessum inn
flutningi? er leyfileg ágizk-
un: Að þrá til pyngju-þunga
hafí átt þar stóran þátt.
Varla trúi ég því. Og heldur
ekki að þjóðarhagur, hafi ver
ið þar hæst talandi, því þá
hefði ekki verið farið svo
geyst úr hlaði, sem raun hefir
á orðið, Og ólánið því orðið
minna og löngu búið að loka
því .En það er nú öðru nær.
Af hverju?
Líkur benda til, að útlend-
ir menn hafi átt sinn þátt
í hverju einstöku innflutn-
ingsflani, með því að lofa
gæði hins útlenda 1 eyru ný-
ungaþystra, en fákænna ís-
lendinga. Útléndingurinn
hafði það í huga með lofi
sínu, meðal annars, að afla
álits landi sínu og þjóð. Svo
gat hagfelldur markaður
komið á eftir. En Islendingur
inn fékk áhrifamenn í lið
með sér, að lofa hið útlenda
og óþekkta, oft birtar myndir
og töflur, málefnunum til
stuðnings, en óvirða hið ís-
lenzka um leið.
Það er vitað að útlendir
menn hafa verið fengnir hing
að heim til að gefa leiðbein-
ingar um eitt eða annað. Það
er ágætt út af fyrir sig, ef
íslenzkir menn eru ekki til,
eins færir um slíkt.
Til dæmis er skrifað og
skrafað mikið um Hvanneyr-
arveikina, sem kölluð var, á
árunum 1926—1928, hingað
var fenginn þýzkur doktor,
dvaldi hann á Hvanneyri um
skeið, virðist hann ekki hafa
skilið neitt í ástæðum sjúk-
dómsins, en gaf út álitsgerð,
sem ekki er talin verðmæt.
En hann taldi áhrifamönn-
um trú um að arðvænlegt
væri, ef Karakúl-hrútar
væru notaðir handa íslenzku
ánum. Skinnin af nýfæddum
lömbum slíkrar ættar yrðu
geysiverðmæt, þessu var
trúað. En álit íslenzkra
manna á þessu sviði, mátti
ekki vitnast, svo innflutning-
urinn gæti átt sér stað. Slík-
ur var skilningurinn.
Hvers vegna að rifja þetta
upp? Eins og lærðir menn
séu ekki búnir að ráða bót
á öllu þessu? Ó, nei; það er
ekki búið að lagfæra neitt af
þeim vömmum, sem framin
voru, vegna þess að ráðandi
menn hafa ekki kosið að
þekkja og virða hið íslenzka,
hvorki jurta né kvikfénaðar-
líf. Núna nýverið hlustaði ég
á málfund, eða eitthvað þess
háttar, sem- fram fór í út-
varpssal, um „áburð“, „rækt-
un“ og „heilsufar“. Byrjað
var á því að „spila plötu“,
með erindi búandmannsins,
umræður fóru svo fram á eft
ir, milli „doktors“, „ritstjóra“
og „verkfræðings“. Þarna
komu fram ýmis sjónarmið,
en ekkert þeirra benti á, af
herju ánamaðkur minkar,
eða hverfur úr yfirborði
moldar, þar sem útlendur á-
burður er notaður ár eftir
ár einvörðungu. Gamla menn
heyrði ég telja hann nytsam-
an, einkum í túni. Er hann
það kannski ekki?
Eg vil nú halla mér aftur
að glöpum sauðfjárræktun-
arinnar, vegna innflutnings-
ins, þegar vitnaðist um pest-
irnar borgfirzku og þing-
eysku. Var það brýnt íyrir
mönnum, að fella allt það
vænsta af fé sínu, og koma
því í verð, tilgreind voru
lömb, veturgömul, geldar
kindur, og það vænsta úr
ánum. Margir gerðu þetta
strax, aðrir fóru í dansinn,
með hægð. Svo kom uppeld-
isstyrkja-fyrirheitið og hvatn
ing um að seta á hvert
gimbrarlamb og hleypa til
þeirra. En um leið árétting
um að setja ekki á nokkra
gelda og væna kind. Afleið-
ing þessara ráðlegginga og
hlýðni við þær, varð sú, að
lömb voru sett á undan van-
meta ám, en hraustum kind-
um fargað, svo pestirnar og
annað heilsuleysi gat dafnað
Framhald á 8. síðu.
Ungur sjómaður bjargaði
yfirflotaforingjanum frá
drukknun. Flotaforinginn var
mjög þakklátur og lét rigna
lofi yfir hann.
„Á morgun skal ég hrósa
yður í návist allar skipshafn-
arinnar."
„Nei,“ sagði hásetinn, „í
öllum bænum gerið það ekki,
því þá hálfdrepa þeir mig.“
Kona, búsett í Kína, setti
ofan í við þjóninn fyrir að
koma með nærföt hennar inn
í svefnherbergið, án þess að
berja fyrst að dyrum.
Það er allt í lagi með mig,
frú,“ sagði sá innfæddi. „Allt
af þegar ég kem, gægist ég
inn um skráargatið. Ef ekkert
er á sevði, kem ég inn.“
Prestur, sem var að pré-
dika í vitlausraspítala, sagði:
„Nú er ein áríðandi spurning,
sem við verðum að leggja fyr-
ir okkur, og hljóðar á þessa
leið: „Hvers vegna erum við
allir hérna“ ?“
Rödd úr hópnum segir: „Af
því að við erum öll geggjuð.“
„Hver á þá þessi börn, sem
eru að hoppa hér um?“ spurði
hann.
„Auðvitað ég,“ sagði hún.
„Það er maðurinn minn, sem
er dáinn — en ekki ég.“
Hann: Það er eitthvað í fari
ungra stúlkna, sem mér geðj-
ast svo vel að.
Hún: Ja, hver rækallinn!
Hann: Nei, það er ekki það.
F jölritunarstúlkan: For-
st jórinn reyndi að kyssa mig.
Það læt ég ekki bjóða mér.
Eigandi fyrirtækisins: En
fjandinn hirði það; ég get þó
ekki snúizt í öllu einn.
„Er ég að deyja, læknir?“
„Góða frú Anna,“ sagði
læknirinn. „Það er það síð-
asta, sem þú munt gera á æv-
inni.
Langur: Þú segir, að þú ríf-
ist aldrei við konuna þína ?
Stubbur: Aldrei. Hún fer
sína leið — og ég hennar.
Maður, sem var að taka
manntal barði að dyrum. —
Hurðin var opnuð af kven-
manni, sem bauð honum inn;
og hann spurði:
„Hvað er maðurinn þinn?“
Og hún svaraði: „Eg á eng
an mann; hann er dáinn fyrir
sextán árum.“
Móðirin sagði við litlu dótt-
ur sína:
„Sjáðu, kisa er að þvo sér
í framan.“
Litla stúlkan: „Hún er að
þvo sér um hendurnar, og svo
þurrkar hún þær á andlitinu
á sér.“