Morgunblaðið - 20.06.2005, Blaðsíða 14
14 MÁNUDAGUR 20. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
SEXTUGSAFMÆLI Aung San Suu Kyi, helsta leiðtoga
stjórnarandstöðunnar í Búrma (öðru nafni Myanmar),
var fagnað víða um heim í gær. Hér sjást flóttamenn
frá Búrma í Bangladesh með myndir af frelsishetju
sinni. Útlægir landar Suu Kyi efndu til funda og hvöttu
til þess að þrýst yrði á herforingjastjórnina að láta Suu
Kyi lausa úr stofufangelsi. Stjórnvöld í Búrma hnepptu
stuðningsmenn hennar í varðhald er þeir efndu til úti-
samkomu við pagóðu í höfuðborginni Yangon. Samtök
Suu Kyi, sem hlotið hefur friðarverðlaun Nóbels, fengu
þorra atkvæða í kosningum árið 1990 en herforingj-
arnir ógiltu úrslitin. Suu Kyi fékk í gær m.a. kveðjur
frá Dalai Lama og Desmond Tutu, erkibiskupi í Suður-
Afríku, sem báðir eru friðarverðlaunahafar.
Herforingjastjórn hefur verið við völd í Búrma síðan
1962 og núverandi herforingjaráð komst til valda 1988.
Reuters
Suu Kyi hyllt á afmælinu
Teheran. AFP, AP. | Umbótasinnaður
frambjóðandi í forsetakosningunum
sem fram fóru í Íran á föstudag,
Mehdi Karoubi, sagði í gær að brögð
hefðu verið í tafli við atkvæðagreiðsl-
una. Valdamiklir harðlínumenn er
styðji framboð borgarstjórans í Te-
heran, Mahmouds Ahmadinejads,
hefðu haft „furðuleg afskipti“ af kosn-
ingunum og m.a. keypt atkvæði.
Svonefnt Ráð byltingarvarðanna
staðfesti í gær endanlegar niðurstöð-
ur. Karoubi var í þriðja sæti á eftir
Ahmadinejad sem var með 19,47% og
Akbar Hashemi Rafsanjani sem varð
efstur og hlaut 21%. Tilkynnti kjör-
stjórn að kosið yrði á ný á milli
tveggja efstu manna í annarri umferð
á föstudaginn.
Fréttaskýrendur segja úrslitin
vera áfall fyrir umbótasinna í landinu,
sem vonast höfðu eftir því að leika eft-
ir sigur fráfarandi forseta, Mohamm-
ads Khatamis, í kosningunum 1997.
Friðarverðlaunahafinn Shirin Ebadi
ákvað nú að nota ekki kosningarétt-
inn og mótmæla þannig reglum sem
notaðar voru til að útiloka flesta um-
bótasinna frá því að bjóða sig fram.
Margir fleiri umbótasinnar hvöttu að
þessu sinni fólk til að hunsa kosning-
arnar en þrátt fyr-
ir það var kjör-
sókn allgóð eða
liðlega 60%.
Einn af ráðgjöf-
um klerksins Raf-
sanjanis, sem
reynir nú að fá
umbótasinna til að
styðja sig í seinni
umferðinni gegn
harðlínumannin-
um Ahmadinejad, sagði í gær að
frambjóðandinn hefði íhugað um
helgina að draga sig í hlé vegna „ólög-
legra afskipta ákveðinna stofnana“ af
kosningunum. Honum hefði þó verið
talið hughvarf.
Condoleezza Rice, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, fordæmdi í gær
forsetakosningarnar og sagði þær
hafa skort lýðræðislegan grundvöll.
Sagðist hún ekki sjá hvernig þessar
kosningar gætu „aukið lögmæti“
klerkastjórnarinnar. Fámennur hóp-
ur, sem ekki hafi verið kosinn lýðræð-
islega, hefði ákveðið hverjir fengju að
bjóða sig fram og mörg þúsund
manns hafi verið meinað framboð.
