Morgunblaðið - 19.01.2005, Side 36

36 MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Stóra svið
Nýja svið og Litla svið
HÍBÝLI VINDANNA leikgerð Bjarna
Jónssonar eftir vesturfarasögu
Böðvars Guðmundssonar
Fö 21/1 kl 20 - BLÁ KORT - UPPSELT
Lau 22/1 kl 20, - UPPSELT
Fim 27/1 kl 20,
Lau 29/1 kl 20, - UPPSELT
Su 30/1 kl 20, - UPPSELT
Lau 5/2 kl 20, - UPPSELT
Su 6/2 kl 20,
Fim 10/2 kl 20 - UPPSELT,
Fö 11/2 kl 20,
Lau 12/2 kl 20 - UPPSELT
Fi 17/2 kl 20, Fö 18/2 kl 20
Miðasalan er opin: Mánud. og þriðjud.:10:00-18:00, mið-, fim- og föstudaga: 10:00-20:00, laugar- og sunnudaga: 12:00-20:00
Miðasölusími 568 8000 - miðasala á netinu: www.borgarleikhus.is
LÍNA LANGSOKKUR e. Astrid Lindgren
Su 23/1 kl 14, Su 30/1 kl 14,
Su 6/2 kl 14, Su 13/2 kl 14,
SÍÐUSTU SÝNINGAR
HÉRI HÉRASON e. Coline Serreau
Su 23/1 kl 20, Fö 28/1 kl 20, Fö 4/2 kl 20
SVIK eftir Harold Pinter
Samstarf: Á SENUNNI, Sögn ehf og LA.
Fi 20/1 kl 20, Fö 4/2 kl 20, Su 13/2 kl 20
AUSA eftir Lee Hall - Í samstarfi við LA
Fö 21/1 kl 20, Lau 29/1 kl 20, Su 6/2
Ath: Lækkað miðaverð
HÉRI HÉRASON
Fyndið - ferskt - fjörugt - farsakennt
LEIKHÚSVEISLA FYRIR HÓPA - UPPSKRIFT AÐ SKEMMTILEGU KVÖLDI
NÆRING FYRIR SÁL OG LÍKAMA - BÓKIÐ Í TÍMA
Kl 18:00 Gleðistund í forsal - veitingasalan opin
Kl 18:30 Kynnisferð um leikhúsið - kynning á verki kvöldsins
Kl 19:00 Matseðill kvöldsins Kl 20:00 Leiksýning kvöldsins
SAUMASTOFAN 30 ÁRUM SÍÐAR
eftir Agnar Jón Egilsson,
Í samstarfi við TÓBÍAS
Lau 22/1 kl 20, Fi 27/1 kl 20, Su 30/1 kl 20
ATH: Bönnuð yngri en 12 ára
ÍSLENSKI DANSFLOKKURINN:
FJÖLSKYLDUSÝNING
The Match, Æfing í Paradís, Bolti
Lau 22/1 kl 14
SÍÐASTA SÝNING
BELGÍSKA KONGÓ e. Braga Ólafsson
Gríman fyrir besta leik í aðalhlutverki
Fi 20/1 kl 20, Su 23/1 kl 20, Su 30/1 kl 20,
Lau 5/2 kl 20 - UPPSELT
Lau 12/2 kl 20,
Su 13/2 kl 20
SÝNINGUM LÝKUR Í FEBRÚAR
BÖRN 12 ÁRA OG YNGRI FÁ FRÍTT Í BORGARLEIKHÚSIÐ Í FYLGD FULLORÐINNA
gildir ekki á barnasýningar!
Miðasalan er opin kl. 13-18 mán. og þri. Aðra daga kl. 13-20.
Símapantanir frá kl. 10 virka daga. www.leikhusid.is • midasala@leikhusid.is
Þjóðleikhúsið sími 551 1200
• Stóra sviðið kl. 20:00
ÞETTA ER ALLT AÐ KOMA – Hallgrímur Helgason /leikgerð Baltasar Kormákur
Fim. 20/1 uppselt, aukasýning 27/1 nokkur sæti laus, lau. 29/1 uppselt.
Allra síðustu sýningar.
ÖXIN OG JÖRÐIN – Ólafur Gunnarsson/leikgerð Hilmar Jónsson
6. sýn. fös. 21/1 örfá sæti laus, 7. sýn. fös. 28/1 örfá sæti laus,
8. sýn. lau. 5/2 nokkur sæti laus, 9. sýn. lau. 12/2. nokkur sæti laus,
EDITH PIAF – Sigurður Pálsson
Lau. 22/1 uppselt, sun. 23/1 örfá sæti laus, fös. 4/2 örfá sæti laus, sun. 13/2, örfá sæti laus
lau. 19/2 örfá sæti laus, lau. 26/2 örfá sæti laus.
