Mánudagsblaðið - 14.12.1981, Blaðsíða 8

8 MANUDAGSBLAÐIÐ Mánudaqur 14. des. 1981
AÐ OFAN: Madden náði sér eftir skotárás og var settur í fangelsi.
Þaðan losnaði hann 1923 og náði sér brátt á strik sem fyrsta flokks
glæpon. Um 1940 hafði hann eignast svo marga óvini að Mafían leyfði
honum að draga sig í hlé og flytja til Hot Springs í Arkansas.
UM SKIPULAGÐA GLÆPASTARFSEMI
Hér er framhald frásagnar-
innar um glæpaflokkana og
Mafíuna, þýddir kaflar úr
bókinni “ The Mobs And The
Mafía“ eftir Hank Messick og
Burt Goldblatt. Hér er verið að
segja frá einstaklingum, sem
náðu miklum völdum innan
glæpaklíkunnar og hefst frá-
sögnin á uppruna McGintys
nokkurs, sem fæddist í Cleve-
land ári 1892 og var yngstur í
átta systkina hópi.
Faðir hans, sem var hafnarverka-
maður, lést meðan drengurinn var
enn í bernsku, og hann ólst upp hjá
systur sinni, en hún var gift slökkvi-
liðsmanni, sem reyndist drengnum
sem faðir. McGinty vann fyrst sem
sölustjóri dagblaðs, en gerðist síðan
hnefaleikari. En svo einn dag rann
upp fyrir honum nýtt ljós. Hann lá
flatur á bakinu, sleginn niður af
“Battling Schultz“, en úr horninu
hrópaði umboðsmaður hans á hann
að skreiðast á fætur og halda áfram.
McGinty ákvað þar og þá að verða
umboðsmaður hnefaleikara.
Sportsmaður
Það var auðvelt í þá daga að verða
„sportsmaður“, og McGinty snéri
sér fljótlega að því að kaupa veð-
hlaupabrautir, næturklúbba og
spilavíti allt frá Cleveland til Miami,
frá Las Vegas til Havana. Að lokum
dró hann sig þó í hlé og settist að í
skrauthýsi á Palm Beach, Florida.
En árið 1913 smöluðu keppinaut-
ar McGinty og McBride saman
heilum hersveitum af ungum
áflogahundum, sem börðust sín á
milli með hnúum og hnefum um
bestu söluhornin í Cleveland. Menn
eins og Alfred “Big“Al Polizzi,
Fred Agersola, Morris “Musky“
Wexter og margir aðrir fengu fyrstu
skólun sína í hrottaskap í þessum
útbreiðslukeppnum dagblaðanna,
því barist var með öllum tiltækum
vopnum nema byssum. Og eins og
það var í Cleveland, eins var það í
öllum stórborgum þessara tíma.
Hefði einhver tekið upp á því að
stofna undirbúningsskóla undir
skotbardaga Bannáranna, þá hefði
hann ekki getað gert betur en þessir
götubardagar blaðanna.
Innflytjendaborg
Cleveland var að sjálfsögðu ein
þeirra borga, sem laðaði innflytj-
endur að sér. Þeir settust upphaf-
lega að í Woodland-hverfmu. Irar
komu fyrst, og síðar, um það leyti
sem frásögn okkar gerist, Gyðingar
og ítalirnir. Arið 1917 töluðu meira
en helmingur allra barna á skóla-
skyldualdri í borginni annað
móðurmál en ensku. Til dæmis
hafði Cleveland fjórðu mestu tölu
Gyðinga af borgum í Bandaríkjun-
um.
Það er algengt að gengið sé að því
vísu, eins og margir rithöfundar
gera, að glæpaflokkar eigi uppruna
sinn á Bannárunum - eða ef menn
trúa á sögutúlkun Alríkislögregl-
unnar - á kreppuárunum á fjórða
tug aldarinnar. En ekki þarf nema
yfirborðsþekkingu á þessum tímum
til að sjá, að hvort tveggja er
misskilningur.
