Morgunblaðið - 09.06.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 2005 31
UMRÆÐAN
Allt að gerast á
Austurlandi!
Þann 17. júní fylgir Morgunblaðinu glæsilegur
blaðauki um Austurland, landsfjórðung í
örum vexti.
Meðal efnis er mannlíf og menning, framtíðarsýn
fjórðungsins, húsbyggingar og þróun fasteignaverðs,
umsvif og atvinna, áhugaverðir staðir og margt fleira.
Auglýsendur! Pantið fyrir
kl. 16 þriðjudaginn 14. júní.
Allar nánari upplýsingar veitir Katrín Theódórsdóttir
í síma 569 1105 eða kata@mbl.is
ÞÆR umræður sem fram fara í
dag um sjúkdóma, fæðu, lyf og lyfja-
gjafir eru af hinu góða og segja okk-
ur kannski einna helst
hversu langt við erum
komin frá upprun-
anum. En sem betur
fer eru fleiri og fleiri
að verða nógu kjark-
aðir til að sjá hvað við
höfum runnið út af
sporinu og eru farnir
að sporna við þessari
þróun. Það er stöðugt
verið að finna upp hjól-
ið. Þegar „hefð-
bundnar“ lækningar
komu til, var auðvitað
lítið að gera með þá
vitneskju sem fyrir
var, það varð að búa til
ný sannindi til þess að
hægt væri að græða
peninga og um það
snúast hlutirnir í dag,
að búa til ný lyf, nýja
peninga. Jafnvel er gengið svo langt
að setja upp sýndarrannsóknir, þar
sem til verða rangar niðurstöður
sem skapa nýjan vanda. Fræg er
rannsókn sem Kaliforníuháskóli var
keyptur í af lyfjafyrirtæki og átti að
rannsaka fæðu og tengsl hennar við
brjóstakrabbamein kvenna. 19.500
konur tóku þátt í rannsókninni. Og
hvað skyldi nú hafa komið út úr
rannsókninni? Jú. Þær konur sem
borðuðu almenna fæðu með fitu og
öllu, var minnst hætta búin á að fá
brjóstakrabbamein, en eftir því sem
fæðan þynntist og fór meira út í
grænmeti og það sem við köllum al-
mennt „diet-fæði í dag, þá jókst
áhættan stórlega. En hver var útgef-
in niðurstaða? Jú. Konur eiga að
borða meira „diet“-fæði og er græn-
meti þar innifalið. Og hver ætli hafi
verið tilgangurinn með þessari rang-
færslu? Jú. Það þurfti auðvitað að
bregðast við auknum brjósta-
krabbameinstilfellum með nýjum
rannsóknum og í framhaldi nýjum
lyfjum og auka þannig við hagn-
aðinn, arðgreiðslurnar.
Sjúkdómavæðing virðist vera í al-
gleymi í heiminum og mörg og ljót
eru dæmin sem lesa má um á vefsíð-
um virtra erlendra lækna, sem láta
sig í alvöru varða heilsu almennings,
en peninga kannski minna. Umræð-
an í dag snýst mikið um gríðarlega
notkun á rítalíni hér á landi. Maður
efast stundum um að fylgst sé nógu
vel með rannsóknum og tilraunum
sem gerðar eru út um heim.
Þekkt er það sem kallast arfgeng-
ur næringarskortur og hefur hann
m. a. alvarleg áhrif á hegðun þess
sem fyrir verður. Hér hjálpar til
þessi skelfilega vatnsdrykkja sem
fólki er att út í og sem leiðir t.d. til
þess að vítamín og steinefni skolast
hreinlega burt úr líkamanum.
Skemmst er að minnast litlu stúlk-
unnar í Arisona sem lést eftir of
mikla og langvarandi vatnsdrykkju,
en foreldrar hennar refsuðu henni ef
hún gerði ekki allt eins og þau sögðu,
með því að láta hana drekka glas af
vatni. Hún reyndist vera orðin
vítamín- og steinefnalaus að mestu.
Foreldrarnir voru dæmdir í fangelsi
fyrir manndráp. Vatn eigum við
fyrst og fremst að fá úr fæðunni sem
við neytum.
En aftur að rítalíninu og hegð-
unarvandamálum. Þrír breskir
læknar stóðu fyrir tilraun sem gerð
var í unglingafangelsi á Englandi, en
þetta voru ofbeldisfangar sem sátu
inni fyrir gróft ofbeldi, morð og inn-
brot af ýmsu tagi. Læknunum datt í
hug að gera tilraun á föngunum og
sjá hvort og hvernig áhrif aukin
vítamínneysla hefði á þá. En því hef-
ur lengi verið haldið fram að alvar-
legur vítamín- og steinefnaskortur
valdi alvarlegum hegðunarvanda.
