Morgunblaðið - 23.01.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. JANÚAR 2005 29
legs kaffitíma. Steinar bara kímdi
þegar þetta var borið undir hann,
þekkti þetta nú ekki alveg í þessari
mynd. Sagan hefur sjálfsagt magn-
ast í meðförunum. Sjálf þekki ég
raunar ekki þessa hlið á hinum
notalega og hjálpsama Steinari.
Önnur smáatvik á sama stað
vöktu ekki síður athygli mína. Í
bílferð gegn um miðborg
Elisabethville varð ekki komist
áfram fyrir þéttri mannmergðinni
og bílstjórinn flautaði harkalega.
Úr aftursætinu heyrðist í Steinari:
„Svona gerir maður ekki í bíl frá
Sameinuðu þjóðunum! Við erum
gestir í þessu landi!“ Bílstjórinn
frá Evrópulandi hefur eflaust mun-
að þessa áminningu og látið hana
ganga til annarra á staðnum. Í
framhaldi var bætt við að Steinar
hefði sett reglu um að bílstjóri,
sem staðinn væri að því að aka of
hratt eða undir áhrifum yrði um-
svifalaust sviptur skírteini til akst-
urs bíla Sameinuðu þjóðanna. Og
það gekk yfir háa sem lága.
Sjálfsagt þarf að halda fast um
taumana við framkvæmdastjórn á
friðargæslu með tugþúsunda
manna herliði frá mörgum þjóðum,
eins og var þegar Steinar tók við í
Sierra Leone.
Síðan hann kom heim hafa þau
hjónin verið að grínast með það að
hann sé að koma frá því að stjórna
17 þúsund manna herliði og hafi
svo engan til að stjórna nema Mar-
íu.
Líbería viðkvæmur staður
Líbería, sem verður næsti
starfsvettvangur Steinars B.
Björnssonar, er næsta land fyrir
suðaustan Sierra Leone í Vestur-
Afríku og að koma úr svipuðu
langtíma stríðsástandi, sem hefur
brotið niður alla innviði og skilið
mannlíf eftir í rúst. Í grein í Mbl.
fyrir hálfu öðru ári um Sierra
Leone segir að enn steðji að hætt-
ur. Að austan streymi þar inn 65
þúsund flóttamenn frá Líberíu í
versnandi ástandi þar. Og því
fengum við að kynnast í sjónvarps-
fréttum skömmu seinna með
myndum af blóðbaði í Monrovíu,
þar sem ribbaldar hjuggu mann og
annan.
Eftir undirritun friðarsamning-
anna 2003 sendu Sameinuðu þjóð-
irnar þangað 17 þúsund manna
friðargæslulið og 12 hundruð lög-
reglumenn, auk 2.000 starfsmanna
sinna, til að halda uppi lögum og
reglu og taka þátt í almennri upp-
byggingu samfélagsins í samvinnu
við bráðabirgðastjórn. Stendur fyr-
ir dyrum að koma á löglegum
kosningum. Þetta er nú stærsta
friðargæsluverkefnið sem SÞ reka.
Við þessar aðstæður lagði fram-
kvæmdastjóri SÞ Kofi Annan að
Steinari Berg Björnssyni, sem var
kominn heim til sín að gróðursetja
tré, að hann yrði sérstakur aðstoð-
arfulltrúi hans í Líberíu og yrði
þannig m.a. staðgengill yfirmanns
friðargæsluliðsins þar.
Þegar Steinar er spurður hvern-
ig mál standi og hvað taki við segir
hann: „Friðarsamningar hafa verið
gerðir. Þessari friðargæslusveit í
Líberíu hefur tekist að að stöðva
bardaga og afvopna u.þ.b. 100 þús-
und ribbalda og aðstoðað við að
koma þeim til fyrri heimkynna.
Verkefnið framundan er að und-
irbúa kosningar í landinu og sjá
um framkvæmd þeirra í október
næstkomandi. Einnig uppbyggingu
varðandi innviði þjóðfélagsins.