DÝRIN Í HÁLSASKÓGI – Thorbjörn Egner
Sun. 23/1 kl. 14:00 örfá sæti laus, sun. 30/1 kl. 14:00 nokkur sæti laus,
sun. 6/2 kl.14:00, sun. 13/2 kl. 14:00 nokkur sæti laus. Síðustu sýningar.
• Smíðaverkstæðið kl. 20:00
NÍTJÁNHUNDRUÐ - KAFFILEIKHÚS – Alessandro Baricco
Lau. 22/1, örfá sæti laus, lau. 29/1 nokkur sæti laus..
Ekki er hægt að hleypa inn í salinn eftir að sýning er hafin.
• Litla sviðið kl. 20:00
BÖNDIN Á MILLI OKKAR – Kristján Þórður Hrafnsson
Fim. 20/1 örfá sæti laus, fim. 27/1, lau. 29/1, nokkur sæti laus,
Ekki er hægt að hleypa inn í salinn eftir að sýning er hafin.
ÞETTA ER ALLT AÐ KOMA
AUKASÝNING 27. JANÚAR!
Frumsýning 11. feb. kl.20.00 – UPPSELT – 2. sýning 13.feb. kl. 19.00
3. sýning 18.feb. kl 20.00 – 4. sýning 20. feb. kl. 19.00 – FÁAR SÝNINGAR
Námskeið um Toscu og Puccini hjá Endurmenntun Háskóla Íslands
Skráning í síma: 525 4444 – endurmenntun@hi.is
Miðasala á netinu: www. opera.is
Miðasalan er opin kl. 14-18 virka daga, kl. 13-18 lau. og sun. og fram að sýningu sýningardaga. Símasala kl. 10-18 virka daga.
Banki allra landsmanna
Frumsýning 11. febrúar kl. 20 – UPPSELT
4 600 200
leikfelag.is
Miðasölusími
„Fjarskalega
leiftrandi og
skemmtileg
sýning.“
H.Ö.B. RÚV
Óliver! Eftir Lionel Bart
Fös. 21.1 kl 20 UPPSELT
Lau. 22.1 kl 20 UPPSELT
Fös. 28.1 kl 20 UPPSELT
Sun. 30.1 kl 14 aukasýn. UPPSELT
Fös. 04.2 kl 20 Örfá sæti
Lau. 05.2 kl 20 Örfá sæti
Fös. 11.2 kl 20 Nokkur sæti
Lau. 12.2 kl 20 Nokkur sæti
Ath: Ósóttar pantanir seldar daglega!
Munið VISA tilboð í janúar
Sýnt í Reykjavík: Eldað með Elvis, Svik og Ausa og stólarnir
• Föstudag 21/1 kl 20 UPPSELT
• Laugardag 22/1 kl 20 NOKKUR SÆTI
• Föstudag 28/1 kl 20 LAUS SÆTI
geggjað grínleikrit eftir DANIEL GUYTON
☎ 552 3000
www.loftkastalinn.isLoftkastalinn ✦ Seljavegi 2 ✦ 101 Reykjavík ✦ Miðasalan er opin frá 11-18
Joseph Haydn ::: Sinfónía nr. 6 í D-dúr, „Le matin“
Sergej Prokofiev ::: Fiðlukonsert nr. 2 í g-moll, op. 63
Dímítríj Sjostakovítsj ::: Sinfónía nr. 6 í h-moll, op. 54
Hljómsveitarstjóri ::: Rumon Gamba
Einleikari ::: Akiko Suwanai
Háskólabíó vi› Hagatorg I Sími 545 2500 I sinfonia@sinfonia.is I www.sinfonia.is
HÁSKÓLABÍÓI, FIMMTUDAGINN 20. JANÚAR KL. 19.30Gul tónleikaröð #4
Samverustund Vinafélagsins hefst kl. 18.00 í Sunnusal Hótel Sögu.
Árni Heimir Ingólfsson tónlistarfræðingur kynnir efnisskrá kvöldsins.
Verð 1000 kr. Súpa og brauð innifalið. Allir velkomnir.
Ljúfar laglínur
og dansandi fjör
Þannig má lýsa höfuðeinkennum 2. fiðlukonserts Prokofíevs. Til
að túlka þennan vinsæla fiðlukonsert kemur hinn óviðjafnanlegi
fiðluleikari, Akiko Suwanai og mun hún leika á eina frægustu
Stradivarius-fiðlu heims. Suwanai var aðeins 17 ára gömul þegar
hún sigraði Tjajkovskíj-keppnina og varð þar með yngsti viðtakandi
fyrstu verðlauna þessarar virtu keppni.
