Morgunblaðið - 23.06.2005, Side 10

10 FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FORSVARSMAÐUR Geymis ehf.,
sem flutti inn 12 Pólverja sem mikið
hafa verið í fréttum undanfarna
daga, segir að Pólverjarnir hafi
fengið greidd laun sem jafnist a.m.k.
á við launataxta Eflingar og launin
séu jafnvel enn hærri en þar sé
kveðið á um. Síðastliðinn þriðjudag
hafi hann ennfremur staðið skil á
innheimtum skatti og launatengdum
gjöldum vegna þeirra sjö sem fyrst
komu til landsins, en greiðslurnar
hafi tafist vegna tölvuvandamála.
Blaðamaður hitti Helga Eiríks-
son, forsvarsmann Geymis, og lög-
mann hans, Eirík Elís Þorláksson
hdl., í gær og lögðu þeir þar fram
launaseðla og kvittanir og annað
sem þeir sögðu að sýndi fram á að
mennirnir hefðu fengið greidd laun í
samræmi við kjarasamning Efl-
ingar, og jafnvel gott betur. Þeir
voru þó ekki tilbúnir til að afhenda
afrit af þessum pappírum.
Fyrsti launaseðill 1. júní
Að sögn Helga komu sjö Pólverj-
anna til landsins um miðjan og
seinnihluta apríl, þrír hefðu komið
23. maí og tveir 8. júní. Launaseðlar
hefðu verið gefnir út 1. júní vegna
þeirra sjö sem komu fyrstir og þeim
verið sendir seðlarnir í liðinni viku.
Helgi sagði að ekki hefði verið hægt
að gera það fyrr, þar sem hann hefði
fyrst þurft að bíða 20–30 daga eftir
að fá atvinnu- og dvalarleyfi afhent,
síðan hefði hann þurft að sækja um
skattkort, koma þeim í þjóðskrá,
sækja um bankareikning o.fl. Þar
sem þessi formsatriði hefðu ekki
verið uppfyllt hefði hvorki verið
hægt að gefa út launaseðla fyrr né
standa skil á opinberum gjöldum
vegna þeirra hinn 15. maí eins og
rétt hefði verið. Mennirnir hefðu
hins vegar fengið greidd laun, í sam-
ræmi við kjarasamning Eflingar.
Á einum launaseðli sem hann
sýndi blaðamanni voru tilgreind
heildarlaun á tímabilinu apríl-maí, í
einu tilviki um 238.000 krónur. Út-
borguð laun voru hins vegar 0 krón-
ur og sagði Helgi að það væri vegna
þess að hann hefði þegar greitt þeim
launin, ýmist með peningum eða
með millifærslu á bankareikninga,
og framvísaði hann kvittunum sem
hann sagði að staðfestu það. Á
launaseðlinum voru dregnar frá
30.000 krónur vegna húsaleigu,
17.500 vegna flugfargjalds og 2.000
krónur vegna bifreiðakostnaðar.
Helgi sagði að húsaleigan á mánuði
væri 28.000 og á hverjum mánuði
væru dregnar frá 16.500 fyrir eina
greiðslu af fjórum fyrir flugfargjald
til og frá Póllandi.
„Tölvuvesen“
Umræddur launaseðill tæki hins
vegar bæði til apríl og maí og því
væri frádrátturinn hærri sem því
næmi. Þá var á seðlinum greint frá
frádrætti vegna félagsgjalda, lífeyr-
issjóðs og skatts.
Helgi sagði að með réttu hefði
hann átt að skila inn innheimtri stað-
greiðslu, lífeyrissjóðsiðgjöldum og
öðrum opinberum gjöldum vegna
sjömenninganna hinn 15. júní en
vegna „tölvuvesens“ hefði honum
ekki tekist að gera það fyrr en 21.
júní, sem er degi eftir að Ríkissjón-
varpið greindi fyrst frá málinu í
kvöldfréttum.
Um hina Pólverjana fimm, sem
störfuðu á vegum Geymis, sagði
Helgi að þeir hefðu komið seinna til
landsins og ekki hefði tekist að afla
nauðsynlegra gagna til að gefa út
launaseðla, auk þess sem tveir hefðu
ekki hafið störf fyrr en í júní. Þeir
hefðu á hinn bóginn fengið greidd
laun fyrirfram í samræmi við kjara-
samning Eflingar.