Konum hefði til dæmis algerlega ver-
ið bannað að bjóða sig fram.
Akbar Hashemi
Rafsanjani
Saka harðlínu-
menn um
kosningasvik
ÍSRAELAR og Palestínumenn hafa
ákveðið að hafa samráð um brott-
flutning landtökumanna gyðinga og
ísraelsks herliðs frá Gaza í ágúst.
Condoleezza Rice, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði í gær eftir fundi
sína með palestínskum og ísraelskum
ráðamönnum að báðum deiluaðilum
bæri skylda til að tryggja að vænt-
anlegt brotthvarf Ísraela frá Gaza-
svæðinu og hluta Vesturbakkans færi
friðsamlega fram. Rice er nú á ferð
um Miðausturlönd og mun í dag hitta
ráðamenn í Egyptalandi.
Er Rice var komin frá Ísrael til
Jórdaníu var skýrt frá því að ísraelsk
stjórnvöld ætluðu að láta reisa 700 ný
heimili fyrir gyðinga á hernumdu
svæði við Austur-Jerúsalem.
Ljóst var á blaðamannafundi sem
Rice hélt í Amman með
utanríkisráðherra Jórdaníu að
henni mislíkaði mjög þessi ákvörðun
Ísraela. Landtökubyggðirnar og ör-
yggismúr sem Ísrael hefur reist á pal-
estínsku landi til að hindra ferðir
hryðjuverkamanna inn í Ísrael hafa
valdið mikilli reiði meðal Palestínu-
manna.
„Ég ræddi bæði landtökubyggðirn-
ar og múrinn við forsætisráðherrann
[Ariel Sharon] og utanríkisráðherr-
ann og alla þá sem vildu á mig hlýða,“
sagði Rice. „Staðreyndin er sú að
stefna Bandaríkjanna varðandi þessi
mál ef afar skýr og við gerum ekki ráð
fyrir því að Ísraelar geri nokkuð sem
geti komið í veg fyrir að endanleg
lausn finnist [á deilunum milli Ísrael
og Palestínumanna].“
Gæti aukið friðarhorfur
Skoðanakannanir í Ísrael sýna að
meira en helmingur landsmanna vill
að haft verði samráð við Palestínu-
stjórn Mahmouds Abbas forseta um
brottflutninginn frá Gaza. Rice sagði
að gengi brottflutningurinn friðsam-
lega fyrir sig gæti það aukið verulega
traust í samskiptum deiluaðilanna og
þar með aukið friðarhorfur. Hún
sagði að bæði Ísraelar og Palestínu-
menn væru þeirrar skoðunar að rífa
yrði öll íbúðarhús í landnámsbyggð-
um gyðinga á Gaza þegar Ísraelar
yrðu þaðan á brott síðar í sumar. Pal-
estínumenn álíta að húsin henti ekki
þeirra fólki en vitað er að ísraelskir
ráðamenn höfðu lagt til að fólk úr
flóttamannabúðum á Gaza fengi húsin
til umráða.
Þetta verður í fyrsta sinn sem Ísr-
aelar hverfa á brott frá landsvæði
sem þeir hafa hertekið og Palestínu-
menn gera tilkall til undir væntan-
legt, sjálfstætt ríki sitt. Rice lagði
áherslu á að þetta yrði sögulegt skref.
Samráð um brott-
flutning frá Gaza
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
AP
Shimon Peres, aðstoðarforsætisráðherra Ísraels, heilsar Condoleezzu
Rice, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, með kossi í Jerúsalem í gær.
Condoleezza Rice gagnrýnir Ísraelsstjórn fyrir að ætla
að reisa 700 hús á hernumdum svæðum við Jerúsalem
Bagdad. AP, AFP. | Alls 82 af 275
fulltrúum á íraska þinginu hafa
lagt fram kröfu um að allt erlent
herlið í landinu verði á brott.
