Morgunblaðið - 23.01.2005, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 23. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ

 


  
     
   





  

  

   
  
 

   
  




!    
     


 
"     

#$% &!  

 
  



" 
 
      
  '(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((
)   
   *
 
  
  &
  
 
  

 
   
  "
     * 
 
   
 
  




 
         #+,,-./." 
 0

   !   #+,,-.1."
 0

2  & #+,,-/11







 


 



 




 


 


 
 


 

 



 



 


 




 



!

"
#$

%


"&'
2  
34& 

"  !  # $%




  5
 6 7(( 8 9 
     




    

  
    

 "6
8 
"

:  34&     
  
  


  
  
    ;  


 5


<       
 )46
 
   
 (((((((((((((((((((
&  =1 &  
=+#11(/=#11
== &  
1>#?1(=-#?1
Steinar Berg Björnsson áyfir 20 ára starfsferil hjáSameinuðu þjóðunum aðbaki, þar af meira enhelminginn á átakasvæð-
um hjá hinum ýmsu friðargæslum
víðsvegar um heim. Síðasta áratug-
inn framkvæmdastjóri stærstu
friðargæslusveita á hverjum tíma,
svo sem í Sómalíu og Bosníu og
síðast í Sierra Leone. Þangað var
hann kvaddur eftir þriggja ára
framkvæmdastjórnun starfsemi SÞ
í Vínarborg. Nú var hann ákveðinn
í að vera kominn heim eftir langt
og viðburðaríkt starf, enda skrið-
inn yfir 60 ára starfsaldursmörkin
hjá SÞ. Farinn í rólegheitum að
rækta skóg við nýbyggðan sum-
arbústað þeirra hjóna austur í
Hreppum þegar þessu nýja
ábyrgðarstarfi var veifað eins og
gulrót á svo pólitískt viðkvæmu
svæði, þar sem ófriðarland er að
stíga óstyrkum fótum fyrstu skref-
in til friðar og þótti þörf á hans
miklu reynslu við slíkar aðstæður.
Hann hafði raunar frá nágranna-
landinu Sierra Leone aðstoðað
fyrsta friðargæsluliðið þar í að
koma sér fyrir haustið 2003.
Því má skjóta hér inn í að í sum-
ar gaf Steinar sér loks tíma til að
fara til Vínarborgar og taka við
austurríska heiðursmerkinu
„Grand Decoration of Honour in
Silver with Star“. Var það þakk-
lætisvottur austurrískra stjórn-
valda sem töldu hann hafa með
ákveðinni og lipurlegri milligöngu
staðið vörð um heiður landsins
þegar ýmir vildu flytja stóra al-
þjóðaráðstefnu frá Vínarborg.
Hugðust ekki sækja hana meðan
öfgamaðurinn Jörg Haider væri
þar í stjórn. Töldu að Steinar hefði
átt ríkan þátt í að koma málinu í
höfn og forða frá opinberum vand-
ræðum á alþjóðavettvangi.
Geysimikil reynsla af friðargæslu
Það segir sig sjálft að Steinar
Berg Björnsson hefur gífurlega
mikla reynslu af friðargæslu við
margvíslegar aðstæður. Auk þess
sem fyrr er nefnt hefur hann ann-
ast framkvæmdastjórn friðar-
gæsluliðsins í Gólanhæðum og í
Líbanon og hann var í friðargæslu-
liðinu í Bagdad vegna Íran-Íraks-
stríðsins þegar fyrra Flóastríðið
skall á, auk þess sem hann hefur
starfað í aðalstöðvum friðargæsl-
unnar í New York. Því fékk Félag
Sameinuðu þjóðanna á Íslandi
Steinar til að flytja mjög upplýs-
andi fyrirlestur um friðargæslu og
lið Sameinuðu þjóðanna í nóvem-
ber sl. En þá var friðargæsla mjög
í umræðunni hér vegna hrakfara
Íslendinganna í Afganistan. Stein-
ar vék sér undan að tala mikið um
það mál, þar sem þetta lið væri
ekki í tengslum við friðargæslu á
vegum Sameinuðu þjóðanna heldur
NATO. Og þau lið væru frá upp-
hafi og hugmyndafræðilega öðru
vísi upp byggð. En játaði þó að ef
það hefði verið á þeirra vegum
hefði orðið að taka á því máli.
„Það verður að taka með í reikn-
inginn að friðargæsla NATO er
öðru vísi skipulögð en friðargæsla
á vegum Sameinuðu þjóðanna. SÞ
setja saman sem eina heild her-
deildir frá mörgum löndum og
Sameinuðu þjóða starfsmenn. Aft-
ur á móti er friðargæsla á vegum
NATO byggð á sjálfstæðum her-
deildum, sem ekki eru tengdar
saman í einu skipuriti heldur lýtur
hver þeirra stjórn síns lands.
Þessi mismunur varð mér mjög
skýrt ljós þegar ég um áramótin
1995-1996 var að færa reksturinn á
friðargæslu Sameinuðu þjóðanna í
gömlu Júgóslavíu yfir til NATO.
Þá urðum við að semja við hvert
Orðinn nokkurs
konar goðsögn
Kofi Annan, framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna,
hefur skipað Steinar Berg
Björnsson sérstakan fulltrúa
sinn við friðargæsluliðið í
Líberíu. Steinar hefur á
undanförnum árum verið
framkvæmdastjóri stærstu
friðargæslusveita SÞ, en
flyst nú úr æðsta embætti á
pólitíska vettvanginn sem
fulltrúi Annans. Mun hann
fyrsti Íslendingurinn, sem
gegnir ábyrgðarstöðu á
þessu plani hjá SÞ. Elín
Pálmadóttir náði tali af
honum á hraðferð hans
þangað.
Steinar Berg Björnsson og Kofi Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, á flugmóðurskipi við Sómalíu.
’Verkefnið í Líberíu er að undirbúa kosn-ingar í landinu og sjá um framkvæmd
þeirra í október nk.‘