Varðandi húsnæðið á Hyrjarhöfða
2 þar sem mennirnir dvöldu, sagði
Helgi að áður en Pólverjarnir sjö
fluttu þar inn hefðu fimm Íslend-
ingar verið þar búsettir og líkað
ágætlega. Raunar hefði húsnæðið
verið yfirgengilega sóðalegt þegar
hann fékk það afhent. Hyrjarhöfði 2
er atvinnuhúsnæði.
Spurður um hvort í því fælist sið-
ferðisbrot að flytja hingað menn sem
störfuðu á lægri taxta en almennt
gerðist á vinnumarkaði og leigja
þeim húsnæði sem uppfyllti ekki
kröfur til íbúðarhúsnæðis, sagðist
Helgi ekki telja að svo væri þar sem
Pólverjarnir hefðu verið ánægðir
með sín kjör og það húsnæði sem
þeim var boðið upp á, alveg þangað
til „þetta mál með ASÍ kom upp“.
Það mál hefði sprottið af misskiln-
ingi sem m.a. væri tilkominn vegna
tungumálaörðugleika.
Þá sagði hann að yfirlýsing Efl-
ingar, um að ástæður Eflingar fyrir
að hafna atvinnuleyfunum hefðu
verið að Geymir hefði ekki greitt
lögbundin gjöld af starfsmönnum
sínum, væri í meira lagi undarleg í
ljósi þess að umsagnirnar hefðu ver-
ið veittar í apríl og maí en Geymir
hefði í fyrsta lagi átt að greiða þessi
gjöld 15. júní. Þetta hefði verið í
fyrsta skipti sem starfsmenn störf-
uðu á vegum Geymis og ekki fengið
kennitölu fyrr en í maí 2005.
Helgi ítrekaði, líkt og fram kom í
viðtali við Eirík Elís í Morgun-
blaðinu í gær, að sá aukasamningur
sem gerður var við mennina og ASÍ
hefur gert athugasemdir við, hefði
einungis verið gerður til útskýr-
ingar.
Á samningnum sem hefði verið
framvísað hjá Vinnumálastofnun
væru aðeins tiltekin laun fyrir 100%
vinnu en ekkert kæmi fram hvað
þeir fengju í raun í vasann.
Samningurinn hefði í raun verið
gerður að kröfu Pólverjanna sem
hefðu viljað sjá nákvæmlega hvað
þeir bæru úr býtum, að teknu tilliti
til frádráttar. Í aukasamningnum
segir að greidd laun fyrir yfirvinnu
séu 480 krónur á tímann, eftir að 250
tímum sleppir. Helgi sagði að þetta
væri nálægt taxta Eflingar, að teknu
tilliti til frádráttar vegna skatta
o.þ.h.
Forsvarsmaður Geymis segir laun 12 Pólverja jafnvel hærri en Eflingartaxtann
Tafðist að gefa
út launaseðla
og greiða gjöld
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Morgunblaðið/Golli
Mikil eftirspurn hefur verið eftir vinnuafli í flestum greinum atvinnulífsins á höfuðborgarsvæðinu, ekki síst í
byggingariðnaðinum og hefur fjöldi erlendra ríkisborgara fengið útgefin atvinnuleyfi á seinustu misserum.
HALLDÓR Grönvold, aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Alþýðusambands Ís-
lands, segir að ekkert hafi komið fram
sem breyti þeirri niðurstöðu sam-
bandsins að gróflega hafi verið brotið
á Pólverjunum 12 sem hingað komu á
vegum Geymis ehf. Þá hafi launaseðl-
ar aldrei borist Pólverjunum og það
sé merkileg tilviljun að greiðslur
vegna opinberra gjalda skuli berast
daginn eftir að greint hafi verið frá
málinu í fjölmiðlum.
