Mánudagsblaðið - 09.10.1950, Blaðsíða 5

Mánudagur 9. október 1950
Nefmæli e. fl. í úlvarpinu
Það er nú kannske að bera
í bakkafullan lækinn, að ég sé
að minnast á útvarpið okkar
blessað og hinar ýmsu mis-
jöfnu raddir, sem okkur ber-
ast í gegn um það. En mér
blöskraði svo um daginn,
(einusinni enn!) að ég get
ekki stillt mig um að senda út-
varpinu örlítið tóninn hér á
þessum vettvangi.
Maður nokkur var að lesa
sögu í útvarpinu. Enginn skil-
ur hvað ræður vali upplesara
útvarpsins, því að víst er um
það, að fæstir þeirra eru van-
ir upplesarar. Nú, en þessi
umræddi maður var sem sagt,
að lesa upp sögu, sem hann
hafði eflaust sjálfur valið
Sagan var frá Mið-Evrópu, og
að mímun dómi var hún nauða
ómerkileg. Ef höfundur vildi
lýsa einhverju, notaði hann
aldrei færri til þess en sex til
átta lýsingarorð, og var sag-
an því eiginlega ekki annað
en lýsingarorðagrautur.
Þrautleiðinlegt að hlusta á
slíkt, — og þá ekki sízt, þegar
svo óáheyrilega er lesið sem
raun var á.
Maðurinn, sem las, var
sannarlega enginn snillingur í
upplestrarlistinni, en auk þess
var hann svo kvefaður, að, að
réttu lagi, hefði hann átt að
liggja heima í bóli sínu. Með
vissu millibili saug hann
hraustl. upp í nefið og renndi
góðgætinu niður með vænu
„glúpppp“-i, en þess á milli
var hann svo nefmæltur, að
erfitt var að skilja, hvað hann
var að fara.
Eg skrifaði þá þegar upp
eftir honum eina setningu, en
hún var svona: ,,Að söggdubb
lokdubb döddsuðu koduddar
hriggdadds." Já, það er ekki
heiglum hent að skilja þetta,
en þó mun það hafa átt að
vera: ,,Að söngnum loknum
dönsuðu konurnar hring-
dans.“
Mér er spurn: Á að láta
bjóða sér annað eins og þetta ?
Öll erum við meira og
minna óánægð með útvarps-
dagskrána, enda er hún oftast
mjög leiðinleg. En þeir, sem
sitja við handavinnu og því-
umlíkt heima hjá sér á kvöld-
in, hafa ánægju af að hlusta á
góð erindi og góðar sögur. En
á þessu er oft mikill hörgull
Jijá útvarpinu.
T. d. skil ég ekki, vegna
hvers höfundar erinda alltaf
þurfa að lesa erindi sín sjálf-
ir. Það fer ekki alltaf saman,
að menn hafi gáfur til að
semja skemmtileg erindi, og
að þeir hafi góðar útvarps-
raddir til að lesa þau upp.
Þeir ættu að skilja það, að
góð erindi missa marks, ef
þau eru ekki sómasamlega
flutt, og ættu þá að hafa
MANÚDAGSBLAÐH)
nóga sjálfsgagnrýni til þess
að fá heldur sér færari menn
til að flytja þau. Raunar vit-
um við, að það kitlar kjána-
lega hégómagirnd þeirra að
lesa þau sjálfir, — en hvers
eigum við að gjalda, óbreytt-
ir hlustendur, að þurfa að
hlusta á þá svala hégóma-
girnd sinni yfir Ijósvakann,
með tilheyrandi nef-sogum,
ræskingum, stami og öðrum
búkhljóðum?
Og annað: Er hvaða iúsa-
blesa, sem er, gert kleift, að
lesa upp í útvarpinu hvaða
fc.JÉ*.-■ ííö
Nýjasta skótízka.
leiðinda-sögu, sem honum
þóknast að velja? Er ekk-
ert eftirlit haft með því, hvaða
sögur eru lesnar? 1 heimsbók-
menntunum er slíkur aragrúi
af góðum sögum, að ástæðu-
laust þykir mér fyrir útvarpið
að bjóða okkur æ ofan í æ upp
á þriðja flokks sögur.
