Mánudagsblaðið - 11.12.1950, Blaðsíða 4
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 11. desember 1950
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
KONU OFAUKIÐ
Eftir Knud Sönderby
| Leikstjóri: Indriði Waage
„... fnll of sound and fnry,
signifying nothing"
Fyrir hálffullu húsi frum-
sýndi Þjóðleikhúsið ,,Konu
ofaukið" eftir danska höf-
undinn Knud Sönderby. Leik-
rit þetta hefur að sögn unnið
það eitt sér til frægðar, að
hafa verið sýnt í Danmörk
77 sinnum á átta árum.
Verkið fjallar um afstöðu
Uppkominna barna til móður
sinnar. Óknyttapiltur hefur
fyrir tveim árum gert dóttur-
’inni barn, sem síðan hefur ver-
ið eytt úr móðurkviði, en
stúlkukindin hefur síðana náð
sér í dýralæknisfræðinema og
snúið baki við gjálífi og göml-
um drykkjubræðrum. Úr
þessu uppáhaldsefni skand-
inavískra höfunda síðustu ára
hefur svo þessi danski höf-
undur gert fáfengilegt og til-
þrifalítið drama, sem leikrita-
nefnd Þjóðleikhússins hefur
þótt sjálfsagt að bera á borð
fyrir gesti sína. Mikil líkindi
benda nú til þess, að dóm-
greind nefndarinnar sé nú á
hröðu undanhaldi, ef dæma
má eftir því, hve leiksýning-
um þar fer stöðugt hrakandi,
bæði að leik og efni. Hárfín,
listræn vinnubrögð sjást ekki,
nema ef vera skyldi hjá mál-
urum og leiksviðsmönnum.
Einn bezti leikstjóri okkar
hefur nú tvisvar í röð teflt
góðu nafni sínu í tvísýnu með
því að færa upp verk, sem, ef
ekki að efni, þá í meðferð eru
leikhúsinu til stórrar van-
sæmdar. Þetta síðasta verk,
fcem bæði er vanhugsað, illa
byggt upp að mörgu leyti og
stirðlega þýtt, hlýtur að gefa
tilefni til þeirrar hugsunar, að
leikritanefnd Þjóðleikhússins
hyggi ekki að starfi sínu eins
og vera ber.
Um einstök atriði leikritsins
„Konu ofaukið“ verður hér
lítið sagt, en þó má benda á
nokkur atriði, sem alls ekki
eru sjálfu sér samkvæm. Því
hafa börnin sett móður sína á
geðveikrahæli, hvernig stend-
ur á því, að móðurinni verður
svona mikið um, þegar Jörgen
segir henni, að dóttirin sé í
giftingarhugleiðingum, en set-
ur síðan allt heimilið í veð, til
þess að giftingin nái fram að
ganga ? Af hverju verður
dótturinni svona óskaplega
xnikið um, þegar Jörgen kem-
iir óvænt í heimsókn? Hvaða
boðskap flytur leikritið, og af
hverju drepur kerlingin sig í
leikslok? Svona má þaul-
spyrja, en í lokin kemst mað-
ur að þeirri einu niðurstöðu,
að þessa dagana sé efnislítil
sýning til boða hjá Þjóðleik-
húsinu „full of sound and
* " I
fury — signifying nothing".
Arndís Björnsdóttir (Frú
Tang) flytur nú úr biskups-
stofunni að Hólum á danskt
lægri stéttar heimili og sóm-
ir sér þar öllu betur. Leikur
hennar er á köflum mjög
góður, en minnir orðið um of
á tilburði leikenda í þöglum
myndum. Fólk, sem þjáist
hvort heldur er andlega eða
líkamlega, lætur ekki svona,
Einar Pálsson, Klás og Herdís Þorvaldsdóttir, Estter.
hlutverk sitt af prýði í 1. og
2. þætti og þó bezt í 3. þætti.
Hann ofgerði dálítið svip-
brigðunum og hreyfingum
sinum á köflum, en það verð-
ur að skrifast sem frumsýn-
ingarfyn’irbrigði.
Róbert Arnfinnsson (Eirík-
ur) hefur víst aldrei sýn!t
eðlilegri og betri leik en nú.
Leikur Róberts var hnitmið-
aður og öruggur og í 3. þætti
bar hann ajf meðleikendum
sínum.
Klemenz Jónsson (Karl-
Arndís Björnsdóttir sem frú Tang.
sérstaklega þegar það hefur
málróm til þes's að kynna
áhorfendum þjáningar sínar
og hugsanir. Áberandi og ó-
afsakanlegt er að mismæla
sig svo oft sem leikkonan
gerir, og að treysta um of á
hvíslarann er ekki æskilegt.
Jón Aðils (Jörgen) gerði
hlutverki sínu prýðileg skil,
málrómurinn og svipurinn
gerðu gjálífismanninn eðli-
legan.