Halldór segir að það standi óhagg-
að að Geymir hafi sótt um atvinnu-
leyfi fyrir þessa 12 Pólverja og með
þeirri umsókn hafi fyrirtækið lagt inn
ráðningarsamning sem undirritaður
var í mars. Það hafi hins vegar komið í
ljós að mennirnir voru framleigðir
sem undirverktakar en atvinnuleyfin
hafi ekki verið gefin út á þeirri for-
sendu. Þá hafi annar samningur verið
undirritaður um mánuði síðar sem
kveði á um mun lakari kjör en sá
samningur sem lagður var fyrir
Vinnumálastofnun. Það væri ákaflega
ótrúverðugt að seinni samningurinn
væri e.k. minnisblað til útskýringar á
þeim fyrri, sérstaklega þar sem þeir
kveði ekki á um sömu kjör. „Maður
spyr sig þegar tveir samningar eru
gerðir, hvort gildir sá fyrri eða sá síð-
ari,“ sagði hann. Ástæða væri til að
ætla að fyrri samningurinn væri
málamyndagjörningur. Málatilbún-
aður Geymis yrði enn ótrúverðugri í
ljósi þess að launaseðlar hefðu verið
framleiddir eftir á og að Pólverjarnir
hefðu aldrei fengið þá í hendur. Þá
hefði fyrirtækið ekki sýnt neina til-
burði til að greiða opinber gjöld fyrr
en eftir að málið var komið í fjölmiðla.
„Það má því væntanlega álykta sem
svo að þetta gerist er þessi umfjöllun
varð um þetta tiltekna fyrirtæki.
Þetta lyktar allt af því að eftir á sé
verið að búa til trúverðugleika.“
Halldór sagði að Pólverjarnir hefðu
fengið greidd laun frá Geymi og mið-
að við þær upplýsingar sem ASÍ hefði
um vinnuframlag þeirra, hefðu þeir
átt að fá 147.000 krónur. Þá væri þó
ekki tekið tillit til frítekjuréttar,
stórhátíðarálags, matarpeninga í yf-
irvinnu og annarra slíkra atriða. Ekki
hefði heldur verið gert ráð fyrir frá-
drætti vegna húsaleigu eða flugfar-
gjalds. ASÍ teldi hins vegar að þeir
ættu að vera á hærri taxta þar sem
a.m.k. hluti þeirra hefði talsverða
reynslu af störfum í byggingariðnaði.
Halldór sagði að hluti hópsins væri
kominn í vinnu og verið væri að ganga
frá formsatriðum.
Halldór Grönvold segir ljóst að gróflega hafi verið brotið á Pólverjunum
Sérkennilegar
tímasetningar á
greiðslum
UNNUR Sverrisdóttir, forstöðu-
maður stjórnsýslusviðs Vinnumála-
stofnunar, gerir verulegar athuga-
semdir við yfirlýsingu Eflingar –
stéttarfélags sem birt var í Morgun-
blaðinu í gær og laut að vinnubrögð-
um stofnunarinnar við umsögn um
atvinnuleyfi til Geymis vegna 12 Pól-
verja. Fráleitt sé að stéttarfélagið
hafni umsóknum um erlent vinnuafl í
byggingariðnaði einfaldlega með því
að stimpla á þær „Hafnað vegna at-
vinnuástands“ þegar ljóst sé að mikil
eftirspurn sé eftir vinnuafli. Efling
hafi engar athugasemdir gert við
launakjör mannanna.
Unnur sagði að fengi Vinnumála-
stofnun rökstudda umsögn tæki hún
fullt tillit til hennar. Slíkar umsagnir
hefðu hins vegar ekki borist frá Efl-
ingu heldur léti félagið sér nægja að
stimpla umsóknir með stimpli sem
segir: „Hafnað vegna atvinnu-
ástands“. Einungis þurfi að fylla inn
dagsetningu og setja stafina sína
undir og þar með líti stéttarfélagið
svo á að það hafi sent stofnuninni
vandaða og ígrundaða umsögn. Þetta
væri alls ekki boðlegt af hálfu Efl-
ingar. „Ég myndi vilja sjá framan í
þann Íslending sem eitthvert vit hef-
ur á atvinnumálum, að hér þurfi að
hafna umsóknum vegna starfa í
byggingariðnaði vegna atvinnu-
ástands. Staðreyndin er sú að eftir-
spurn er miklu meiri en framboð af
vinnuafli,“ sagði hún. Einfaldlega
væri ekki hægt að taka mark á því að
ekki vantaði fólk í byggingariðnað.
