Morgunblaðið - 27.09.2005, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
S
tarfsmenn Morgunblaðsins
fjölmenntu á fund með rit-
stjóra blaðsins, Styrmi Gunn-
arssyni, í gær, þar sem hann
gerði grein fyrir aðkomu sinni
að málefnum Baugs. Á fund-
inum kom fram að Styrmir
telur sig hafa farið rétt að í málinu í öllum
meginatriðum og hann myndi ekki fara öðru-
vísi að í dag. Þá hyggst hann ekki afsala sér
neinu ritstjórnarvaldi í málefnum Baugs.
Styrmir hélt ekki ræðu, heldur vísaði í grein-
ar sínar í Morgunblaðinu og svaraði spurn-
ingum starfsmanna.
Styrmir var í byrjun fundar spurður að því
hvort hann teldi sig hafa gert eitthvað rangt
varðandi Baugsmálið en hann sagði svo ekki
vera.
„Atburðarásin var eins og ég lýsti í grein-
um mínum. Til mín kom mikið magn upplýs-
inga vorið 2002 en ég komst að þeirri nið-
urstöðu að ekki væri við hæfi að birta efnið
og myndi komast að sömu niðurstöðu í dag,“
sagði Styrmir. „Þá var ég beðinn um að
mæla með lögfræðingi og nefndi nöfn nokk-
urra en niðurstaðan varð Jón Steinar Gunn-
laugsson. Þeir tölvupóstar sem ég skrifaði
voru ekki ætlaðir til birtingar en maður lærir
svo lengi sem maður lifir og ég mun ekki
skrifa tölvupósta svona frjálslega héðan í frá.
Það er mikið af málum í gangi í samfélaginu
og ég fæ mikið magn upplýsinga. Mér finnst
að Morgunblaðið þurfi að fara mjög varlega í
að birta efni sem kemur utan úr bæ.“
Aðspurður hve margir á ritstjórn blaðsins
vissu um samskipti Styrmis við Jón Gerald
Sullenberger sagðist hann ekki muna ná-
kvæmlega hve marga hann talaði við um
þetta.
„Ég talaði við kollega mína smátt og
smátt, en man ekki hversu nákvæmlega ég
gerði þeim grein fyrir þessu. Ég held þó að
þeir sem ég starfa mest með frá degi til dags
muni að ég fór fljótlega að tala um það í
mjög fámennum hópum, að það væri kannski
eitthvað sérkennilegt að gerast,“ sagði
Styrmir. „Ég á ennþá tölvupósta sem ég
fékk á þessum tíma og gæti birt þá ef til
þess kæmi, en ég gat ekki hugsað mér að
fara af stað með þetta í blaðinu án þess að
hafa heillegri mynd af málinu.“
Styrmir sagði að allt sem fram kæmi í
greinum sínum síðustu daga væri satt og rétt
og að þar væri allt sem máli skipti. Hann
kvaðst ekki hafa viljað birta innanhússtölvu-
pósta Baugs og pósta á milli Baugsmanna og
Jóns Geralds. Hann sagðist hafa verið gagn-
rýndur fyrir þetta á sínum tíma og spurður
að því hvert fólk ætti þá að leita ef það vildi
koma upplýsingum á framfæri.
„Ég vildi ekki birta neitt af þessu því þetta
voru innanhússskjöl frá fyrirtæki úti í bæ og
mér fannst þetta mál ekki eiga heima á síð-
um dagblaðanna heldur hjá lögfræðingi,“
sagði Styrmir.
Áhyggjur af trúverðugleika
Styrmir kvaðst hafa orðið var við að fólk
ætti erfitt með að trúa orðum sínum um að-
komu Kjartans Gunnarssonar, fram-
kvæmdastjóra Sjálfstæðisflokksins, að mál-
inu, og starfsmenn spurðu nokkuð um hana.
„Ég geri mér ljóst að það er tortryggilegt
að framkvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins sé
á svona fundi hér með mér, en það breytir
því ekki að því að kynni okkar Kjartans hóf-
ust í bernsku hans og hann tengist mér fjöl-
skylduböndum,“ sagði Styrmir. „Hann hefur
verið náinn vinur minn alla tíð og er einn af
fáum sem ég tala við um svona mál. Þetta er
ástæðan fyrir því að Kjartan var á þessum
fundi en ekki að hann er framkvæmdastjóri
Sjálfstæðisflokksins.“
Starfsmenn spurðu Styrmi hvort mögulegt
væri að skilja á milli þess að vera ritstjóri
Morgunblaðsins annars vegar og vinur ein-
hvers hins vegar og á hvorum grundvellinum
samskipti hans við Jón Gerald og Jónínu
Benediktsdóttur hefðu átt sér stað.
