Mánudagsblaðið - 14.12.1981, Blaðsíða 5

Mánudagur 14. des. 1981 M .NUDAGSBLAÐIÐ 5
Sólstafir
í svðrtu
skammdegi
„Hann er gífurlega natinn
við pentskúfinn og ber
gífurlega virðingu fyrir
fögrum mótívum." segir stgr
Veðrið var skínandi bjart
þennan dag (síðastliðinn laug-
ardag 28. nóv.) sem Haukur
Clausen opnaði stórsýningu
sína að Kjarvalsstöðum.
Og þegar musterið nálgaðist
neðan frá Rauðarárstíg blasti
við bílamergðin - ja þvílíkt og
annað eins hefur ekki sézt hér
lengi i mannaminnum, sagði
margur. Það flögraði m.a.s. að
manni sú gráglettna spurning,
hvort þetta kynni að verá eins
konar fyrirboði þess, að loksins
loksins væri nú búið að bjarga
við Sjálfstæðisflokknum eða
eitthvað í líkingu við það, ef þau
undur og stórmerki gerðust -
svo mikill samhugur og svo
mikil einingarkennd stafaði af
þessari sókn fólks á opnun
málverkasýningar Clausens.
Það vekur ávallt fögnuð að sjá
með eigin augum áhuga fólks á
málverkasýningu. Það er for-
vitnilegt út af fyrir sig.
Þegar inn var komið í höllina, þar
sem ríkir stjórnarfar í sérumslagi,
svipað og x einum og ákveðnum
stjórnmálaflokki austantjalds og
vestan, birtist örtröðin af sýn-
ingargestum eins og sardínur í dós,
svo þétt var skipað. Hvernig í
ósköpunum á að fara að því að skoða
listaverk tannlæknisins, þegar svona
er ástatt? Samt var ráðizt til atgöngu
og inngöngu og reynt að horfa á
myndirnar og skoða og skoða. Þetta
eru margar myndir, næstum stórt
hundrað. Ymist málaðar í olíu eða
vatnslitum, og viðfangsefni í þeim
er að öllu jöfnu íslenzkt landslag,
fjöll og dalir, ár og vötn. Það verður
að segjast eins og er, að á vissan hátt
er erfitt að skoða margar landslags-
myndir á einu bretti eins og að lenda
á löngu ferðalagi. Engu að síður er
hægt að taka því með hægð, fara sér
að engu óðslega og velja ákveðinn
skammt í einu og að fara frá einum
áningarstað til annars. Það getur líka
verið býsna erfitt að ferðast í miklu
sólskini upp á hvern drottins dag, en
það er mikið af sól í myndum
Clausens, ljómandi gott veður
yflrleitt og veitir ekki af í svartasta
skammdeginu mun margur halur-
inn segja.
Hitaglðð
Eftir fyrstu tvær skoðunar-
ferðirnar um salarkynnin þarna á
þessum fornemmu Kjarvalsstöðum,
sem farnar voru þó við illan leik
(alltaf var verið að rekast á
skemmtilega menn og stórglæsi-
legar konur í laugardagsstemningu,
sem trufluðu dálítið sýn, tókst þó að
fá örlitla nasasjón af tilþrifum
málarans, sem eru merkileg. Hann
er gífurlega natinn við pentskúfmn
og ber gífurlega virðingu fyrir
fögrum mótívum og leitast við að
glæða myndir sínar birtu og yl og
jafnvel hitaglóð. Þeir Clausenar eru
„heitir menn” og með temperament
og fyrir bragðið e.t.v. misskildir af
sumum eins og gengur.
Faðir Hauks og Arnars, Arreboe
heitinn ráðherrabílstjóri til fjölda
ára, var kúnstmálari og eru til eftir
hann merkilegar myndir, sem
minna á Eyfells og Þórarin B.
Þorláksson, en þó persónulegar.
Þeir tvíburabræðurnir völdu sér
hinn borgaralega gullna meðalveg,
annar praktíserandi lögmaður, Orn,
en hinn tannlæknir á háu kröfustigi,
en þess ber að geta, að þeir eru
listáhugasamir úr hófi fram og
fegurðarleitendur - það vita allir,
sem þá bræður þekkja og elskulegt
að sjá þá á listsýningum - það er
alltaf lífssveifla með þeim einmitt á
sama hátt og kom fram þarna við
opnun sýningar Hauks, og það var
ekki annað að sjá en móttökur, sem
hann og myndverk hans hlutu, væru
hrífandi - og því ber að fagna.
