Morgunblaðið - 24.01.2005, Blaðsíða 10

10 MÁNUDAGUR 24. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
borgarráði og gegnt embætti forseta borg-
arstjórnar. Hann sagðist ekki hafa verið í sér-
stöku framboði til formanns en ekki skorast
undan því þegar til hans var leitað.
Á opnum fundi eftir aðalfund Varðar var
fjallað um bættan hag heimilanna. Magnús
sagði fólk meta afkomu sína með allt öðrum
hætti nú en fyrir tíu til fimmtán árum.
„Fólk sem býr við lökust kjör horfir nú til
þess að peningaflæðið í þjóðfélaginu er miklu
meira en áður. Það sér að þorri fólks getur
látið miklu meira eftir sér en áður og því ber
vissulega að fagna. Skilin á milli þess og
þeirra sem lökust hafa kjörin og lítið geta lát-
ið eftir sér verða þess vegna skarpari en áður
enda þótt kjör hinna lægst launuðu hafa batn-
að á síðustu árum meira en nokkru sinni
fyrr,“ sagði Magnús.
Hann nefndi nokkrar tölur úr viðskiptalíf-
„LÁTUM fólk í landinu vita og finna fyrir því
að Sjálfstæðisflokkurinn leggur áherslu á, að
jafnframt því að við stuðlum að sjálfstæði ein-
staklingsins og hver og einn verði sjálfum sér
nógur eftir því sem aðstæður leyfa, þá viljum
við tryggja að samhjálpin sé ætíð til staðar
fyrir þá sem stuðnings þurfa við vegna óvið-
ráðanlegra aðstæðna, sem fylgir öllum þjóð-
félögum. Góðir fundarmenn, hugum að sam-
hjálpinni í víðustu merkingu þess orðs,“ sagði
Magnús L. Sveinsson nýkjörinn formaður
Varðar, fulltrúaráðs sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík, eftir aðalfund ráðsins á laug-
ardaginn.
Magnús tók við formennsku í full-
trúaráðinu af Margeiri Péturssyni, stjórn-
arformanni MP fjárfestingabanka, sem hætt-
ir vegna starfa sinna. Magnús hefur lengi
starfað innan Sjálfstæðisflokksins; setið í
inu síðustu mánuði og sagði upphæðir hafa
margfaldast á nokkrum árum. Hugarfarið
hefði breyst og fólk legði allt annað mat á
fjárhæðir og peningaumsýslu. Viðhorfið til
afkomu heimilanna yrði því allt annað.
Finnum til samkenndar
„Bættur hagur heimilanna felst í því að
sköpuð séu á hverjum tíma sem best skilyrði
svo allir samfélagsþættir þjóðfélagsins – heil-
brigðismál, húsnæðismál, fræðslumálin, at-
vinnumálin, fjölskyldumálin í víðri merkingu
þess orðs – þróist með þeim hætti að allir fái
að búa við sem best kjör, búa við sem mest ör-
yggi, búa við sem mesta samhjálp þar sem
hennar er þörf, að við finnum til sem mestrar
samkenndar hvert með öðru og látum okkur
varða ef einhver þarf aðstoð við hvar sem
hann býr á landinu,“ sagði Magnús.
Magnús L. Sveinsson var kjörinn formaður fulltrúaráðs sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík
Samhjálpin verði ætíð til staðar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Magnús L. Sveinsson var í mörg ár borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins.
áhuga á slíkum þáttum, endurreisn-
arstarfi og friðargæslu, en það sagði
hann einmitt skýra vandamálin sem
þeir stæðu nú frammi fyrir í Írak.
„Í raun má fullyrða – þó að það sé
ekkert markmið íslenskra stjórn-
valda – að Ísland sé nú þegar á
fyrsta stiginu í þróun til öryggis-
samfélags við Evrópu,“ sagði Valur
síðan. Ísland hefði brugðist við sam-
runaferlinu í Evrópu með stofn-
anatengslum, s.s. EES-samningnum
og Schengen-samstarfinu, en að ís-
lensk stjórnvöld hefðu einnig tamið
sér þau gildi sem liggja Evrópusam-
starfinu til grundvallar. Hér væri
því um að ræða ákveðið aðlög-
unarferli sem þó hefði ekki leitt til
aðildar að ESB.
Ekkert hernaðarlegt
gagn af herstöðinni
Valur sagði varðandi viðræður um
framtíð herstöðvarinnar í Keflavík
að ýmsir embættismenn í banda-
ríska stjórnkerfinu hefðu ekki fyr-
irgefið Íslendingum það að þeir
skyldu hafa farið beint til George W.
