Morgunblaðið - 15.01.2005, Qupperneq 1

„ÞETTA er vísindalegur stórsigur,
fyrsti gesturinn á Títan,“ sagði Jean-
Jacques Dordain, yfirmaður Evrópsku
geimvísindastofnunarinnar, í gær er
ljóst var orðið, að evrópska könn-
unarfarið Huygens var lent heilu og
höldnu á Títan, einu tungla Satúrnusar,
og farið að senda þaðan upplýsingar.
Huygens sendi frá sér í meira en tvær
klukkustundir eftir lendingu en merkin
bárust til bandaríska geimfarsins Cass-
inis, sem flutti Huygens, og þaðan til
jarðar.
Geimfar hefur aldrei lent á fjarlægari
stað en Cassini lagði upp fyrir sjö árum
og hefur lagt að baki 2,1 milljarð kíló-
metra. Eftir að það sleppti Huygens
sveif könnunarfarið niður í fallhlíf en
það er búið ýmsum mælitækjum.
Tilgangurinn með ferðinni er m.a. að
kanna veðrakerfið en Títan er eina
tunglið í sólkerfinu, sem hefur umtals-
vert andrúmsloft. Er það einkum köfn-
unarefni og metan og talið er, að þar eigi
sér stað lík efnahvörf og á jörðu í árdaga
en þau lögðu grunninn að lífi á jörðinni.
Huygens átti að taka um 750 myndir á
leiðinni frá Cassini og í gegnum lofthjúp
Títans en hann er svo þykkur, að sjón-
aukar geta ekki skyggst í gegnum hann.
„Fyrsti
gesturinn
á Títan“
Darmstadt. AFP.
Reuters
Ein af fyrstu myndunum frá Títan. Eru
þær mjög hráar en skýrleiki þeirra
verður aukinn með frekari vinnslu.
STOFNAÐ 1913 13. TBL. 93. ÁRG. LAUGARDAGUR 15. JANÚAR 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
Trompin
ekki spöruð
30 myndir á alþjóðlegri kvik-
myndahátíð í apríl | Menning
Lesbók, börn og Íþróttir
Lesbók | Listin að hverfa
Sögulegt samstirni
Sagnfræðingurinn Churchill
Börn | Verðum stór og sterk
Prins í uppreisn
Tómar hendur í Hafnarfirði
Íþróttir | Stjörnuleikir KKÍ
Gravesen frá Everton
Tap gegn Frökkum
OF hár blóðþrýstingur verður orðinn að alvar-
legu vandamáli um allan heim árið 2025. Er það
niðurstaða nýrrar rannsóknar en hún bendir
til, að eftir tuttugu ár muni þriðji hver jarð-
arbúi þjást af þessum kvilla.
Sagt er frá rannsókninni í breska lækna-
blaðinu The Lancet, sem út kemur í dag, en
hún er samantekt á þrjátíu rannsóknum síðast-
liðin 13 ár í fjöldamörgum löndum. Áætlað er,
að árið 2000 hafi 972 milljónir manna verið með
of háan blóðþrýsting en spáð er, að 2025 muni
talan hafa hækkað um 60% eða í 1,56 milljarða.
Mest verður aukningin í þróunarríkjunum,
um 80%, og hugsanlega meiri ef tekið er tillit til
mjög örra lífsháttabreytinga þar.
Ástæður þessarar óheillaþróunar eru sagðar
auknar reykingar, einkum í Asíulöndum, feit-
meti, hreyfingarleysi og mikið salt í matvöru.
Þórður Harðarson prófessor sagði í viðtali
við Morgunblaðið, að háþrýstingur hækkaði
með aldrinum og þegar komið væri á miðjan
aldur væri hann fyrir hendi hjá 40% manna.
Sagði hann, að háþrýstingur hefði mikið spá-
gildi hvað varðaði ýmsan heilsubrest, til dæmis
heilablóðfall, æðakölkun, kransæðasjúkdóma
og nýrnabilun, og ætti þátt í að stytta ævina um
mörg ár.
Um ástæður háþrýstings sagði Þórður, að
þær væru meðal annars offita, erfðir, hreyfing-
arleysi og almennt óhollir lífshættir en um
margt í þessu sambandi væri þó deilt. Hvatti
hann alla til að láta mæla blóðþrýstinginn
reglulega.
Háþrýstingur að verða
að alheimsfaraldri
Hefur áhrif á og getur
sagt fyrir um ýmsan
annan heilsubrest
MIKIÐ verður um að vera í dag í tengslum
við landssöfnunina Neyðarhjálp úr norðri, en
hún nær hámarki í kvöld með sameiginlegri
beinni útsendingu Sjónvarpsins, Stöðvar 2 og
bollu og Línu Langsokk auk fleiri lands-
þekktra einstaklinga sem verða þar að safna
fé, en skemmtidagskrá er í boði í öllum þrem-
ur verslunarmiðstöðvunum milli kl. 12 og 18.
Skjás eins frá Efstaleiti sem hefst kl. 19.40.
Gestir og gangandi sem leggja leið sína í
Kringluna, Smáralind eða Glerártorg á Ak-
ureyri í dag geta átt von á því að hitta Bjössa
Morgunblaðið/Golli
Þessi litli drengur lét ekki sitt eftir liggja og setti krónur í söfnunarbauk Neyðarhjálpar úr norðri í Kringlunni í gær.
Landssöfnun nær hámarki
ÍRAK hefur tekið við af Afganistan sem helsta uppeld-
isstöð hryðjuverkamanna og dregur þá til sín eins og seg-
ull, segir í nýrri skýrslu sem hugveita á vegum bandarísku
leyniþjónustunnar, CIA, samdi. Búast má við að al-Qaeda
víki á næstu árum úr forystusætinu fyrir nýjum hópum of-
stækisfullra múslíma sem hafa hlotið sína eldskírn í Írak.
Skýrsluhöfundar segja að mesta hættan sem vofi yfir sé
að hryðjuverkamenn komist yfir gereyðingarvopn. Æ erf-
iðara verði að berjast við hryðjuverkahópa vegna þess hve
hratt þeir breytist og einnig sé þeim lítið miðstýrt þannig
að torvelt sé að ganga milli bols og höfuðs á þeim.
Íraksstríðið sé nú, á sama hátt og Palestínudeilan,
Tétsníustríðið og átökin í Kasmír, á Filippseyjum og í
sunnanverðu Taílandi, farið að auka samheldni meðal
múslíma og ýta undir róttækar skoðanir.
Skýrslugerðin tók ár og komu margir að henni. Í henni
segir að fyrir innrásina 2003 hafi stjórn Saddams Husseins
aðeins haft lítilfjörleg tengsl við suma al-Qaeda-menn.
Osama bin Laden hafi neitað að mynda bandalag við Sadd-
am og litið á forsetann sem óvin stríðsmanna íslams vegna
þess að Saddam hafnaði róttækum hugmyndum íslamskra
ofstækismanna og stjórnarfarið í Írak var veraldlegt.
Írak er uppeldisstöðin
The Washington Post.
 Hnattvæðing/16