Glæpaflokkarnir fyrir tíma
Bannsins voru nátengdir fyrstu
skipulögðu smyglflokkum Bann-
áranna, af því að þeir áttu uppruna
sinn í átökum hinna ýmsu þjóð-
erna. Flokkar þessir þróuðust til að
vernda íbúðarhverfi og stolt eins
þjóðernis fyrir ágengni annarra
Á árunum eftir aldamótin var
stöðugur straumur innflytj-
enda til Bandríkjanna. Sjó af
hver jum tíu komu frá Suður- og
Austur-Evrópu. Þegar þetta
fólk hafði komist inn í landið
lagði það leið sina beina leið i
fátækrahverfin, og úr þessum
hópum komu einstaklingar,
sem héldu glæpahreyfingunum
gangandi. Á myndunum til
hægri og vinstri sjást innflytj-
endur frá þessum tíma.
kála
engum
kvðd«
þjóðerna, og þeir veittu ungum
slagsmálahundum „jákvæða“ útrás
fyrir niðurbældan metnað og
vanmetakennd.
Svöluðu fýsnum
Það er kaldhæðnislegt, með tilliti
til þess orðs, sem fer af Alríkislög-
reglunni, að Glæpaflokkar íjórða
tugsins undir forystu John Dilling-
er, Alvin Karpis og þeirra líka voru
miklu líkari og skyldari Jesse James
og hans samtímamönnum helduren
hinum stóru glæpahringum, sem
voru þá að komast til valda og áhrifa.
Upp úr beiskju og fátækt áranna
eftir borgarastríðið spruttu ýmsir
hópar útlaga í Vesturríkjunum,
útlaga, sem nú eru allt að því þjóð-
sagnahetjur. Og beiskja og fátækt
kreppunnar gat líka af sér flokka
bankaræningja, sem eru þegar
næstum þjóðhetjur í stíl við Bonnie
og Clyde. En báðir þessir hópar
útlaga lifðu hættulega og teystu á
eigin skotvopn og eigið vit ti! að
bjarga sér út úr klípum, og áttu
ekkert sameiginlegt með höfuðpaur-
um glæpahringanna, sem græddu
milljón sinnum meiri peninga en
- segir kokhraustur glæpon og
menn draga andann léttar -
en nóttin er ekki öll úti enn
lifðu tiltölulega öruggu lífi á því að
svala fýsnum almennings.
Að heita má hver einasta stórborg
átti sér glæpaflokka á áratugnum
fyrir Bannið. Sennilega var
flokkurinn „The Gophers” í New
York hvað háþróaðastur þessara
flokka, og það mest vegna þess, að í
honum voru meðlimirnir af ýmsu
þjóðerni, og var þetta þannig fyrir-
rennari „sambandanna“ á loka-
stigi Bannáranna. Aðalþáttinn í
þessu átti leiðtogi flokksins, Owney
“The Killer“ Madden, sem fór að
láta að sér kveða um 1910.
Orðstírinn vex
Madden var fæddur í Englandi -
að því leyti líka einstæður - og var
ellefu ára gamall, þegar hann kom til
Bandaríkjanna. Þegar hann tók við
stjórn “The Gophers“, átján ára
gamall, var Owney þegar orðinn
frægur undir viðurnefninu “The
Killer“. Grannvaxinn, friður
sýnum, dramblátur, afburða skytta
og ennþá slyngari með blýhólka
vafða í dagblöð, hafði Madden oftar
en einu sinni verið kærður fyrir
morð. En alltaf „hurfu“ vitnin, og
með hverju vitni sem hvarf óx
orðstír Maddens.
Þann 6. nóvember 1912 var
haldinn dansleikur í Fimmtugustu
og annari götu nálægt Sjöunda
stræti. Inn tróð Madden. Sam-
stundis hætti músikin. Brosandi
beið Madden langa stund, en
bandaði síðan náðarsamlegast til
hinna skelfdu músikkanta.