Segja þingmennirnir, sem eru úr
röðum allra helstu fylkinga, þ.e.
súnníta, sjíta og Kúrda auk kristna
minnihlutans og kommúnista, óvið-
unandi að ríkisstjórn Ibrahims al-
Jafaaris forsætisráðherra hafi ekki
samráð áður en hún biðji erlenda
herliðið að vera áfram. Krefjast
þeir þess að lögð verði fram tíma-
setning fyrir brottför liðsins.
Breskir ráðamenn segja að von-
ast sé til að hægt verði að láta
Íraka taka sjálfa við öllum örygg-
iseftirliti í landinu innan sex mán-
aða. En eftir sem áður neita bæði
Bretar og Bandaríkjamenn að til-
greina hvenær herinn verði kvadd-
ur heim. Það verði gert þegar
írösk stjórnvöld telji sig ráða við
ástandið hjálparlaust. Bent er á að
ef tilgreint verði hvenær herliðið
fari geti það ýtt undir vonir upp-
reisnarmanna um sigur.
23 létu lífið í
sjálfsmorðsárás í Bagdad
Minnst 23 Írakar létu lífið þegar
sjálfsvígstilræðismaður, gyrtur
belti með sprengiefni, sprengdi
sjálfan sig í loft upp á þéttskip-
uðum veitingastað, Zanbour, um
hádegisbil í Bagdad í gær. Margir
hinna föllnu voru lögreglumenn.
Veitingastaðurinn er rétt hjá
Græna svæðinu svonefnda en þar
eru aðalstöðvar Bandaríkjamanna
og íraskra stjórnvalda. Í gærmorg-
un sprakk bílsprengja við mosku
sjíta í Bagdad og varð tveim að
bana og fimmtán særðust.
„Þetta er glæpur, myndi Guð
nokkurn tíma leggja blessun sína
yfir svona nokkuð?“ hrópaði írask-
ur hermaður á staðnum en félagar
hans skutu upp í loftið til að
hindra vegfarendur í að fara of ná-
lægt tilræðisstaðnum. Uppreisnar-
menn í Írak hafa að undanförnu
beint mjög spjótum sínum gegn
íröskum lögreglumönnum og her-
mönnum.
Sókn gegn uppreisnar-
mönnum í Al-Anbar
Um eitt þúsund bandarískir
landgönguliðar og íraskir hermenn
héldu í gær áfram sókn sinni gegn
uppreisnarmönnum á landamærum
Íraks í vestri í héraðinu Al-Anbar.
Hafa þeir meðal annars fundið
neðanjarðarfangelsi með pynting-
artólum og fáeina lifandi fanga
sem lýst hafa reynslu sinni.
Breskar og bandarískar herflug-
vélar taka þátt í sókninni en ekki
hafa borist áreiðanlegar fregnir af
mannfalli enda er fréttamönnum
ekki leyft að fara á staðinn.
Vilja erlent her-
lið burt frá Írak
SÓLARLJÓS getur dregið úr
hættunni á því að karlar fái
krabbamein í blöðruhálskirtil, að
sögn bandarískra vísindamanna.
Fram kemur í frétt á vef breska
ríkisútvarpsins, BBC, að ástæðan
sé talin vera aukin framleiðsla lík-
amans á D-vítamíni vegna áhrifa
sólarljóssins. En eftir sem áður
getur of mikil sól valdið húðkrabba.
D-vítamín er einnig í miklu
magni í feitum fiski. Skýrt er frá
rannsókninni í ritinu Cancer Re-
search og kemur fram að njóti
menn mikillar sólarbirtu geti það
minnkað áhættuna á krabbameini í
blöðruhálskirtli um allt að helming.
Alls var fylgst með 450 hvítum
körlum í San Francisco á aldrinum
40 til 79 ára með krabbamein í
blöðruhálskirtli og þeir bornir
saman við álíka stóran hóp manna
sem ekki voru með krabbamein.
Var kannað hve mikið þeir hefðu
verið í sól og hver fylgnin við tíðni
krabbameins væri.
Sólin góð fyrir
blöðruhálskirtilinn