300 fangar fengu belgi með extra
skömmtum af vítamínum og stein-
efnum og aðrir fangar fengu belgi
með engu í. Eftir inntöku í aðeins
rúmar tvær vikur, mátti sjá greini-
legan mun á hegðun þeirra sem
fengu vítamínin. Í fangelsisgarðinum
var vítamínhópurinn orðinn mun ró-
legri og þoldi orðið illa áreiti frá hin-
um og sama gilti við
teríuborðið. Þeir voru
nánast hættir að vera
með óskammfeilnar at-
hugasemdir yfir matn-
um og gefa fokkmerki
og fl. í þeim dúr til
þeirra sem afgreiddu
þá. Og það sem meira
var, félagar völdust orð-
ið öðruvísi saman, því
að vítamínhópurinn
þoldi ekki hina og því
skiptu margir um
sessunaut eða félaga.
Þetta sannaði fyrir
þessum læknum að
vítamín og steinefni
gerðu gæfumuninn.
Persónulega þekki ég
dæmi af konu sem ráð-
lagt var að taka inn
ákveðið efni til að auka
þrótt og bæta líðan. Rúmlega tveim-
ur mánuðum eftir að konan byrjaði
að taka inn efnin, hitti ég hana á götu
og spurði hún mig þá, hvort ég vissi
til þess að eitthvað róandi væri í við-
komandi efnum. Ég sagði henni að
svo væri nú ekki, en ef vítamín og
steinefnabúskapur hennar hafi verið
orðinn lélegur, þá væri ekki óeðlilegt
að hún hafi verið orðin talsvert óró-
leg og trekkt á taugum. Nei, sagði
hún, ég er ekki að tala um mig, held-
ur 15 ára gamlan son sem er greind-
ur ofvirkur, en ég hef gefið honum
með mér á morgnana og hann hefur
breyst svo mikið, ég hef eiginlega
eignast nýjan son, svo að ég hélt
kannski að það væri eitthvað róandi í
þessu. Þetta sagði mér allt sem segja
þurfti.
Gæti ekki verið ráð að byrja á því
að athuga vítamínbúskap hjá börn-
um með hegðunarvanda og sjá hvort
ekki er hægt að ráða bót á vandanum
og koma í veg fyrir ofbeldi með
vítamínum og steinefnum? Svo mæli
ég með að landsmenn slaki á þessari
gerræðislegu vatnsdrykkju, svo þeir
skoli ekki burt því litla af vítamínum
sem eftir er, hjá sumum. Mikil vatns-
drykkja hefur meira að segja verið
tengd við Alzheimer sjúkdóminn,
sem einn orsakavaldurinn.
Nýjar og gamlar
staðreyndir
Aðalsteinn Bergdal fjallar
um sjúkdóma og lækningar
Aðalsteinn Bergdal
’Sjúkdómavæð-ing virðist vera í
algleymi í heim-
inum …‘
Höfundur er leikari.
SAMSKIPTI og samræming
skóla- og íþróttastarfs í Garðabæ
var umræðuefni
fyrsta Íþróttaþings
bæjarins sem haldið
var í Flataskóla 11.
maí 2005. Þingið var
haldið að frumkvæði
Íþrótta- og tóm-
stundaráðs Garða-
bæjar (ÍTG). Góð
mæting var á þingið
en til þess var boðið
aðilum frá skólum og
íþróttafélögum, bæj-
arfulltrúum og öðrum
tengdum aðilum í
bænum. Íþróttaþing
sem þetta er nýmæli
varðandi samstarfsvettvang upp-
eldisstofnana sem koma að íþrótta-
starfi í sveitarfélagi. Fullyrða má
að þing sem þetta marki ákveðin
tímamót.
Á þinginu kynnti Bryndís Björk
Ásgeirsdóttir frá Rannsóknum og
greiningu stöðu ungmenna í
Garðabæ miðað við landið í heild
sinni. Staðan er almennt góð og
virðist íþróttaþátttaka vera meira í
Garðabæ en gerist á landinu al-
mennt. Íþróttafélög bæjarins
kynntu barna- og unglingastarf
sitt. Félögin eru Stjarnan, Golf-
klúbbur GKG, Hestamannafélagið
Andvari og Golfklúbburinn Oddur.
Íþróttafélögin eru greinilega stór-
huga í uppbyggingu á barna- og
unglingastarfi sínu. Þess má geta
að þrjú fyrstnefndu félögin öðl-
uðust fyrir stuttu æðstu við-
urkenningu ÍSÍ sem veitt er fyrir
íþróttastarf en það er að mega
kalla sig „Fyrirmyndarfélag ÍSÍ“.