„Ég tel að hægt sé að skilja þarna á milli
en skil að þetta geti komið óþægilega út,“
sagði Styrmir. „Þegar ég talaði við Jón Ger-
ald og Jónínu gerði ég það sem ritstjóri
Morgunblaðsins og sama átti við um Kjart-
an.“
Einn starfsmaður tók til máls og sagði að í
málinu hefði verið sótt að blaðinu og við-
brögð sín væru að verjast og standa með
blaðinu.
„Á sama tíma vakna alls konar spurningar
og það sem ég hef áhyggjur af er trúverð-
ugleiki fréttastofunnar,“ sagði hann. „Þú hef-
ur stjórnað fréttaflutningi af Baugsmálum á
sama hátt og af olíumálum og frumkvæði
innlendrar fréttadeildar hefur verið sáralítið.
Við getum haft ýmsar skoðanir á fréttaflutn-
ingi Fréttablaðsins en eins og þetta blasir við
mér ert þú orðinn þátttakandi í Baugsmál-
inu. Getur þú eftir sem áður haldið áfram að
stýra fréttaflutningi okkar af þessum mál-
um?“
Styrmir svaraði því að hann ætti erfitt
með að skilja þá niðurstöðu að hann væri
orðinn aðili að Baugsmálinu.
„Verð ég aðili að málinu bara af því að
Fréttablaðið tekur upp á því að setja mál í
rangt ljós? Ég tel að svo sé ekki og tel það
fráleitt að ég sé aðili að málinu þótt ég hafi
hjálpað ungum manni að fá lögfræðing sér til
ráðuneytis. Ég er ritstjóri þessa blaðs í um-
boði stjórnar Árvakurs og eini ábyrgð-
armaður blaðsins. Ég mun ekki afsala mér
neinu ritstjórnarvaldi varðandi málefni
Baugs,“ sagði hann en starfsmenn brugðust
ekki við spurningum hans um hvort eitthvað
væri athugavert við umfjöllun blaðsins um
ofangreind mál.
Nokkrir starfsmenn lýstu á fundinum
undrun sinni á að ekki hefði verið birt end-
ursögn á fréttum Fréttablaðsins undanfarna
daga í Morgunblaðinu í gær og sögðu þær
skýringar hafa verið gefnar á sunnudags-
kvöldið að allt sem máli skipti myndi koma
fram í grein Styrmis í blaðinu í gær. Hann
sagðist lítið hafa komið að daglegum frétta-
flutningi um helgina og ekki stöðvað neinar
fréttir og var það staðfest af Birni Vigni Sig-
urpálssyni, fréttaritstjóra blaðsins. „Ég taldi
að í greinum Styrmis væru allar upplýsingar
sem þyrftu að vera þar, en get fallist á það
eftir á að það hafi kannski verið yfirsjón að
vera ekki líka með beinar fréttir upp úr
Fréttablaðinu,“ sagði Björn Vignir.
Styrmir bætti því þá við að hann væri ekki
viðkvæmur fyrir því að birta í Morg-
unblaðinu frásagnir af fréttum annarra blaða
og raunar velti hann fyrir sér hvort ekki
mætti nýta málið til að auka sölu blaðsins.
Aðspurður hvort hann teldi hættu á að
trúverðugleiki blaðsins minnkaði í augum les-
enda héldi hann áfram að stýra fréttum þess,
sagði hann að ef það kæmi ljós myndi hann
segja af sér sem ritstjóri. Heyrðust þá úr sal
vangaveltur um að vopn Baugsmanna væru
kannski að snúast í höndunum á þeim og að
málið sýndi að ekki hefði að ástæðulausu
staðið til að setja lög um fjölmiðla hér á
landi.
Styrmi var bent á að hann hefði lagt
áherslu á aðgreiningu frétta og ritstjórn-
arefnis og var spurður undir hvað greinar
hans í blaðinu þessa dagana flokkuðust?
Styrmir sagðist þá skrifa greinar sínar sem
einstaklingur og undir fullu nafni og hann
þyrfti ekki að biðjast afsökunar á neinu í
málinu.
