Mánudagsblaðið - 24.07.1950, Blaðsíða 1

29. tölublað.
1950.
Mánudagur 24. júlí

03
VERÐUR ISLAND BLOÐVOLLUR

NYRRAR STYRJALDAR
Bandarískur hernaðarsérfræðingur telur fsland og
Alaska líklegustu innrásarlöndin í styrjold milli
r Bandaríkjamanna og Rússa
Um eitt hundrað rússnesk skip á sveimi fyrir norðan fiskimið Islands
Utanríkisráðuneytið gefur enga
skýrslu um hlutskipti Islands ef
til stríðs kemur
1 heiminum er nú fátt meira rætt en hin mikla styrj-
aldarhætta, sem ógnar þjóðunum. Hvert sem litið er, sjá-
um við merki þess að stórveldin eru að búa sig undir að
gera upp sakirnar sín á milli. Smáþjóðimar eins og Island
verða ekki nema peð á hinu mikla skákborði, og fyrir
stórþjóðunum vakir ekki annað en heildin vinni, þó það
kunni að kosta tortímingu einhverrar smáþjóðar.
Tuttugasta júní þ. á. birtist í bandaríska blaðinu
„Look“ grein eftir George Fielding Eliot, einn af fræg-
ustu heraaðarsérfræðingum Bandaríkjanna, sem nefnist
„Hvað tilbúnir erum við, ef Kússar skyldu ráðast á okkur?“
Greinin f jallar síðan um möguleikana til varnar bæði í
heimalandinu og á hinum ýmsu stöðum, þar sem Banda-
xjíkjaher hefur fótfestu. Þá eru og gerðir möguleikar
fyrir því, að Rússar nái fótfestu á ýmsum herstöðvum
Bandaríkjanna. Fyrst er rætt um varúðarráðstafanir inn-
an Bandaríkjanna, en síðar er vikið að veigamestu stöð-
unum utan Bandaríkjanna. Dæmi, sem nefnd eru, eru
ísland og Alaska.
Við skulum taka dæmið eins og hernaðarsérfræðing-
urinn sér það, og fer hér á eftir nákvæm þýðing á þeim
hluta greinarinnar, sem sérstaklega fjallar um ísland:
Möguleikar óvinanna: (Rússanna). Hertaka ís-
lands með landher og sjóher og þar af leiðir loft-
árásir á norðausturhluta Bandarík janna.
Gagnráðstafanir Bandaríkjanna: 1) Floti af
flugvélaskipum tilbúinn í Norður-Atlantshafi til þess
að útiloka flugherferðaundirbúning á Islandi.
2) Sjó- og Iandher til þess að taka eyjuna aftur.
(Sýnilega gert ráð fyrir, að Bandaríkin hafi eyjuna
nú. Ritstj.).
3) Flugflota aðstoð til að ná eyjunni frá Ný-
fundnalandi, Labrador og Grænlandi.
4) Skipulagning íslenzkra borgara í varnarher.
Ekkert hefur verið gert í þessu vegna stjóramála-
viðhorfsins á Ishmdi.
Þetta er áætlun eins mesta hernaðarsérfræðings
Bandaríkjanna, og hún hlýtur að túlka að mestu skoðanir
aimarra sérfræðinga þar í landi, þó að greinin sé á engan
hátt opinbert bandariskt stjóraarplagg. Við þessari grein
frá bandarísku sjónarmiði er raunverulega ekkert að segja.
Átök heimsveldanna eru nú orðin svo umsvifamikil, að all-
ar þjóðir hljóta beint eða óbeint að verða þátttakendur
í deilum þeirra. Island, vegna hnattstöðu sinnar, hlýtur að
vera fengur fyrir bæði Bússa og Bandaríkjamenn, ef til
styrjaldar kemur. Sá, sem ræður yfir Islandi, ræður yfir
Atlantshafinu, sagði einhver herforingi í síðustu styrjöld
og líkindi benda til þess, að það sé rétt.
