Morgunblaðið - 18.01.2005, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. JANÚAR 2005 41
DAGBÓK
Takk fyrir frábærar viðtökur!
Heimagallar - Stórar stærðir
Jólaútsaumur
Bútasaumsbækur o.fl.
Janúartilboð!
Ingólfsstræti 6, s. 561 4000.
Opið 11-18 ◆ laug. 11-14
Er menning heyrnarlausra til?“ erspurningin sem liggur til grundvallarfyrsta fyrirlestri vormisseris í fyrir-lestraröð Stofnunar Vigdísar Finn-
bogadóttur í erlendum tungumálum, en það er
Júlía G. Hreinsdóttir táknmálskennari sem flyt-
ur fyrirlesturinn í dag kl. 12.15 í stofu 101 í Lög-
bergi. Fyrirlesturinn mun fjalla um þann menn-
ingarmun sem er á milli heyrnarlausra og
heyrandi.
„Menningarmunurinn felst til dæmis í meira
augnsambandi innan samfélags heyrnarlausra
heldur en almennt er og hvaða aðferðum er beitt
við að ná athygli,“ segir Júlía, sem hefur starfað
sem táknmálskennari síðan 1991.
Ásamt mörgu öðru mun einnig verða fjallað
um ljóðaflutning og brandara. Fyrirlesturinn
verður fluttur á táknmáli en verður túlkaður yfir
á íslensku þannig að sem flestir geti fylgst með.
Hvernig er menning heyrnarlausra frábrugðin
menningu heyrandi?
„Hugtakið menning getur átt við ýmislegt
sem einkennir mismunandi þjóðir s.s mat,
klæðnað o.s.frv. Heyrnarlausir eru eins og aðrir
Íslendingar hvað það varðar en það sem er ólíkt
í menningu heyrandi og heyrnarlausra Íslend-
inga er fyrst og fremst tungumálið. Í táknmáli
er ekki til neitt ritmál þannig að sögur og aðrar
heimildir hafa varðveist munnlega öfugt við ís-
lenskuna sem er rík af heimildum á ritmáli.
Stutt er síðan farið var að veita íslenska tákn-
málinu athygli og viðurkenna það þannig að
heyrnarlausir á Íslandi hafa ekki verið meðvit-
aðir um að varðveita ljóð og sögur á mynd-
böndum líkt og aðrar þjóðir hafa gert fyrr en nú
nýlega. Í menningu heyrnarlausra eru augn-
samband og snerting mjög mikilvæg.“
Getur munurinn valdið samskiptavanda-
málum?
„Það sem talað er um mikilvægi augn-
sambands hjá heyrnarlausum getur heyrandi
fólki þótt mjög óþægilegt og jafnvel dónalegt,
t.d. ef heyrnarlaus manneskja hittir heyrandi og
reynir að spyrja til vegar. Hún horfir stíft í and-
lit þess heyrandi sem skapar óöryggi hjá við-
komandi og þarf þá gjarnan að útskýra að það
sé nauðsynlegt fyrir þann heyrnarlausa að lesa
af vörum þar sem hann heyrir ekki íslenskuna. Í
menningu heyrnarlausra er snerting nauðsynleg
þar sem í staðinn fyrir að kalla í viðkomandi til
að vekja athygli á einhverju þarf að nota snert-
ingu. Heyrandi þykir þetta oft mjög óþægilegt.
Það getur verið erfitt að þýða brandara frá
táknmáli yfir á íslensku bæði vegna menning-
armunar og tungumáls og öfugt. Það sem er
mjög fyndið á táknmáli verður ekkert fyndið
þegar það er túlkað yfir á íslensku. Þetta er
reyndar þekkt milli tungumála s.s. milli ensku
og íslensku.“
Jafnrétti | Menning heyrnarlausra til umræðu í hádegisfyrirlestri í Lögbergi í dag
Snerting og augnsamband mikilvæg

Júlía G. Hreinsdóttir
er fædd í Vestmanna-
eyjum árið 1964. Hún
nam við Þroskaþjálfa-
skóla Íslands 1986–
1989. Þá lagði hún
stund á heyrnar-
leysisfræði í Kaliforn-
íuháskóla í Northhridge
árin 1991–1994 auk
þess sem hún stundaði
fjarnám við KHÍ 2001–
2003. Júlía hefur starfað sem táknmálskenn-
ari og verkefnisstjóri á Samskiptamiðstöð
heyrnarlausra og heyrnarskertra frá 1991 og
sem Táknmáls- og túlkakennari við HÍ frá
1994.