Ekki rætt um efnistök blaðsins
„Það kom fram í tölvupósti hjá þér að
hugsanlega væri ástæðan fyrir því að rann-
sóknin væri ekki hafin sú að skattrannsókn-
arstjóri væri að bíða eftir því að fjár-
málaráðherra kæmi úr sumarfríi. Hvers
vegna sagðirðu þetta?“
„Eins og fram kom í blaðinu í dag sagði ég
Sigríði Dögg [blaðamanni Fréttablaðsins] að
ég væri búinn að eyða tölvupóstum frá þess-
um tíma og ég gæti ekki áttað mig á sam-
hengi þessa tiltekna tölvupósts,“ sagði
Styrmir. „Ég hef ekki talað við fjár-
málaráðherra eða skattrannsóknarstjóra um
þetta mál en eins og þetta kom fram í
Fréttablaðinu sýnist mér að þetta sé svar við
einhverri spurningu frá Jónínu um hvort
fjármálaráðherra hefði eitthvað með svona
skattrannsóknir að gera. Ég geri mér alveg
grein fyrir að menn geta velt þessu orðalagi
fyrir sér en ég get fullyrt að þetta er sára-
saklaust.“
„Því hefur verið lýst að aðkoma þín að
málinu snerti aðallega að útvega Jóni Geraldi
lögmann. Hvernig stóð þá á að sá lögmaður
sendi þér síðan skjöl varðandi málið sem þú
aftur sendir Jónínu Benediktsdóttur sem svo
sendi þau áfram til tollstjóra?“
„Ég held að í þessu tilviki hafi Jón Steinar
snemma í ferlinu verið að upplýsa mig um
eitthvað í þessum skjölum og ég síðan áfram-
sent þau til Jónínu af því að hún bað um það.
Það er ekkert dularfullt eða annarlegt við
þetta. Ég var í samskiptum við þetta fólk og
í þessu tilviki var Jónína að biðja mig að
senda sér eitthvað sem Jón Steinar hafði
sent mér frá Jóni Gerald. Það var verið að
halda mér upplýstum um málið,“ sagði
Styrmir. „Eins og ég hef sagt áður stóð ekki
til að þessir tölvupóstar yrðu birtir og það
má alveg segja að eðlilegra hefði verið að
hún fengi þetta beint frá Jóni Geraldi.“
„Óskaðir þú eftir viðtali við Jón Gerald um
þetta mál á sínum tíma og hefðirðu farið í
skrif um málið ef hann hefði fallist á það?“
„Ég man ekki hvort ég talaði um viðtal við
Jón Gerald sumarið 2002, en held að hann sé
að vísa í að ég óskaði eftir viðtali við hann nú
í sumar í Tímarit Morgunblaðsins. Við töl-
uðum um það fyrir löngu að birta við hann
viðtal eftir að ákærurnar væru komnar
fram.“
„Ef þú gerðir ekkert rangt, af hverju ósk-
aðir þú þá eftir því að nafn þitt og Morg-
unblaðsins yrði þurrkað út úr tölvupósti?“
„Ég var að taka við skjölum frá þessu fólki
sitt í hvoru lagi og þótt ég sé ekki vel að mér
í tölvumálum gerði ég mér grein fyrir að
nafn mitt og blaðsins kæmi fram á því sem
ég áframsendi til hennar. Ég bað hana að
þurrka þetta út þar sem ég vildi ekki að
þetta færi áfram í einhverjar stofnanir sem
hún kynni að vera í samskiptum við, með
mínu nafni á.“
„Ef málið gekk út á að koma Jóni Geraldi í
tengsl við Jón Steinar, hvers vegna þurfti þá
að funda um hæfi lögfræðings sem hafði ver-
ið lögfræðingur Morgunblaðsins í fjöldamörg
ár og það eftir að hann var kominn í sam-
band við Jón Gerald?“
„Ég held að vangaveltur um að þeir hafi
verið komnir í samband einhvern tímann í
maí séu rangar. Þið vitið að það geta verið
rangar dagsetningar í tölvum og það tel ég
að geti verið skýringin. Að minnsta kosti veit
ég ekki til þess að samband hafi verið komið
á milli þeirra svo snemma.“
„Jónína segir í viðtali í dag að Baugsmenn
hafi ætlað sér að eignast Morgunblaðið.
Hvað segirðu um það?“
„Það er ekkert sem ég hef upplýsingar um
en ég get vel ímyndað mér að það hafi verið í
þeirra huga áður en þeir keyptu Fréttablað-
ið. Ég held að þeim sé alveg ljóst að eftir að
þeir keyptu það og DV hafa þeir enga mögu-
leika á því af samkeppnisástæðum.“
„Eftir að Jón Steinar gerðist lögmaður
Jóns Gerald, töluðuð þið þá einhvern tímann
saman um efnistök blaðsins í þessu máli?“
„Nei. Við höfum ekkert talað saman um
efnistök blaðsins.“
Ekki þýðingar á leyniskjölum
Styrmir var töluvert spurður um þýðingar
á skjölum fyrir Jón Gerald, en þær segir
Styrmir hafa snúist um að snara fréttum
blaðsins yfir á ensku.
