Mánudagsblaðið - 31.07.1950, Blaðsíða 3

r.cij j r.'irf "i-xs ibt.'ííf.'M
Máriudagnr 31. júlí * 1950
11
MÁNUDAGSÞANKAR
Jóns Reykvíkings
Halfi djöfullinn
Þegar horft er á, hvernig
landið iiggur nú í stjórn-
málum Evrópu, beinist at-
hyglin fljótlega að jafnað-
armannaflokkunum í ýms-
um löndum. Þeir Ieika sums
staðar hlutverk hins
„halta djöfuls“, sem alls
staðar er þversum, alls
staðar til tafar og truflun-
ar og spillir góðum friði,
þegar færi gefst. Þetta
kann mörgum að þykja
harður dónmr, en ef vel er
athugað sést, að hann er
sannur.
Lítum fyrst til ensku
jafnaðarmannanna. Þeir
hafa nýlega gefið út eins
konar stefnuskrá, sem mið-
stjórn flokksins er talin
fyrir, en í jæssu plaggi
_ kemur fram sú furðulega
staðhæfing, að fullkomin
samvinna geti ekki átt sér
stað milli Englands annars
vegar og annarra ríkja Ev-
rópu liins vegar, þar. eð
þau ríki búi ekki við jafn-
aðarmafnnastjórn og hafi
ekki „sliown either the
will or the ability to plan
their own economies“, eins
og það er orðað í plagginu.
Þegar skjal þetta kom út
urðu allir, sem því kynnt-
ust, gem þrumii lostnir, og
átti það ekki sízt við um
Engl. sjálfa. Meira að
segja jafnaðarmennirnir,
sem útbjuggu plaggið,
vissu ekki sitt rjúkandi ráð,
þegar þeir sáu, livaða á-
lirif skjalið hafði. Um alla
Evrópu var skammsýni og
liroki ensku jafnaðarmann-
anna fordæmt. Attlee for-
sætisráðherra sá, að hér
voru góð ráð dýr og fiýtti
sér að gefa þá yfirlýsingu
í þinginu, að mijstjórnar-
skjalið sýndi alls ekki rétti
lega, hver væri síefna ríkis-
stjórnarinnar. Skuldinni
var skellt á Mr. Dalton, en
hann varð einu sinni að
víkja úr ráðherrastóli fyrir
ósæmilega framkomu. En
pílatusarþvottur Attlees
megnar ekki að afmá smáa
enska jafnaðarmanna-
flokksins. Flokkurinn hef-
ur líka sýnt, að honum er
engin alvara um að taka
höndum samau við önnur
ríki til vamar og sóknar á
örlagatímum. Ensku jafn-
aðarmennimir hafa bmgð-
ið fæti fyrir hugsjón Schu-
mans um sameiningu
þungaiðnaðarins og á
fleiri sviðum þvselzt fyrir
að sið liins „lialta djöfuls“.
Hroki ensku jafnaðar-
mannanna er því blöskrun-
arlegri sem eklii eitt ein-
asta af samveldislöndum
Breta býr við jafnaðar-
mannastjóm. Þessi lönd
hafa þurrkað út hjá sér
seinustu leifamar af ójafn-
aðarmennskimni, en heima,
á Englandi hahgir liún á
f jórum atkvæðum.
Uítum svo til Frakk-
lands. Þar eru jafnaðar-
menn allmargmennir í
þinginu, en lifa þó fremur
á gamalli lýðskramsfrægð
en grænum lárviði. Síðan
1945 liafa þrettán sinnum
orðið stjórnarskipti í land-
inu. Stjórnmálaóreiðan
franska stafar fyrst og
fremst frá jafnaðarmönn-
um. Þeir finna, að þeir era
miniikandi flokkur og miða
alla framkomu sína við at-
kvæði og aftur atkvæði.
Franski jafnaðarmanna-
flokkurinn er eindregnasti
lientistefnuf lokkur, sem nú
kemur við stjórnmál Ev-
rópu og nokkuð kveður að.
Þeir keppa í blindni við
Gaullista til hægri og
kommúnista til vinstri, og
afleiðingin er þreftán
stjórnarskipti. Frakkland
er lamað af ringulreiðinni
og getur þess vegna ekki
skipað þann sess meðal Ev-
rópuríkjanna, sem því ann-
ars ber vegna stærðar og
legu. Stjómmálaleg niður-
læging Frakklands er næst
um því jafnalvarleg hindr-
tm gegn því, að Evrópa
komist á réttan kjöl og
rústir Þýzkalands.
Hinn nýi forsætisráð-
herra, Pleven, hefur
strengt .jiess heit í stefnu-
skrárræðu að sam-
eina borgaraleg öfl Fraklt-
lands og lyfta landinu til
nýs gengis. Orð Plevens eru
að vísu fögur, en þó sem
liljómandi málmur og
hveUandi bjalla, því það er
algerlega vonlaust að
lækna stjórnmálaspillingu
Frakka, meðan jafnaðar-
menn liafa þá aðstöðu í
þinginu, sem þeir njóta
þar nú.