Þá hefði Efling ekki einungis hafn-
að umsóknum Geymis á grundvelli
atvinnuástands, heldur nánast öllum
umsóknum fyrirtækja um erlent
vinnuafl til starfa í byggingariðnaði.
Á sama tíma hefðu önnur verkalýðs-
félög á landinu veitt jákvæða um-
sögn, með því skilyrði að fyrir lægi
að atvinnurekandi leitaði til vinnu-
miðlunar og færi í gegnum réttan
feril við leit að fólki til starfa.
Unnur sagði að í einhverjum til-
vikum hefði Efling skrifað við hliðina
á stimplinum að fyrirtæki hefðu ekki
staðið skil á lögmætum gjöldum.
Slíkt væri kannað en þá kæmi oft í
ljós að þetta ætti sér eðlilegar skýr-
ingar. Vangoldin gjöld væru heldur
ekki lögmæt ástæða fyrir stofnunina
til að synja um atvinnuleyfi.
Villandi orðalag?
Þórunn H. Sveinbjörnsdóttir,
varaformaður Eflingar, sem skrifaði
undir yfirlýsinguna, hafði ekki heyrt
af athugasemdum Unnar. Hún sagði
að umsóknum Geymis hefði í sumum
tilvikum verið hafnað vegna atvinnu-
ástands eða þess að fyrirtækið hefði
ekki greitt lögbundin gjöld.
Forsvarsmaður Geymis hefur sagt
að hann hafi fyrst þann 10. júní átt að
greiða opinber gjöld. Umsagnir Efl-
ingar voru hins vegar gefnar í apríl
og maí, að sögn Þórunnar. Aðspurð
um hvort í yfirlýsingu Eflingar hefði
ekki verið átt við að fyrirtækið hefði
vanrækt að greiða lögbundin gjöld,
sagði hún að það kæmi einfaldlega
hvergi fram að fyrirtækið hefði
hvergi greitt slík gjöld. Spurð hvort
orðalag í yfirlýsingu væri villandi,
vildi hún ekki tjá sig um það.
Unnur Sverrisdóttir hjá Vinnumálastofnun ósátt við yfirlýsingu Eflingar
Segir umsagnir
Eflingar
órökstuddar
ÚTBORGUÐ laun vegna samtals
250 vinnustunda eru rúmlega
135.000 krónur, samkvæmt upp-
lýsingum frá Eflingu stéttarfélagi.
Hér er um að ræða lægstu byrj-
unartaxta.
Dagvinna í mánuði er 173,33
klukkustundir og fyrir það eru
greiddar 103.422 krónur. Fyrir
76,67 yfirvinnutíma eru greiddar
82.347 krónur. Samtals eru því
laun 185.769 og orlof 18.893 krón-
ur. Orlofið er lagt inn í banka og
er greitt út síðar. Ef þetta er sett
inn í reiknivél á vef Ríkisskatt-
stjóra kemur í ljós að útborguð
laun ættu að vera 135.621 króna
eða um 542 kr á klukkustund að
jafnaði. Hér er reiknað með að
dreginn hafi verið af mönnum líf-
eyrissjóður, félagsgjald og skattur.
Ef yfirvinna er unnin umfram
250 klukkustundir má gera ráð
fyrir að persónuafsláttur sé upp-
urinn. Tímakaup í yfirvinnu er
tæplega 1.100 krónur. Frá því
dragast 37,73% í skatt, 4% í líf-
eyrissjóð og 1% félagsgjald eða
samtals 42,73%. Eftir standa þá
rúmlega 615 krónur.
Ofangreint er byggt á upplýs-
ingum frá Eflingu – stéttarfélagi.
Dagvinnukaup 22 ára byrjanda
eða manns sem hefur unnið í eitt
ár er 596,68 kr. á klukkustund.
Yfirvinnukaup er 1.074,04 kr. á
klst. Kaupið fer hækkandi eftir
aldri og starfsreynslu. Pólverj-
arnir 12 eru flestir milli þrítugs
og fertugs.
Útborguð
laun fyrir
250 stundir
eru rúm-
lega 135.000