Sá sem þetta ritar, axlaði hér á
löngu liðnum árum, þá hann
ritstýrði sínu eigin tímariti, Líf og
list (einkaframtaki), þann sama
vanda og nokkrar ákveðnar per-
sónur, sem skrifað hafa að staðaldri í
blöð um jafn-viðkvæmt efni eins og
myndlist er, þ.e.a.s. Aðalsteinn
nokkur Ingólfsson, sem kallar sig
listfræðing, Björn Th. sem gerir
slíkt hið sama (hvar eru pappírarnir
drengir?) og svo hann Valtýr plús
Bragi.... Og nú vill svo undarlega til,
að vegna áratuga kynna af Agnari
Bogasyni sjúrnalistó, ritstjóra
Mánudagsblaðsins síðan 1948, sem
lifað hefur af fleiri gerningarveður í
blaðamennsku en mannlegt má
telja, að ritsmíðarhöfundi var ljúft
að drepa niður penna til að hugleiða
uppákomuna þarna á Kjarvals-
stöðum, þá er Haukur Clausen fór af
stað með sýningu. Svona til að byrja
með er honum sent heillaskeyti á
silfurbakka í tilefni af því, að hann er
metinn og talin góðs maklegur til að
sýna á Kjarvalsstöðum - það virðist
boða tímamót og leiðrétta ýmsan
leiðan misskilning, sem hefur ríkt.
Vonandi!
Hvað segir Jakob Hafstein nú?
Undirskrifaður þarf ekki aðkvarta
af því hann hefur hlotið þar náð í tví-
gang (þótt hann sé ekki í la clique
maflosa) og er nú hvergi smeykur
hjörs í þrá að leggja inn með
kurt og pí umsókn í þriðja sinn, til
hennar Þóru, gamallar námsmeyjar
úr M.A. forðum daga. Það verður
kurteist letters bréf til stúlku, sem
hefur hlotið gott borgaralegt
uppeldi. En gleymum ekki pólitík-
inni...
Jahá „listfræðingshlutverkið” var
tekið alvarlega þessa síðastliðnu
helgi, svo alvarlega, að það var mætt
næsta dag, sunnudag, og skoðað af
ítrustu samvizkusemi. Þá var
snöggtum færra fólk og hægt að una
sér lengi innan um mvndirnar.
Númer þrjú Á sandinum aquarelle
er gædd mýkt. Haukur virðist
oftlega skynja, hversu viðkvæmir
vatnslitir eru í meðförum.
Tilfinning
Tilfinning hans fyrir efninu
kemur greinilega í ljós í nr. 4 Við
Rangá - það er tær vatnslitamynd
með stemningu og einnig er
jafnvægi og smekkur í nr. 8
(vatnslitir), sem heitir líka Við
Rangá. Lómagnúpur (nr. 7) er
breiðmynd - panorama í kínversku
gullinsnitti, það er alltaf skemmti-
legt stærðarhlutfall (mikið um
breidd, en lág), en hins vegar vantar
í þessa mynd kyrrláta spennu, sem
er hverri mynd lífsnauðsyn (eins og
sexapíl fyrir konur og trúlega fyrir
menn) - og líka er þessi kyrrláta
spenna nauðsynleg til þess að hægt
sé að komast í eins konar
ástarsamband við myndina. Einn
frægur málari lét hafa eftir sér, að
það væri jafnvel hægt að skynja
listaverk í fótunum - lygilegt en satt.
Olíumyndirnar nr. 9 og 10 eru
örlítið frosnar og stirðar eða svo er
skynjað við fyrstu áhrif, það er alltaf
töluverð hætta á því með olíu-
málverk. Þau þarfnast ákveðinnar
mýktar í „línu” (Kjarval talaði
mikið um línuna í málverki) og
litagjöf þannig að áhorfandi fái það
ekki á tilfinninguna, að litirnir komi
hráir úr túbunum og ekki gæddir
magnan frá hug og hjarta lista-
mannsins - á sama hátt og talað er
um það í sambandi við ljóð, að þar
megi orð ekki hljóma sem orð,
heldur verði þau að vera eitthvað
annað, þetta óáþreifanlega, sem
gerir orðasamband og leik orðanna
að list. H. Clausen virðist vera afar
hlýtt til okkurlitastigans og blárra
Frh.næstu síðu
Bílamergðin við Kjarvalsstaði
við opnun sýningar Hauks
Clausens. Ljósm. stgr.