Jólapakki
HINN 13. janúar var viðtal við unga
stúlku á Stöð 2. Stúlkan hafði fengið
jólapakka frá pabba sínum sem var
sagður búa í Bandaríkjunum. Það
átti að sækja þennan jólapakka í toll-
inn og var mikil tilhlökkun að fá jóla-
gjöfina. En stúlkunni var sagt að
hún þyrfti að greiða 14 þús. krónur.
Þetta er ótrúlegt. Hverjum er þessi
ósanngirni að kenna? Eru þetta ekki
eldgömul lög sem þyrfti að laga?
Unga stúlkan fór heim án jólapakk-
ans sem hún hafði hlakkað svo mikið
til að fá.
Eldri borgari.
Öxin og jörðin
ÉG sá þriðju sýningu Þjóðleikhúss-
ins á leikritinu Öxinni og jörðinni.
Sýningin var áhrifarík, vel leikin og
mér ógleymanleg. Gagnlegt var að
rifja upp örlagasögu Hólafeðga og
atburði þeim tengda. Mjög gott og
gagnlegt leikverk sem í senn lýsir
stórum atburðum í lífi þjóðarinnar
og er trútt skáldsögu Ólafs Gunn-
arssonar. Ég hvet sem flesta til að
sjá umrætt verk og láta sem vind um
eyru þjóta skapvonskutal nokkurra
gagnrýnenda.
Ingunn.
Í hvað fóru peningarnir?
FYRIR ekki svo mörgum árum var
söfnun til styrktar Geðhjálp. Tugir
milljóna söfnuðust og var m.a. sjón-
varpssöfnun. Það væri gaman að
vita í hvað peningarnir fóru. Ég hef
aldrei heyrt neitt um það, og finnst
mér að stjórn Geðhjálpar ætti að
upplýsa það.
Með virðingu.
Ein forvitin.
Fuglafóðrið dýrt
H.A. hafði samband við Velvakanda
og sagði að það væri sífellt verið að
hvetja fólk til
að gefa smá-
fuglunum korn.
Sagðist hann
hafa varið til
þess nokkrum
pokum en sagði
jafnframt að
sér ofbyði hvað
fuglakornið
væri orðið
dýrt, jafnvel
dýrara en korn til matargerðar.
Ásgeir Páll og Hulda
ÞAÐ hafa orðið miklar breytingar
hjá útvarpsstöðvum Norðurljósa.
Meðal annars hafa þátttastjórnend-
urnir Ásgeir Páll og Hulda á Létt
96,7 verið látin hætta með morg-
unþáttinn.
Ég hef hlustað á þau á leið til
vinnu og haft gaman af og alltaf hef-
ur þeim tekist að létta lundina hjá
mér á morgnana. Nú er bara spiluð
tónlist og sakna ég þeirra mikið.
Ég vil senda þeim mínar bestu
kveðjur og þakka „samfylgdina“ og
óska þeim alls hins besta í framtíð-
inni.
Helga.
Velvakandi
Svarað í síma 5691100 kl. 10–12
og 13–15 | velvakandi@mbl.is
Reykjavíkurmótið.
Norður
♠KD8
♥K642 N/AV
♦ÁK963
♣4
Vestur Austur
♠G54 ♠9
♥G987 ♥D103
♦1054 ♦82
♣K95 ♣ÁD87632
Suður
♠Á107632
♥Á5
♦DG7
♣G10
Nú er lokið 11 umferðum af 17 í
Reykjavíkurmótinu og leiðir sveit
Garða & véla ehf. með 215 stig (19,55
að meðaltali). Í næstu sætum eru
Ferðaskrifstofa Vesturlands (210),
Eykt (204) og Grant Thornton (202).
Tvær umferðir verða spilaðar í kvöld,
þriðjudagskvöld, en mótinu lýkur á
laugardaginn með fjórum umferðum.
Spilið að ofan kom upp í 8. umferð.
Slemma er góð í NS, en ekki auðsögð
eftir opnun norðurs á Standard-tígli og
svar suðurs á einum spaða. Norður á
enga réttlýsandi sögn, en möguleik-
arnir eru tveir tíglar, tveir spaðar, þrír
spaðar og tvö hjörtu. Hér gefst það vel
að yfirmelda spilin svolítið og segja tvö
hjörtu (vending) til að sýna 5–4 í tígli
og hjarta og sterk spil. Við því myndi
suður segja tvo spaða og norður fjóra
spaða. Þá er suður í góðri stöðu til að
halda áfram, því hann veit um sterk
spil hjá opnara og stutt lauf.