Bush forseta með málið og þannig
grafið undan embættismönnunum.
Vægi Evrópu hvað íslensköryggismál varðar hefuraukist undanfarin ár. Súþróun hefur ekki verið
markmið íslenskra stjórnvalda en
fullyrða má að Ísland sé nú þegar á
fyrsta stigi þróunar í átt að öryggis-
samfélagi með Evrópu; en hér er um
að ræða fræðilegt hugtak sem notað
er yfir alþjóðlegt og þverþjóðlegt
samfélag sem tileinkar sér svipuð
gildi þegar tvö eða fleiri ríki tengj-
ast nánum böndum. Þetta kom fram
í máli Vals Ingimundarsonar, dós-
ents í sagnfræði við Háskóla Ís-
lands, á málþingi sem framtíð-
arhópur Samfylkingarinnar hélt á
laugardag.
Valur fjallaði í erindi sínu um
varnarsamstarf Íslands og Banda-
ríkjanna en sem kunnugt er vilja
bandarísk stjórnvöld draga úr við-
búnaði í varnarstöðinni í Keflavík.
Sagði Valur að færa mætti rök fyrir
því að breyttar aðstæður yllu því að
það öryggissamfélag Íslands og
Bandaríkjanna sem stofnað var til á
kaldastríðstímanum væri á upp-
lausnarstigi.
„Þær ríkisstjórnir sem hér hafa
verið við völd hafa ekki haft það á
stefnuskrá sinni að fjarlægjast
Bandaríkin en vegna þrýstings
NATO um að leggja eitthvað af
mörkum til bandalagsins og vegna
óska um þátttöku í verkefnum á
vegum alþjóðastofnana hafa þau í
auknum mæli tekið upp þau gildi og
viðmiðanir sem Evrópuríki hafa haft
að leiðarljósi, þ.e. uppbyggingu eftir
stríðsátök,“ sagði Valur og benti á
að Bandaríkjamenn hefðu engan
„Davíð Oddsson [utanrík-
isráðherra] gengur greinilega út frá
því að persónuleg tengsl hans við
Bush skipti sköpum í þessu máli.
Slík persónupólitík getur auðvitað
skilað árangri en hún kann að veikja
enn frekar stofnanaþáttinn [varn-
arsamstarfsins],“ sagði Valur. „Og
með pólitískum breytingum eða
stjórnarskiptum geta aðstæður í
samskiptum ríkjanna breyst á mjög
skömmum tíma eins og dæmið um
stjórnarskiptin á Spáni sýna.
Annað sem skiptir máli er að á
sama tíma og íslensk stjórnvöld hafa
lagt áherslu á persónuleg sambönd
er Pentagon [bandaríska varn-
armálaráðuneytið] að grafa kerf-
isbundið undan málatilbúnaði þeirra
með því að hafa orrustuþoturnar
óvopnaðar og með því að auka við-
bragðstíma þeirra. Þetta þýðir að
það er vonlaust í raun og veru að
fljúga til móts við hugsanlegar
óvinaflugvélar nema með löngum
fyrirvara. Og það sem meira er, ef
Ísland verður fyrir árás þá verður
ekki stuðst við þau hergögn og
mannafla sem eru í Keflavík heldur
sendar hersveitir og vopn annars
staðar frá. Þannig líta Bandaríkja-
menn svo á að ekkert hernaðarlegt
gagn sé raunverulega í herstöðinni.“
Mannöryggi mikilvægt
Birna Þórarinsdóttir, fram-
kvæmdastjóri UNIFEM á Íslandi,
ræddi í sínu erindi á laugardag um
hugtakið mannöryggi en það felur í
grundvallaratriðum í sér þá hugsun
að öryggi fólks sé að minnsta kosti
jafn mikilvægt öryggi ríkja; en hið
síðarnefnda hefur mjög ráðið stefnu
í alþjóðamálum. Sagði Birnu að til
að mæta skelfingarverkum samtím-
ans, sem alþjóðasamfélagið hefði oft
staðið úrræðalaust frammi fyrir,
þyrfti einmitt að endurskilgreina
hugtakið öryggi. Leggja þyrfti
aukna áherslu á mikilvægi þess að
öryggi fólks og þjóða væri tryggt og
viðurkenna yrði vankanta ríkismið-
aðrar áherslu á öryggismál.
Birna vék sérstaklega að hlut-
skipti kvenna, hún sagði þær gjarn-
an meðal helstu fórnarlamba ofbeld-
is í stríði en rödd þeirra hefði hins
vegar ekki fengið að heyrast „á vett-
vangi sem ávallt hefur verið undir
forsjá karla og því mótast algerlega
af karllægum gildum og viðmiðum“.