Á HRÁBLAUTUM marsdegi árið
1966 lendir ungur Reykvíkingur á
kennderíi með tveimur ungum
myndlistarmönnum í kjölfar jarð-
arfarar sameiginlegs vinar. Ekkert
óvenjulegt við það svo sem nema
hvað þar verða þáttaskil í lífi ung-
lings. Eða einsog hann orðar það
sjálfur: „Ég steig inn fyrir þröskuld
reykvíska listalífsins rétt óorðinn
tvítugur, og var þá fullkomlega
óskrifað blað“ (bls. 16). Og lista-
heimurinn heillar hann upp úr skón-
um. Kennderíin verða mörg og
Campari flæðir í ómældu magni.
Mikið er skeggrætt, spáð og spek-
úlerað. Menn vilja breyta landslagi
íslenskrar listsköpunar. Einar hrífst
með og smátt og smátt sogast hann
inn í félagsskapinn SÚM, sem verið
er að forma á þessum árum. Hann er
þó ekki myndlistarmaður heldur rit-
höfundur og gefur út þrjár bækur á
árunum 1975, 1976 og 1978. Form
þeirra er nýstárlegt, gagnrýnendur
tala um andskáldsögur, höfundur
sjálfur kallar fyrstu bókina skúlptúr.
Bækurnar þrjár: Lablaða hérgula,
Flóttinn til lífsins og Án titils, fóru
þó ekki víða og ollu engum straum-
hvörfum í íslenskri bókmenntasköp-
un, en eru þrátt fyrir það allrar at-
hygli verðar og fengur að því að fá
þær hér endurútgefnar í einu bindi.
Höfundur ritar langan og ítarlegan
formála (tæpar 200 síður) þar sem
hann gerir grein fyrir tilurð bókanna
og því andrúmslofti sem þær spruttu
úr. Fer þar mest fyrir lýsingum á
SÚM og félögum þess, meira að
segja birtir hann (allar?) fund-
argerðir félagsins sem margar eru
hin kostulegasta lesning. Mjög stór
hluti formálans er þó lýsingar á
endalausum fylleríum, fikti við hass
og sýru, skemmtistaðamenningu og
hippafíling þessara ára. Nafngreinir
Einar fólk án þess að blikna og
dæmir listsköpun félaganna heldur
óvægilega. Hætt við að mörgum ráð-
settum borgaranum bregði í brún
við að sjá hér tíundaðar syndir
æskuáranna. Hér birtast líka rit-
dómar og blaðaskrif um bækurnar
þrjár og „uppkast“ að eftirmála þar
sem höfundur rekur afdrif og þróun
helstu frumkvöðlanna í SÚM sáluga
einsog það horfir við honum þrjátíu
árum síðar. Og þykir lítið hafa lagst
fyrir kappana flesta.
Bækurnar þrjár eru skilgetin
börn síns tíma, þar ægir saman
skáldskap og veruleika, teikni-
myndafígúrum, englum, geimförum,
fréttum af innrásinni í Tékkóslóv-
akíu, dagbók höfundar, einkabréfum
sendum og fengnum, hugleiðingum
og því sem á þeim tíma kallaðist
„konkret“ textum. Ólafur Jónsson
kallar Flóttann til lífsins „collage“
eða klipp-sögu í ritdómi í Dag-
blaðinu og segir að textinn „birti
samanlagt einhvers konar skrípa-
mynd alveg hversdagslegs veruleika
umhverfis okkar“ (Innan hornklofa
bls. 634). Og það er það sem uppúr
stendur þrjátíu árum síðar. End-
urspeglun hugmynda og hræringa á
umbrotatímunum í kringum 1970.
Bókmenntagildi bókanna hefur ekki
aukist með árunum nema síður sé.
Formálinn undirstrikar þær hrær-
ingar og hefur að auki að geyma
stórmerka heimild um SÚM-
félagsskapinn sem löngu er orðinn
goðsögn í íslenskum menning-
arheimi. Einar tekur þó skýrt fram
að ekki sé um skráningu kafla í lista-
sögunni að ræða heldur einungis sýn
eins manns á málið.