Golfklúbburinn Oddur hefur ekki
verið með barna- og unglingastarf
til þessa en er að byrja að byggja
það upp. Magnús Teitsson íþrótta-
kennari kynnti námskrá og
áherslur og Helgi Grímsson skóla-
stjóri kynnti hugleiðingar um
hvernig auka mætti samstarf á
milli uppeldisstofnana. Að loknum
framsöguerindum ræddu vinnu-
hópar ákveðnar spurningar varð-
andi það hvernig mætti efla sam-
starf. Niðurstöður þingsins voru
afar jákvæðar fyrir samstarf á
þessum vettvangi og ljóst að fag-
aðilar vilja bæta starfið enn frekar
á vettvangi íþróttanna í Garðabæ.
Niðurstöðurnar verða ræddar
áfram á vettvangi ÍTG á næstu
fundum og áætlanir gerðar í fram-
haldinu. Almenn ánægja var með
þingið. Þar mættust helstu uppeld-
isstofnanir bæjarins
og mörg sjónarmið
voru rædd. Fyrir-
hugað er að halda
íþróttaþing árlega og
taka nýtt efni fyrir
hverju sinni. Í þeim
efnum er af nógu að
taka, t.d. málefni
barna- og unglinga-
íþrótta, brottfall, af-
reksíþróttir, almenn-
ingsíþróttir,
íþróttastarf eldri
borgara o.s.frv.
Ég nefni þetta
íþróttaþing til að
vekja athygli ráðamanna sveitarfé-
laga, skóla og íþróttafélaga á mik-
ilvægi þess að þær stofnanir í bæj-
ar- og sveitarfélögum sem sinna
uppeldisþætti ungmenna hittist
reglulega til að stilla saman
strengi sína og auka framboð og
gæði starfsins. Ekki bara á sviði
íþrótta heldur einnig almennt
varðandi lýðheilsu. Foreldrar gera
kröfur um gæðastarf á öllum svið-
um þjónustu uppeldisstofnana.
Garðabær ætlar sér að vera í
fremstu röð á því sviði sem og öðr-
um. Með samstarfi skóla og
íþróttahreyfingar má auka fram-
boð og gæði íþróttastarfs með það
að aðalmarkmiði að sem flestir
geti verið með. Í ljósi upplýsinga
um breytt hreyfi- og fæðumynstur
er nauðsynlegt að brugðist sé við.
Skóli og íþróttafélög í
Garðabæ efla samstarf
Stefán Snær Konráðsson
fjallar um samstarf ÍTG
og skóla í Garðabæ ’Með samstarfi skóla ogíþróttahreyfingar má
auka framboð og gæði
íþróttastarfs …‘
Stefán Snær
Konráðsson
Höfundur er formaður Íþrótta- og
tómstundaráðs Garðabæjar.
KVEINSTAFIR Alfreðs Þor-
steinssonar út af oki Orkuveit-
unnar vegna Perlunnar, einu
mest áberandi tákni Reykjavíkur,
minntu mig á hugmynd um ráð-
stefnuhelli inni í Öskjuhlíðinni
vestan frá, tengdan Perlunni og
framtíðarsýn um nýtingu svæð-
isins í þróun miðborgar Reykja-
víkur.
Þessa hugmynd viðraði sendi-
herra Bandaríkjanna þá, Charles
J. Cobb, í lok ráðstefnu Amerísk-
íslenska verslunarráðsins í Perl-
unni fyrir áratug eða svo. Núna er
heila galleríinu, tónlistarhúsi og
ráðstefnuhöll, stefnt saman á
hafnarbakkann með yfirvofandi
sjávarflóðum.
Annars er það með miklum
ólíkindum þegar yfirlýsingar og
umræða um borgarmál snúast
orðið um hvort þróa eigi byggðina
ýmist út í opið haf eða upp til
heiða. Þetta eru öfgafullar um-
ræður. Sérlega á meðan flugvall-
arsvæði Reykjavíkur er í gíslingu
í staðinn fyrir að það sé nýtt í
manna- og miðborgarbyggð.
Nú hefur áðurnefndur Alfreð,
oddviti, lýst því yfir að hann vilji
flugvöllinn burt og út á Skerja-
fjörð fyrir 10-20 milljarða, munar
ekki miklu! Af hverju ekki bara
burt? Skondin í og með þessi
skipti en samt samhljóma skerja-
stefna út í opið haf sem er að færa
sig upp á skaftið og kallar á sífellt
hærri varnargarða.
Að lokum legg ég til að Orku-
veitan selji Reykjavíkurborg
Perluna, enda á Orkuveitan rán-
dýrt monthús eingöngu yfir sjálfa
sig, a la Alfreð. Hvað kostar það
annars á ári?
Herbert Guðmundsson
Ráðstefnuhellir
undir Perlunni
Höfundur er fv. framkvæmda-
stjóri AMÍS.