Morgunblaðið - 19.03.2005, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 19. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hver í fjáranum hefur nú ráðið þig á fréttastofuna, góði?
Þegar fjallað er umáhættuíþróttirbeinist athygli
manna einkum að íþrótt-
um á borð við klettaklifur
eða fallhlífarstökk en svo
virðist sem fáir telji vél-
sleðaakstur til áhættu-
íþróttar. Samt sem áður
getur vélsleðaakstur verið
mjög áhættusamur eins og
alltof mörg dæmi sanna.
Áreiðanlegar upplýsing-
ar um fjölda vélsleðaslysa
liggja raunar ekki fyrir og
því ekki hægt að fullyrða
með vissu hvort slysum
hafi fjölgað. Það eru þó
ýmsar vísbendingar um að
sú sé raunin, m.a. tölur frá
Sjóvá um fjölda tjóna vegna vél-
sleðaaksturs. Þá mun áhugi á vél-
sleðaakstri hafa aukist á undan-
förnum árum, ökumönnum því
fjölgað og líkurnar á slysum þess
vegna aukist. Hvað sem þessu líð-
ur er ljóst að talsvert hefur verið
um vélsleðaslys í vetur og er
skemmst að minnast banaslyss á
Landmannaleið í febrúar og alvar-
legs slyss við Ólafsvíkurveg í des-
ember sl. þar sem ungur piltur
slasaðist illa á baki. Margar aðrar
fréttir hafa borist af vélsleðaslys-
um í vetur.
Hættulegar hengjur
Halldór Arinbjarnarson, stjórn-
armaður í Landssambandi vél-
sleðamanna, hefur látið öryggis-
málin talsvert til sín taka og ritaði
m.a. grein um þau í 1. tölublað
tímaritsins Útiveru árið 2005.
Hann var spurður að því hvaða
hættur steðjuðu helst að vélsleða-
mönnum. „Hættulegustu slysin
verða þegar menn keyra fram af
hengjum eða ofan í snjógeilar. Það
eru slysin sem valda alvarlegustu
meiðslunum,“ sagði hann. Í slíkum
tilfellum getur fallið verið talsvert
og ökumenn eiga auk þess á hættu
að lenda með miklu afli á stýrinu
og að sleðarnir lendi ofan á þeim.
Vélsleði vegur yfirleitt á bilinu
220–300 kíló. Halldór sagði að erf-
itt væri að varast þessi slys, jafn-
vel þó að ekið væri við bestu að-
stæður gæti verið erfitt fyrir
ökumenn að koma auga á snjó-
hengjur fram undan. „Þetta er sú
tegund slysa sem ég hef mestar
áhyggjur af,“ sagði hann. Það væri
einnig afar hættulegt ef vélsleðar
yltu undan mönnum í bröttum
brekkum en með gætilegum akstri
væri hægt að draga verulega úr
hættunni á slíku.
Þá er ónefnd hættan á snjóflóð-
um og hætta sem stafar af vatni og
krapa. Leikaraskapur, svo ekki sé
talað um ölvunarakstur, auka
einnig áhættuna. Líkt og aðrir
sem ferðast um fjalllendi verða
vélsleðamenn einnig að fylgjast
grannt með veðrinu en vanmat á
veðri hefur komið mörgum í veru-
leg vandræði.
Halldór var spurður að því
hvort vélsleðamenn gerðu sér
nægilega grein fyrir hættunum
sem fylgja vélsleðaakstri? „Það er
auðvitað stóra spurningin. Að
minnsta kosti finnst mér slysatíðn-
in ekki benda til þess að menn fari
nægilega varlega,“ sagði Halldór.
„Það ætti að vera hægt að fækka
slysum verulega þó að það sé ekki
hægt að koma í veg fyrir þau öll, í
þessu frekar en öðru. En mér
finnst að vélsleðamenn þyrftu að
vera betur meðvitaðir um að þetta
er hættulegt sport, það er ekkert
hægt að horfa fram hjá því.“
Landssamband vélsleðamanna
hefur hvatt menn til að nota þann
öryggisbúnað sem stendur til
boða, s.s. brynjur sem verja
brjóstkassann en þær geta dregið
verulega úr áverkum „Hinsvegar
mega menn ekki ofmeta gildi ör-
yggisbúnaðar, hann kemur ekki í
staðinn fyrir að fara varlega,“
sagði Halldór.
Áreiðanlegar tölur ekki til
Eins og fyrr segir liggja áreið-
anlegar upplýsingar um fjölda
vélsleðaslysa ekki á lausu. Ástæð-
an er tvíþætt, annars vegar ófull-
komin skráning hjá heilbrigðis-
kerfinu og hins vegar virðast vera
brögð að því að menn sem slasast á
óskráðum vélsleðum tilkynni ekki
um slysin til lögreglu og svindli
síðan á tryggingafélögum sínum.
Að sögn Ágústs Mogensen hjá
rannsóknarnefnd umferðarslysa
hefur nefndin fengið upplýsingar
um að talsvert sé um að menn aki
um á óskráðum og þar af leiðandi
ótryggðum vélsleðum. Þegar þeir
lendi í óhöppum tilkynni þeir ekki
um þau til lögreglu enda lendi þeir
þá í klandri. Til þess að fá bætur
frá tryggingafélögum vegna
áverka sem þeir hljóta í þessum
slysum segjast þeir síðan hafa
dottið heima hjá sér eða eitthvað
slíkt. Ágúst segir að hið sama gildi
raunar um ökumenn torfærumót-
orhjóla og fjórhjóla.
Hætt er við að tölur um fjölda
slysa skekkist talsvert af þessum
sökum, það er að segja ef slíkar
upplýsingar væru yfirleitt til.
Kjartan Benediktsson, umferðar-
fulltrúi hjá Slysavarnafélaginu
Landsbjörgu og Umferðarstofu,
komst nefnilega að því fyrir
skömmu að upplýsingar um vél-
sleðaslys liggja ekki á lausu. Hjá
heilbrigðiskerfinu voru slysin ým-
ist skráð sem frístundaslys, um-
ferðarslys eða önnur slys og því
engin leið að fá upplýsingar um
heildarfjölda vélsleðaslysa.
Fréttaskýring | Vélsleðaakstur er hættuleg
íþrótt og mikilvægt að huga að örygginu
Hætturnar
leynast víða
Skráning á vélsleðaslysum er ófull-
komin, m.a. vegna tryggingasvindls
Hættulegt … en skemmtilegt.
Átta manns hafa farist í
vélsleðaslysum frá 2000
 Samkvæmt upplýsingum frá
Umferðarstofu hafa átta manns
farist í vélsleðaslysum frá árinu
2000 og gera má ráð fyrir að tug-
ir slasist á hverju ári. Hættuleg-
ustu slysin eru þegar vélsleðum
er ekið fram af hengjum en þá á
ökumaðurinn á hættu að sleðinn
lendi ofan á honum. Vélsleðar
vega yfirleitt á bilinu 220–300
kíló og algengur ferðahraði er á
bilinu 50–60 km/klst. Lífshættan
er því umtalsverð.
runarp@mbl.is