„Haldið áfram að spila, piltar, og
skemmtið ykkur. Eg ætla ekki að
kála neinum í kvöld.“
Músikin byrjaði aftur jafn fljótt
og hún hafði hætt, og dansleikurinn
hélt áfram. Madden settist við borð
á svölunum, þar sem útsýni var yfir
dansgólfið. Stúlka kom á vettvang
og dró að sér athygli hans, svo að
hann gætti sín ekki eins vel og hans
var von og vísa. Samtimis gerðist
það, að ellefu menn læddust inn á
svalirnar og tóku sér stöðu að baki
Maddens, áður en hann varð þeirra
var. Madden stóð upp, snéri sér að
þeim og bauð þá velkomna:
„Gjörið þið svo vel, piltar.
Hvenær hafið þið svo sem kálað
nokkrum?“
Byssur voru hafnar á loft og
skotin riðu af. Madden hneig niður
með sex kúlur í kviðnum. Trúr siða-
reglum undirheimanna neitaði hann
að tala við lögregluna.
„Það kemur engum við nema mér
hver setti þessar kúlur í mig“, sagði
hann. Madden náði sér eftir tilræð-
ið, og innan viku eftir að hann var
lagður inn á spitala, höfðu þrír
leiðtogar tilræðismannanna verið
myrtir.
Þó kom að því, eftir að Madden
var búinn að útrýma öllum keppi-
nautum, að ein vinkona hans leysti
frá skjóðunni í hefndarskyni og
Madden var dæmdur í Sing Sing í
tíu til tuttugu ára fangelsi. Honum
var sleppt skilorðsbundið árið 1923,
rétt í tíma til að komast að í sprútt-
sölunni, sem þá var að komast í
fullan gang.
Það var hægðarleikur fyrir
Madden að komast áfram á þessum
vettvangi, alveg eins og hann átti
síðar meir auðvelt með að skipta yflr
frá áfengi til eiturlyfja. I sögu skipu-
lagðrar glæpastarfsemi átti “The
Killer“ eftir' að verða fræg og með
tímanum virt persóna.
Heilinn
En sá, sem bar höfuð og herðar
yfír Madden og alla aðra á þessum
tíma var að sjálfsögðu Arnold ”The
Brain“ (heilinn) Rothstein, „
maðurinn, sem dvelst í dyragætt-
inni“, „ konungur íjárhættuspilar-
anna“.
Rothstein var fæddur árið 1882 í
New York, annar sonur Abrams.og
Estherar Rothstein, en foreldrar
þeirra höfðu komið frá Bessarabíu
fyrir allmörgum árum. Faðir
Arnolds var góður maður, sem hafði
komist í nokkur efni á vefnaðar-
vörusölu með vinnusemi og góðum
vilja. Það olli honum miklum
áhyggjum, að Arnold sonur hans
skyldi ekki vilja feta braut réttvís-
Mánudagur 14. des. 1981 MÁNUDAGSBLAÐIÐ 9
AÐ OFAN: Götumynd frá New
York þar sem vandlega eru
auglýst stríðsskuldabréfín, sem
um getur í greininni.
innar, því honum hafði verið kennt
að „heiðra alla menn og elska þá eins
og bræður“. Kannski var undirrótin
líka sú, að Arnold gat ekki lynt við
eldri bróðurinn, Harry. Þriggja ára
að aldri hafði Arnold reynt að drepa
Harry með hníf, og metingurinn
óx með árunum. Þegar Harry
reyndist ágætur námsmaður og fékk
hug á því að verða rabbí, reyndi
Arnold að segja skilið við bæði
námið og trúna. Faðir hans fræddi
hann um sögu Gyðinga, en það var
eins og Arnold talaði fyrir munn
þúsunda annarra „ungra
Ameríkana“, þegar hann svaraði:
„Hver kærir sig um þennan
þvætting? Þetta er Ameríka, ekki
Jerúsalem. Eg er Ameríkani. Lofum
Harry að vera Gyðingur".
Átján ára hætti hann í mennta-
skóla og ákvað að mennta sig í skóla
götunnar. Hann hafði gaman af
fjárhættuspili og var leikinn með
tölur. Askotnaðist honum fljótt
peningar í veðmálum, og hann var
nógu hygginn til að eyða hluta af
vinningunum í drykk handa eldri og
harðgerðari piltunum. Á sína vísu
Framh. á næstu síðu
ARNOLD „HEILI“ ROTHSTEIN
-„konungur fjárhættuspilar-
anna“.