Hildur Kalman (Nína) var
einna eðlilegasta persónan í
leiknum. Ungfrú Hildur lék
hlutverkið mjög vel, og yfir
henni hvíldi einhver hressi-
legur blær, sem varð eins og
sólargeisli í dumbungsveðri.
Einar Pálsson (Klás) lék
sen) má nú telja með betri
yngri ,,karakter“-leikurum
okkar. Gervið var ágætt,
málrómurinn og hreyfing-
arnar mjög góðar. Klemenz
ætti í framtíðinni að fá fleiri
og veigameiri hlutverk en til
þessa.
„Eg veit, að ég er lagleg“
lætur höfundur Herdísi Þor-
valdsdóttur (Ester) segja.
Það er kannski ekki álitamál.
Hitt er öllu lakgra, að Herdís
virðist orðin eina laglega leik-
konan, sem fær að sýna sig í
Þjóðleikhúsinu. Af þein^ araT
grúa af laglegum leikkonum,
sem við eigum, er eins qg
Herdís hafi einkarétt á hjqt-
verkum, sem ætluð eru ung-
um stúlkum, en hingað til
hefur meðferð hennar á þeim
ekki réttlætt þessa ráðstöf-
un leikstjóra Þjóðleikhússins.
Yfirleitt hefur þjóðleikhúsið
gert allt of mikið af því að
- nota fasta starfsmenn sína í
stað þess að velja í hlutverk
eftir hæfileikum og þeim
,,typum“, sem hlutverkin
krefjast. Leikur frú Herdísar
er í nokkrum atriðum góður,
en röddin og ofsinn er of
taumlaus.
Frágangur leiksviðsins var
mjög góður.
A. B.
P. S. Leiksltrá Þjóðleik-
P. S. Leikskrá Þjóðleikhúss-
ins, sem kostar fimm krónur,
er í dag sú sama sem hún var
daginn sem leikhúsið var vígt.
Þó er með hverju nýju leik-
riti skýrt frá hlutverkaskip-
an og nokkur orð um höfund
hins nýja stykkis. Svona
fjáraflaaðferð er ákaflega ó-
viðeigandi og stofnuninni til
vansæmdar. Vonandi fæst
bráðlega leiðrétting á þessu.
- ROSALIND
Þetta gullfallega myndskreytta ævintýri er um
kóngsdótturina RÓSALIND, sem rænt var úr
höllinni, sem hún átti heima í, og um það hvern-
ig ALRIK, kóngssyninum góða, tókst að finna
hana aftur og frelsa hana.
Þetta ævintýri lesa krakkarnir oft.
Bókin kostar aðeins kr. 15.00 innbundin.
Bókabúðin ARNARFELL
Laugaveg 15.
Bókabúð
Menningarsjóðs
P
Hverfisgötu 21 (næsta hús við Þjóðleikhúsið)
Símar: 80282 og 3652
Höfum nú til sölu f jölbreytt úrval bóka frá ýmsum
útgefendum, bæði eldri bækur og flestar nýjustu jóla-
bækurnar. M. a. málverkabækur Helgafells, ritsöfn
Bólu-Hjálmars, E. H. Kvarans, H. K. Laxness, Jakobs
Thorarensen, Jónasar Hallgrímssonar, Jóns Trausta,
Nonna (Jóns Sveinssonar) og Torfhildar Hólm; Islands
þúsund ár (ljóðasafn), Sögur ísafoldar, Ævisögu Árna
Þórarinssonar, Ljóð Jóns frá Ljárskógum og mörg önn-
ur ljóðasöfn; Lýðveldishátíðin, Merkir íslendingar, Öld-
in okkar, Saga mannsandans, íþróttir fornmanna, Faðir
minn, Úr fórum Jóns Árnasonar, Bóndinn á heiðinni, I
faðmi sveitanna, Undramiðillinn, Sögusafn Austra,
Þúsund og ein nótt, Með vígdrekum um veröld alla,
Gvendur Jóns stendur í stórræðum, Draupnissögur,
Skáldaþing, íslenzk fyndni, Svo líða læknisdagar, Föt
og fegurð, Fortíð Reykjavíkur, Ljóðmæli Símonar Dala-
skálds, Passíusálmar, Sturlunga I—II, Saga íslendinga,
Búvélar og ræktun, Bréf og ritgerðir Stephans G„ I—IV
b„ Nýtt söngvasafn; barna- og unglingabækur í miklu
úrvali, m. a. barnabækur Æskunnar, forskriftabækur,
jólabréfspjöld o. m. fl.
Félagsmenn Þjóðvinafélagsins
og Menningarsjóðs!
Styrkið yðar eigið bókmenntafélag með því að
kaupa hjá því bækur til tækifærisgjafa.
tV
‘>ií