„Samfélög manna eru byggð af
bæði körlum og konum,“ sagði Birna
síðan. „Til að tryggja langvarandi
frið, lýðræði og réttlæti þarf að líta
jafnt á aðstöðu beggja kynja. Því
verður einungis náð með því að
hleypa konum að friðarborðinu og
veita þeim fullan þátt í uppbyggingu
samfélaga sinna.“
Magnús Þorkell Bernharðsson,
sérfræðingur í sögu Mið-Austur-
landa, ræddi um stöðuna í Írak og
Íran. Hann gagnrýndi þá orðræðu
sem viðhöfð væri á Vesturlöndum
um ríkin í Mið-Austurlöndum og
Mið-Asíu en hann sagði hana ein-
kennast af því að við teldum vá stafa
frá þessum heimshluta sem bregð-
ast þyrfti við.
Þessi sýn okkar á heimshlutann
hefði vitaskuld áhrif á viðmót fólks
þar gagnvart okkur og gagnvart
sjálfu sér. Spurning væri hvenær
fólk færi að haga sér í samræmi við
væntingar okkar, þ.e. þær að það sé
hættulegt og að af því stafi ógn.
Hervæðing í Bandaríkjunum
Magnús vék að fregnum þess efn-
is, að Bandaríkjamenn kynnu að
hafa í bígerð árás á Íran. Sagði hann
alla vita að áætlanir þar að lútandi
væru sannarlega til. Allir vissu líka
að það stafaði miklu meiri ógn af Ír-
an heldur en Írak í tíð Saddams
Hussein, m.a. vegna þess að Íranar
væru betur vopnum búnir en Írakar,
þeir væru hugsanlega búnir að
koma sér upp kjarnorkusprengju og
ættu fjórfalt stærri her en Írakar.
„Þeir eru tilbúnir. Þeir munu verja
sig,“ sagði Magnús.
Sökum þeirra vandræða sem
Bandaríkjamenn væru síðan komnir
í í Írak væru þeir illa í stakk búnir til
að heyja annað stríð – í Íran – sam-
tímis. Sagði Magnús að þetta þýddi
að framundan væri hervæðing í
Bandaríkjunum, menn skynjuðu að
Bandaríkjaher væri ekki nógu
sterkur til að ráðast inn í Íran og
myndu vilja bregðast við því.
Lítil ríki þurfa
skýra stefnu
Thorvald Stoltenberg, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Noregs, var
heiðursgestur fundarins á laugardag
og talaði síðastur. Stoltenberg
ræddi um það hversu heimurinn
hefði skroppið saman, það hefði sést
í hamförunum í Suðaustur-Asíu ný-
verið þar sem fórust fjölmargir
Norðurlandabúar. „Það sem gerist
langt í burtu skiptir okkur strax
máli í dag. Þetta þýðir bókstaflega
að heimurinn er minni en hann var
áður,“ sagði hann.
Stoltenberg ræddi einnig um fá-
tækt í heiminum, hún hefði að vísu
alltaf verið til staðar en upplýs-
ingabyltingin gerði það hins vegar
að verkum að við vissum betur en
áður hversu slæmt sumir aðrir jarð-
arbúar hefðu það. Og það sem meira
máli skipti, þeir vissu vel að við hefð-
um það betra en þeir; upplýs-
ingabyltingin, sjónvarpið sæi til
þess. Þetta ylli því að andúð í okkar
garð yxi. Andúð sem skýrði að hluta
til hryðjuverkaöldu samtímans.
„Þetta er ástæða þess að ég álít
stefnu í efnahags- og félagsmálum
mikilvægan hluta afstöðu okkar til
öryggismála,“ sagði hann.
Stoltenberg sagði að því minna
sem ríki væri því skýrari utanrík-
isstefnu þyrfti það að hafa. Stærri
ríki hefðu þann kost að beita her-
valdi, það ætti ekki við um minni
ríki. Þau ættu því að fylkja sér á
bakvið alþjóðastofnanir og nefndi
hann SÞ, ESB og NATO í því sam-
hengi.
Ísland þróast í átt að örygg-
issamfélagi með Evrópu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Thorvald Stoltenberg var einn framsögumanna á málfundinum á laugardag.
david@mbl.is
Framtíðarhópur Sam-
fylkingarinnar hélt
málþing í Reykjavík á
laugardag um utan-
ríkis- og öryggismál
og hlutskipti smáþjóð-
ar í þeim efnum. Dav-
íð Logi Sigurðsson
sat fundinn.