Og enn þykir honum ekki nóg sagt
um þetta tímabil í lífi sínu. Ysland –
1973 ber undirtitilinn „viðauki bók-
anna þriggja“ en þar er höfundur
nefndur Einhver Ðugmundsson og
„sögupersónur“ skarta dulnefnum
og staðir og lönd reyndar líka. Ekki
auðséð hver tilgangurinn er með því
þar sem vendilega er passað uppá að
dulnefnin séu sem gegnsæjust og
ekki fari milli mála við hverja er átt.
Hugsanlega hefur höfundur viljað
tryggja sig gegn yfirvofandi mál-
sóknum eftir að yfirlesari benti hon-
um á að hætt væri við að ýmsir
styggðust við berorðar lýsingar
hans. „Það verður að setja nafna-
smokka á ýmsar söguhetjurnar,
hugsaði þá Einhver með sér“
(Ysland bls. 315).
Ysland – 1973 er byggð upp á
sama hátt og bækurnar þrjár, þar
skiptast á lýsingar á lífi höfundar,
kaflar úr bókum og fjölmiðlum, hug-
renningar og skáldskapur. Heilar
fimm síður eru t.d. skráning á veð-
urfregnum Ríkisútvarpsins hinn 1.
október 1988 og fréttir af stríðinu í
fyrrum Júgóslavíu, sem stendur yfir
á ritunartíma bókarinnar, eru tíund-
aðar. Frásagnirnar stökkva fram og
til baka í tíma; ársdvöl á Ítalíu (Ýtil-
íu) 1983–1984, Vestmannaeyjagosið
1973, daglegt amstur við ritstörf á
árunum 1997–2000, sumardvöl í
listamannanýlendu á Flatey á
Breiðafirði 1973, ferð til Íslands með
konu og dóttur 1999 o.s.frv. Lesand-
inn fær jafnvel á tilfinninguna að
höfundur hafi safnað saman öllu sem
hann hafi fest á blað til að fylla þær
þúsund síður sem yfirlýst markmið
var að fylla (sjá Ysland bls. 380).
Sjálfur lýsti hann þó á fyrri árum því
markmiði að: „þessi bók, öll einsog
hún leggur sig, er þá persónulegt
heimildarrit; en maðurinn er ekki
bara hann sjálfur, einstaklingurinn,
heldur einnig umhverfið, þ.e.a.s. sé
hann mótaður af áhrifum annarra
eins og allir eru“ (Bækurnar þrjár –
Án titils bls. 485). Þetta skilar sér á
skemmtilegan hátt í bókunum þrem-
ur þar sem Tarzan og Tígulgosinn
og Tékkó og tilfinningamálin spegla
einn og sama veruleikann, en í
Ysland – 1973 virkar þetta ekki eins
vel, enda ungæðislegur hroki og
kæruleysi ekki eins sjarmerandi hjá
sextugum höfundi og þrítugum.
Ekki verður heldur sagt með góðri
samvisku að Einar sé mikill stílisti.
Textinn er flatur og lítið um skáldleg
tilþrif. Langbesti hluti bókarinnar er
lýsingin á Íslandsförinni 1999, þar
sem angurværð og söknuður spegl-
ast í ljóðrænum lýsingum á töfrum
landsins.
Einar Guðmundsson verður vænt-
anlega seint flokkaður með þjóð-
skáldum en bækurnar hans þrjár frá
áttunda áratugnum eru skemmti-
legur vitnisburður um þá grósku
sem þá ríkti í huga og sköpun unga
fólksins, þótt hann geri sitt besta í
formálanum langa til að gera lítið úr
listrænni viðleitni nánast allra sem
þá þóttu framsæknastir. Innan
hornklofa er fyrst og fremst merki-
leg heimild um starfsemi SÚM frá
sjónarhorni eins af félögunum og
sem slík vel þess virði að lesa.
BÆKUR
Skáldverk/endurminningar
Eftir Einar Guðmundsson/Einhvern Ðug-
mundsson, Silver Press 2004, 665 og
408 bls.
Innan hornklofa – Bækurnar þrjár/Ysland
1973
Þar rauður vökvinn rann …
Friðrika Benónýs
ÞETTA málverk af bandarískum
hermanni í Írak er eftir bandaríska
myndlistarmanninn Steve Mumford
en hann hefur í fjórgang ferðast til
landsins eftir að innrásin var gerð
fyrir tæpum tveimur árum. Mum-
ford hefur málað ýmsar myndir af
atburðum og aðstæðum í Írak en
hann ferðast ýmist á eigin vegum
eða slæst í för með bandaríska her-
námsliðinu. Verk hans hafa verið
sýnd í galleríi í New York og í sept-
ember er ráðgert að gefa út bók með
á bilinu 200–250 myndum.
Strokur
stríðsmál-
arans
Reuters