Ástandið er mjög ótryggt og nauð-
synlegt að laða sem flest öfl þjóð-
félagsins til samstarfs. Jafnframt
því að halda nánu samstarfi við
friðargæsluverkefni Sameinuðu
þjóðanna í Sierra Leone og á Fíla-
beinsströndinni.
Bandaríkjamenn hafa mikinn
áhuga á framvindunni í Líberíu
vegna sögulegra staðreynda. Þang-
að sendu þeir frelsaða þræla, upp-
runna frá Vestur-Afríku á 19. öld-
inni. Afkomendur þeirra stuðluðu
að stofnun ríkisins Líberíu. Það er
því sérstaklega þýðingarmikið
þessa dagana að Sameinuðu þjóð-
irnar bregðist ekki væntingum
Bandaríkjamanna. Með sérstöku
tilliti til umkvartana Bandaríkj-
anna yfir Sameinuðu þjóðunum er
nauðsynlegt að þetta verkefni
gangi snurðulaust.
Með tilliti til ofangreindra atriða
hefur Kofi Annan væntanlega talið
að reynsla mín gæti komið að góð-
um notum í þessu verkefni okkar,“
sagði Steinar að lokum.
Hundrað kílóa heimili
Þegar rætt var við Steinar var
hann að koma frá höfuðstöðvunum
í New York með tveggja daga við-
dvöl á Íslandi áður en hann flygi
rakleiðis gegn um Amsterdam til
Ghana, þangað sem flugvél yrði
send eftir honum frá Líberíu.
María, sem hafði verið með honum
í NY, var önnum kafin við að setja
niður í töskuna hans og taka til
leyfða fraktsendingu upp á 100 kg.
Var að setja niður í þann kassa það
sem nauðsynlegt er til að búa til
heimili, eins og hún orðar það,
potta og pönnu, samlokujárn, kaffi-
könnu, kerti, bækur og geisladiska
auk spilara, svo eitthvað sé nefnt.
Steinar hafði skilið allt slíkt eftir í
Sierra Leone og enn einu sinni var
hún æfðum höndum að búa til 100
kg. heimili. Í ferðatöskunni mátti
sjá dúnsæng og sængurfatnað, sem
virðist svolítið kúnstugt til nota við
miðbaug. En þótt ekki liggi fyrir
hvort rafmagn sé til góðrar kæl-
ingar á nóttunni, getur góður kuldi
haldið úti moskítóflugunum með
sína malaríu.
Þetta gefur kannski ofurlitla sýn
á líf friðargæslufólks hjá Samein-
uðu þjóðunum.
Launasjóður fræðiritahöfunda
Auglýsing um starfslaun
Rannís
Rannsóknamiðstöð Íslands,
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
www.rannis.is
Launasjóður fræðiritahöfunda auglýsir eftir umsóknum um starfslaun
úr sjóðnum sem veitt verða frá 1. júní 2005.
Umsóknarfrestur er til 15. febrúar.
Rétt til að sækja um úr Launasjóði fræðiritahöfunda hafa höfundar alþýðlegra
fræðirita, handbóka, orðabóka og viðamikils upplýsingaefnis á íslensku. Meginhlutverk
Launasjóðs fræðiritahöfunda er að auðvelda samningu bóka, og verka í stafrænu
formi, til eflingar íslenskri menningu. Starfslaun eru veitt til hálfs árs, eins árs, til tveggja
ára eða þriggja. Þeir, sem hljóta starfslaun úr sjóðnum, skulu ekki gegna föstu starfi
meðan á starfslaunatímanum stendur. Starfslaun miðast við núgildandi kjarasamning
Félags háskólakennara.
Umsóknarfrestur er til 15. febrúar nk. Nánari upplýsingar og umsóknareyðublöð fást
hjá Rannís á Laugavegi 13, sími 515 5800, eða á heimasíðu Rannís www.rannis.is .
Umsóknir sendist til:
Launasjóður fræðiritahöfunda, Rannís, Laugavegi 13, 101 Reykjavík.