„Þetta var sárasaklaust og ég bað engan
hér um að þýða einhver leyniskjöl,“ sagði
Styrmir. „Þýðingarnar eru samt það eina
sem ég hef smásamviskubit yfir og tel
kannski ámælisvert af minni hálfu. Mér
fannst ekki gott að svona vinna yrði unnin
hér innan ritstjórnarinnar og það hefði
kannski verið eðlilegra að textinn hefði verið
þýddur af löggiltum skjalaþýðanda, en mér
fannst erfitt að neita [Jóni Geraldi] um þenn-
an tiltölulega litla hlut.“
Styrmir var líka spurður um hvort blaða-
maðurinn sem þýddi textann hefði vitað hver
tilgangurinn með verkefninu væri.
„Það má nú ekki gera of miklar kröfur til
mín um minni, en ég lét þetta allt fara í
gegnum Ásgeir Sverrisson [fréttastjóra er-
lendrar deildar Morgunblaðsins] og ef hann
var í fríi var það bara staðgengill hans,“
sagði Styrmir. „Ég veit ekki hvaða upplýs-
ingar blaðamaður fékk en ég hef áreiðanlega
sagt Ásgeiri frá því af hverju ég var að láta
þýða þetta, enda var það ekkert leyndarmál í
sjálfu sér. Á þessum tíma vildi ég þó ekki að
mikið væri vitað um þessi samskipti mín við
Jón Gerald. Mér þótti það ekki við hæfi.“
„En var það vegna þess að þú óttaðist að
málið hefði slæm áhrif á ímynd blaðsins?“
„Nei. Af hverju ætti það að hafa slæm
áhrif á ímynd þess að vera í samskiptum við
mann sem stóð í viðskiptadeilum við fyr-
irtæki úti í bæ og endaði með að kæra það?“
svaraði Styrmir. „Af hverju skyldi ég ekki
vera í slíkum samskiptum? Er það eitthvað
óeðlilegt?“
„En af hverju greindirðu ekki frá þessum
samskiptum?“
„Ég hef gert það núna en sé ekki af hverju
ég hefði átt að gera það þá. Við eigum að
halda trúnaði við heimildamenn okkar og ég
þurfti að halda trúnað við Jón Gerald á þess-
um tíma. Við erum hér daglega í samskiptum
við fullt af fólki og það er grundvallaratriði í
okkar starfi að halda trúnaði við viðmælendur
okkar.“
„Þú segir í greininni í dag að þú sért að
íhuga að birta upplýsingar um innanhúss-
samskipti. Ertu enn að því?“
„Ég er að velta þessu fyrir mér en er innan
í mér á móti þessu. Það eru menn hér innan-
húss, bæði á ritstjórn og aðrir, sem hvetja mig
til þess en ég hef miklar efasemdir af þeirri
einföldu ástæðu að ég tel að í þessu máli eins
og flestum öðrum höfum við haldið okkur við
ákveðin grundvallaratriði,“ sagði Styrmir.
„Mér finnst mjög leiðinlegt að fara að brjóta
þau þótt aðrir menn séu að atast í okkur. Ég
er samt sem áður að velta þessu fyrir mér því
svo langt geta menn gengið að nauðsyn brjóti
lög.“
„Telurðu að það gæti skipt sköpum fyrir
blaðið út á við að birta þetta?“
„Ég hef trú á því að réttlætið sigri að lok-
um og tel skipta miklu máli að við höldum
okkur við okkar vinnubrögð. Ég held að ekki
sé hægt að gagnrýna okkar eða mín vinnu-
brögð í þessu Baugsmáli síðustu þrjú árin
nema varðandi áðurnefndar þýðingar,“ sagði
Styrmir. „Gögnin úr réttarhöldunum á Flórída
eru opinber gögn og hér var rætt hvort þau
skyldu birt. Ég gat ekki hugsað mér að birta
á síðum Morgunblaðsins frásagnir af gestum á
snekkjum Baugsmanna. Það er hægt að gagn-
rýna mig fyrir það en það er samt sem áður
ástæða þess að það var ekki gert.“
„En hafa atburðir síðustu daga einhverju
breytt?“
„Nei, í sjálfu sér ekki. Það er eðlilegt að
„Tel skipta miklu máli
að við höldum okkur
við okkar vinnubrögð“
Styrmir Gunnarsson, ritstjóri Morgunblaðsins, svaraði
spurningum starfsmanna blaðsins um Baugsmálið og
fréttaflutning síðustu daga á fjölmennum fundi í gær.
Hrund Þórsdóttir sat fundinn.