Og enn eitt: Hvað eða hver
ræður því, að til upplesturs
veljast þessir menn, sem raun
ber vitni um? Mér segir svo
hugur, að þar ráði miklu
alls konar klíkuskapur,
hreppa- og flokkspólitík, og
er það f jandi hart. Eða heyrið
þið ekki í anda einn útvarps-
manninn segja við annan:
„Hann er svo indæll maður og
góður vinur minn, hann Jón,
að við verðum að leyfa hon-
um að lesa í útvarpinu í næstu
viku!“ — Og svo skiptir engu
máli, þótt Jón sé nefmæltur,
kverkmæltur, smámæltúr og
stami að auki!
Eg skil alls ekki, vegna
hvers leikarar landsins og aðr
ir þeir, sern viðurkenndir eru
fyrir góða rödd og áheyrileg-
an lestur, eru ekki látnir um
það einir að lesa upp sögur í
útvarpinu. T. d. eru framhalds
sögur oft svo þrautleiðinlega
lesnar, að enginn nennir að
fylgjast með þeim, (— hm,
heyrðist mér einhver minnast
á ketil, pöxmu eða pott?).
Og þá eru það sumir þulirn-
ir. Sumir eru ágætir, en aðrir
afleitir eins og gengur, enda
erfitt að gera öllum til hæfis
í þeim málum. En hitt er svo
leyndarmálið mikla, eftir
hverju þulirnir eru valdir.
Ekki er það eftir raddfegurð,
og verður manni því á að
hugsa, að þar ríki einnig klíku
skapurinn og hreppapólitíkin.
Það fylgist ekki að, að
menn séu góðir fréttamenn,
og að þeir hafi áheyrilegar
útvarpsraddir.
Erlendis er það alsiða, að
háð sé hörð samkeppni um
þulstöðurnar, og fá þá hlust-
endur oft að fylgjast með sam
keppninni. Aldrei hefi ég orð-
ið þess vör, að hérlendis væri
háð slík samkeppni, — eða
hafið þið nokkurn tíma séð
því um líkt auglýst hér? Nei,
kunningsskapurinn og klíku-
skapurinn ræður, — auk
kæruleysisins. Því að útvarps-
stjórn telur auðvitað sjálf-
sagt, að við látum bjóða okk-
ur allt og látum okkur lynda
það, sem okkur er skammtað
— rétt eins og á öllum öðrum
sviðum í okkar hafta- og ó-
frelsis-þjóðfélagi.
Báðar stúlkumar voru ráðn
ar upp á sama kaup, sem þá
var algengast að þýzkar stúlk-
ur hefðu hér í bænum. En A.
var alveg sama um það, —
hún þurfti endilega að losna
við eitthvað af peningunurn
sínum! Hún byrjaði því á því
fyrsta kvöldið, sem stúlkan
/ar hjá henni, að gefa henni
fjögur pör af nylon-sokkum,
efni í kjól o. fl. Og að þrem
dögum liðnum hækkaði hún
kaup stúlkunnar um þrjú
hundruð krónur á mánuði!
Af þessu leiddi auðvitað, að
stúlkan hjá B. —, og raunar
fleiri þýzkar stúlkur, — urðu
óánægðar með það kaup, sem
þær höfðu ráðið sig upp á.
B-hjónin sáu sér engan veginn
fært, að hækka kaup stúlkunn
ar um 300 kr. á mánuði, en
reyndu þó að berjast við að
hækka það eftir mætti, til
þess að halda stúlkunni, sern
En við eigum alls ekki að
láta útvarpið bjóða okkur
hvað sem er! Það er svo dýrt
að hafa útvarp, að ráð þess og
nefndir ættu að geta séð sóma
sinn í því að sjá okkur fyrir
sæmilegu efni til flutnings í
því, og að til þess séu aðeins
valdir menn og konur, sem
hafa viðkunnanlegar raddir
og kunna að lesa upp! Við
eigum heimtingu á því!
Burt með skræku kvenradd
írnar, málhöltu karlana og
þessa ,,debbæltu“ „vini vina
sinna.“ Útvarpsráðið á að
minnast þess, að það þarf
meira til þess að lesa í útvarp
en að vera sæmilega læs og
stautfær.
að ekkert nema gott um það
að segja.