Utum til Þýzkalands. Þar
eru jafnaðarmenn annar
stærsti flokkurinn. Fyrst
eftir að Bonnstjórnin sett-
ist að völdum, reyndu þeir
að gera henni eins erfitt
fyrir og unnt var. Jafnað-
armennimir voru á góðum
vegi að gera hið nýja þýzka
þing að svipuðu skrípa- og
ærslaþingi eins og gerist í —
Frakklandi og ftaliu. For-
sprakki jafnaðarmanna,
Scliumacher, sem er hálf-
SeggJaður volæðingur,
stofnaði til upphlaupa og
beinna óeirða, svo ekki var
annað sjáanlegt um tíma
en þýzka lýðveldið mundi
tortímast þegar í fæðing-
mmi. En hemámsyfirvöld
Bandaríkjanna sáu, hvað
verða vildi og hlynntu að
Bonnstjórninni með því að
veita henni ýmsar íilhliðr-
anir og réttarbætur Þjóð-
verjum til lianda og dró
það mestan máttimi úr á-
hlaupum jafnaðarmanna.
Lítum til Belgíu. Þar eru
kosningar nýafstaðnar, og
samkvæmt úrslitum þeirra
sneri Leopold konungur
lieim. En jafnaðarmenn
hafa reynt að safna and-
stæðingum konungs utan
um sig og styrkja með því
flokk sinn, og nú vilja þeir
ekki ima úrslitum löglegra
kosninga og stofna til verk-
falla og upplausnar í land-
inu. Slík framkoma er því
ábyrgðarlausari sem Belgía
er eitt verðmætasta fram-
leiðslusvæði Evrópu og
jæssir óeirðardagar og vik-
ur jafnframt örlagatími í
heirnsstjórnmálunum.
Lítum til ftalíu. Þar mun
aði litlu, að kommúnistar
brytust til valda með að-
stoð jafnaðarmannaflokks
Nennis. Þar í landi hefur
miðflokkur Gasperis háð
harða baráttu til hægri og
vinstri. Jafnaðarmenn skár
ust þar úr leik undir for-
ystu Nennis, og ekkert ann-
að en efnahagsaðstoð
Bandaríkjanna forðaði
landinu frá borgarastyrj-
öld.
Þeir, sem eru fróðir í
djöflatrú, greina á milli
margs konar djöfla í lijá-
trú almennings. Þjóðver jar
eiga sér það, sem þeir
kalla: „der faule Teufel“;
Englendingar „the sorrj’
devil“, Danir „Haltefand-
en“ o. s. frv. Það er hið
sama uppi á teningnum í
hinum ýmsu löndum, hvað
stjómmálunum viðvíbur.
Þar hefur hver sinn djöful
að draga I líki jafnaðar-
mannaflokks, sem ýmist er
hrokafullur, skammsýnn
eða glæpsamlega sérgóður.
Og eitt er víst: Ef Evrópa
á að bjargast, verður að
kveða þessa djöfla niður,
alla sem einn. Þá fyrst er
hægt að snúa sér gegn
bræðram þeirra, komrnún-
istunum, en fyrr ekki.
Lík í lestinni.
Það er heldur ekki úr
vegi að minnast á jafnað-
Framhald á 8. síðu.
Mánudagsblaðið
fæst á eftirtöldum stöðum
Bókaverzlunum:
Bókabúð Austurbæjar
Sigfús Eymundsson
ísafoldar
Lárusar Blöndal
Bókabúð Laugarness
Bókastöð Emreiðarinnar
Bókabúð Laugav. 15
Baga Brynjólfssonar
Verzl. Helgafell, Bergstaðastr.
Bækur og ritföng
' • ■ -V ’v&íL.-'Tf
Greiðasölustöðum: »
Fjólu
Florida
West End
Tóbaksbúðinni Kolasundi
Gosa
Óðinsgötu 5
Vöggnr
Hressingarskálinn
Stjarnan (Laugaveg 86)'
Skeifan
ísbúðin, Bankastræti
Bjargi
Veitingast. Vesturgötu 53.
Verzlunum:
Skálholt
Axelsbúð, Barmahlíð 8
Söluturni Austurbæjar
Sigfús Guðfinnsson, Nönnug. 5
Árni Kristjánsson, Langh.v.
Rangá, Skipasundi
Drífandi, (Samtúni 12)'
Leifangag., Laugaveg 45
Drífandi, Kaplaskjólsv.
Nesbúð
Þorsteinsbúð
Verzlunin Ás
Júlíusar Evert, Lækjargötu
Hverfisgötu 71
Árna Pálssonar, Miklubr.
Krónan, Mávahlíð
Fossvogsbúðin
Kópavogsbúðin