Slemman náðist á 9 borðum af 18,
reyndar oftast eftir að austur kom inn
á laufsögn. Þetta er eitt afbrigðið:
Vestur Norður Austur Suður
– 1 tígull 2 lauf 2 spaðar
3 lauf 4 lauf Pass 4 hjörtu
Pass 4 grönd Pass 5 hjörtu
Pass 6 spaðar Allir pass
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | dagbok@mbl.is
Árnaðheilla
dagbók@mbl.is
60 ÁRA afmæli. Í dag, 18. janúar,er sextug Aðalheiður Kristín
Magnúsdóttir, hárgreiðslumeistari og
listakona, Lindarsmára 1, Kópavogi.
Hún fagnar þessum tímamótum með
fjölskyldu sinni og vinum í salar-
kynnum Gullsmára 13 í kvöld kl. 20.
60 ÁRA afmæli. Í dag, 18. janúar,er sextugur Gunnar Krist-
jánsson, prófastur í Kjalarnesspró-
fastsdæmi, Reynivöllum í Kjós. Hann
og kona hans, Anna M. Höskulds-
dóttir, taka á móti gestum í Hlégarði í
Mosfellsbæ kl. 17–19 í dag.
RITHÖFUNDAR og skáld koma sam-
an á Kaffi Reykjavík kl. 21 í kvöld og
lesa upp úr bókum sínum á tuttugasta
og sjöunda skáldaspírukvöldi þeirra
Benedikts S. Lafleur og Gunnars
Randverssonar.
Meðal þeirra höfunda sem lesa upp í
kvöld eru Hermann Stefánsson, sem
les úr nýju smásagnasafni, Árni Lars-
son, sem les úr nýrri ljóðabók og Þor-
steinn Guðmundsson, sem les úr nýrri
bók sinni.
Þá mun Pétur Gunnarsson lesa úr
nýrri skáldsögu sinni auk þess sem
Kristín Svava Tómasdóttir les úr óbirt-
um verkum.
Skáldaspírukvöldin eru nú orðin að
nokkuð sterkri hefð og er það yfirlýst
stefna aðstandenda þeirra að láta bók-
menntirnar blómstra árið um kring í
stað þess að sól bókanna rísi einungis
um jólaleytið.
Morgunblaðið/Ásdís
Skólaskáldið Kristín Svava Tómasdóttir hefur vakið mikla athygli fyrir
skemmtileg og ögrandi ljóð sín, en hún gengur í Kvennaskólann.
Skáldin spíra á Kaffi
Reykjavík í kvöld
Morgunblaðið/Einar Falur
Þorsteinn Guðmundsson, leikari og
rithöfundur, les fyrir gesti í kvöld.
BÓKAFLOKKURINN Úr bálki hrak-
falla, eða „A Series of Unfortunate
Events“, hefur notið mikilla vinsælda
víða um heim, en nú er komin til sýn-
inga hér á landi kvikmynd eftir
fyrstu þremur bókunum í flokknum.
Fyrstu tvær bækurnar, Illa byrjar
það og Skriðdýrastofan eru komnar
út hér á landi, sú fyrri í þýðingu
Snorra Hergils Kristjánssonar og sú
seinni í þýðingu Helgu Soffíu Ein-
arsdóttur, en sú þriðja af þrettán,
Stóri glugginn kemur út í næsta mán-
uði. Bækurnar fjalla á kíminn hátt
um afar dimm örlög Baudelaire-
systkinanna, sem verða munaðarleys-
ingjar þegar foreldrar þeirra farast í
eldsvoða. Þeim er komið fyrir í umsjá
Ólafs greifa, lymskufulls leikara og
loddara, sem svífst einskis til þess að
komast yfir fjölskylduauðinn. Börn-
unum tekst þó að flýja frá greifanum
til annarra og betri ættingja, en
greifinn eltir þau eins og skugginn
með hræðilegum afleiðingum. Ekk-
ert er dregið af hörðum raunveru-
leikanum í bókunum og engin þeirra
endar vel, enda er hér um að ræða
sorgarsögu. Í kvikmyndinni fer hinn
frægi leikari Jim Carrey með hlut-
verk Ólafs greifa, en hann hefur sjálf-
ur sagt að þetta hlutverk sé eins og
sniðið fyrir hann.
Höfundur bókanna titlar sig sem
Lemony Snicket og er þar í raun um
að ræða sögu innan í sögu, því raun-
verulegur höfundur bókanna heitir
Daniel Handler. Sögurnar segja í
raun ekki síður sögu Lemony Snicket
sjálfs.
Bækur Lemony Snicket koma út