Eitt af því, sem margar
hafa soðið niður, eru grænir
tómatar. Þeir eru mjög ljúf-
fengir, og hafa því margir
sótzt eftir að ná í þá. Kunn-
ingjakona mín sagði mér smá-
sögu um græna tómata, en
hún er svona:
„Systur mínar voru allar
búnar að sulta niður græna
tómata, og höfðu þær keypt
þá hjá Sölufélagi garðyrkju-
manna. Sögou þær mér, að
kassinn kostaði 15 krónur. Eg
sendi með 30 kr. inn í Sölu-
félag og ætlaði að kaupa tvo
kassa (fyrir 15 kr. hvorn), en þeim líkaði afar vel við
þá kom upp úr kafinu, að kass
inn var allt í einu kominn upp
í 25 kr.!! þegar beðið var um
skýringu á þessari skyndilegu
og miklu hækkun, kom það í
ljós, að fólk hafði farið beint
til garðyrkjumannanna og
yfirboðið samsöluna, þar til
að því kom, að garðyrkju-
menn neituðu að selja henni
fyrir sama verð og áður, þar
eð þeir gátu selt þá miklu
hærra verði heima hjá sér.“
Er það furða þótt dýrtíðin
fari sífellt vaxandi! Þesteir
gírugu ,,gúllassar“ halda allt-
Gúllðssarr-háifur
rr
Það er annars merkilegt,
hvað fólk hér getur verið
k jánalega heimskulegt og get-
ur unnið sjálfu sér margt í ó
hag með ráðleysi sínu og
monti. Ganga þar auðvitað
„gúllassar“ — eða „gullrass-
ar“ — bæjarins í broddi fylk'
ingar, — en nú skal ég segja
ykkur, hvað ég er að fara.
I haust hafa flestar hús-
mæður bæjarins verið með
hálfgert niðursuðu æði. Þær
hafa t. d. sultað ber og rabbar
bara í tonnatali, og er auðvit-
Haustdragtin.
af, að þeir séu á uppboði með
alla hluti, og þar eð þeim cr
skítsama um peninga, yfir-
bjóða þeir bara náungann, en
láta sig það engu skipta, þótt
þeir séu þar með að hækka
verð vörunnar fyrir almenn-
ingi. Slíkir idjótar eiga rass-
skellingu skilið.
En svona hefir það verið á
mörgum öðrum sviðum. T. d.
var það á síðastliðnu ári, að
tvær kunningjakonur mínar
fengu stúlkur frá Þýzkalandi.
Önnur konan er vellrík, og
hana skulum við kalla A., en
hin bara svona eins og fólk
Nú má segja sem svo, að frú
A. hafi sýnt mjög mikið göf-
uglyndi og gjafmildi með gjöf-
um sínum, — en hún hefir víst
ekki athugað það, að um leið
var hún að sprengja upp
stúlkukaup fyrir ótal mörg-
um öðrum heimilum, ::em
miklu minni efnum eru búin.
Þetta er alveg það sama og
með grænu tómatana. Hreinn
,,gúllassa“-háttur, hugsunar-
' leysi og rembingur.
(En þó að það komi ekki
þessu máli við, má ég til með
að geta þess, að ekki er allt
undir því komið, hve hátt
kaup stúlkum er borgað.
Þýzka stúlkan sem var hjá A.
rauk úr vistinni eftir tæpa tvo
mánuði, en B. hefir sína enn!)
Eg endurtek, að fólk, sem
liagar sér svona, og hækkar
vöruverðið fyrir öðrum aðeins
vegna þess, að það sjálft hefir
peningána eins og sand, ætti
að skammast sín. Það heldur,
að allt fáist fyrir peninga og
að það sé eitthvað „fínt“, að
gefa nógu mikið fyrir hlutina,
— sem sagt yfirbjóða og yfir-
borga. Slíkt ber auðvitað að-
eins órækt vitni um heimsku
og mont. Það er orðið nógu
dýrt að lifa fyrir venjulegt
fálk, þótt þriðja flokks „gúll-
a:sa“-peninga-pokum sé ekki
!eyft áð sprengja upp verðið
11 }:ess að svala hégómagirnd
::inni.
Væri ekki rétt að semja
bækling og setja þeim lífsregl-
ur og gæti hann heitið:
„Hvernig gúllassar eiga að
haga sér,“ og sé þeim þar
kennt, 1) að til er annað fólk
og ekki eins ríkt og það sjálft,
2) að til eru aðrir guðir en'
gull, og 3) að til eru aðrar
dyggðir en ríkidæmi ?
Kannske það lærði þá að taka
er flest, og hana skulum við j tillit til annarra.
kalla B. *
CLIO