En íslenzka þjóðin hlýtur að verða að fara að svara
þeirri spurningu, hver verði afstaða okkar í þessum málum.
Er verad Bandaríkjanna svo fullkomin, að ekki komi til
átaka á Islandi, eða er Vestur-Evrópubandalagið svo sterkt,
að ekki þurfi að gera hernaðarráðstafanir hér á landi, fyrr
en styrjöld milli stórveldanna hefur formlega brotizt út.
1 einræðislöndum er það staðreynd, að ekki þarf sam-
þykki fulltrúaþings til þess að segja þjóð stríð á hendur, og
hemaðarundirbúningur getur farið fram og fer fram í
þeim löndum án þess að þjóðirnar viti það í heild og því
síður aðrar þjóðir, þegar einræðislöndin eru lokuð útlend-
ingum eins og Rússland er. í»að er einnig staðreynd, að í
lýðræðislöndum þarf samþykki fuUtrúaþings þjóðar til
þess að heyja styrjöld og tryggja vopnaframleiðslu. Þefcta
er ein helzta ástæðan fyrir því, að lýðræðisríki, sem þurfa
allt í einu að far að kalla menn til vopna, fara ávalt liall-
oka í byrjun slikra styrjalda. Augljósasta dæmið er síðasta
stríð, sem sýndi, að Hitler var það tilfölulega auðvelt að
leggja undir sig Evrópu að Rússlandi, einræðisríki, og
Spáni, samherja sínum, undanteknum. Þó höfðu öli þessi
ríki og svo Norðurlöndin liermenn og herskyldu.
Ef álit George Fielding Eliots er rétt, verður ekki við
öðru að búast en einmitt Island verði einn af blóðvöllunum í
næstu styrjöld. Þjóðiraar óttast nú styrjöld um allan heim.
Framliald á 8. síðu.
Fjárhagur
Bandaríkjanna
í hinu ágæta bandaríska
blaði „US News and World
Report" birtist nýlega mjög
eftirtektarverð grein um f jár-
hagsútlitið árið 1950. Vörurn-
ar koma úr bandarískum.
verksmiðjum, og meira er
framleitt, keypt og selt í land
inu en nokkru sinni áður.
Hin aukna eftirspurn eftir
vörum hefur haft í för með
sér nokkra verðhækkun, en
ekki nærri allar vörur hafa
stigið í verði. Yfirleitt má
segja, að vörumar hafi hækk-
að um 2% frá síðasta ári, en
þær eru þó 1% ódýrari en
1948, en þá var hækkunin
mest á vörum eftir styrjöld-
ina.
Mestu verðhækkanir eru á
stáli, sem er um 40 dollarar
tonnið og einnig á gúmmí,
sem á fáum mánuðum hefur
hækkað um 60%, og ull, sem
er dýrari en nokkru sinni fyrr
í sögunni. Timbur fer einnig
mjög hækkandi í verði. Viku-
blaðið leggur áherzlu á, að
þetta þýði ekki verðbólgu. Hin
miklu kaup ríkisst jórnarinnar
á ýmsum framleiðsluvörum
og hinar gífurlegu byggingar-
áætlanir, eru meðal orsakanna
og. raunverulega þýðir þetta
að verðið fellur.
Skákmót
Með næstu ferð Gullfoss
koma hingað um 20 skákmenn
frá Noregi, Svíþjóð, Finn-
landi og Danmörku. Eru það
þátttakendur í Skákmóti
Norðurlanda sem hefst hér í
Reykjavík 28. júlí og stendur
til 10. ágúst. Þetta er í fyrsta
skipti sem Skákmót Norður-
landa er haldið hér. Skákmót
þetta mun verða mjög spenn-
andi því þárna keppa margir
sterkustu skákmenn á Norð-
urlöndum. Núverand? T'r'~ð-
urlandameistari er Baldur
Möller.