Morgunblaðið - 07.10.2005, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 7. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÁRNI M. Mathiesen fjármálaráðherra mælti
fyrir fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2006 á Al-
þingi í gærmorgun. Að því búnu fóru fram
umræður um fjárlagafrumvarpið. Stóðu um-
ræðurnar yfir í allan gærdag.
Árni gerði m.a. grein fyrir því að gert væri
ráð fyrir að samanlagður tekjuafgangur rík-
issjóðs á árunum 2004–2006 verði 44 millj-
arðar króna. Þá er ekki gert ráð fyrir tekjum
af sölu Símans. Hann sagði m.a. að staða rík-
issjóðs væri sterk, framhald verði á auknu að-
haldi í ríkisfjármálum, skattalækkunum og að
atvinnulífið stæði sterkum fótum.
Þingmenn stjórnarandstöðunnar höfðu ekki
sömu sýn á stöðu mála og gagnrýndu fjár-
lagafrumvarpið. Sögðu meðal annars að
skortur væri á aðhaldi í ríkisfjármálum og að
stöðugleiki væri ekki fyrir hendi.
Árni var á öndverðum meiði og sagði að
fylgt verði aðhaldssamri stefnu í ríkisfjár-
málum. Það komi fram í stefnumörkun rík-
isstjórnarinnar til næstu fjögurra ára sem var
lögð fram þriðja árið í röð. Árni sagði að ár-
legur vöxtur samneyslu verði ekki umfram
2% að raungildi og tilfærsluútgjalda ekki um-
fram 2,5%.
Þá verði dregið úr framkvæmdum ríkisins
um tvo milljarða króna árið 2006, þriðja árið í
röð. Framkvæmdir verði svo aftur auknar um
tvo milljarða árið 2007 og tvo milljarða ári
síðar. Þar til viðbótar komi fé í samræmi við
tillögu ríkisstjórnarinnar um ráðstöfun á sölu-
andviðri Landssímans.
Á árunum 2006–2009 verði verulegum fjár-
munum varið til skattalækkana á fyrri hluta
tímabilsins, í samræmi við stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar, og til forgangsverkefna á
síðari hluta þess.
Stöðugleiki mun ríkja áfram
Árni sagði meginniðurstöðu stefnumörkun-
ar í ríkisfjármálum vera þá að stöðugleiki
muni áfram ríkja. Að öllum líkindum muni
hagkerfið ná mjúkri lendingu með um 2,5%
árlegan hagvöxt árin 2007–2009.
Hann undirstrikaði í ræðu sinni þá rík-
isfjármálastefnu og meginniðurstöðu sem
frumvarpið byggist á. „Beitt verður áfram-
haldandi aðhaldi á næsta ári, en útgjöld verða
aukin verulega og skattar lækkaðir markvisst
þegar stóriðjuframkvæmdum á Austurlandi
lýkur árið 2007.“
Hann sagði stöðu ríkissjóðs vera sterka í
alþjóðlegum samanburði, það hafi skilað sér í
góðu lánshæfismati sem einstaklingar og fyr-
irtæki hafi notið góðs af. Skuldir ríkissjóðs
sem hlutfall af landsframleiðslu hafi lækkað
verulega, eða úr 50% af landsframleiðslu árið
1996 í 19% árið 2006.
Lækkun skulda hafi skilað sér í lækkun
vaxtagjalda sem séu í frumvarpinu lægri en
vaxtatekjur ríkissjóðs. „Ríkissjóður hefur
haldið fast að útgjöldum
en á sama tíma staðið vörð
um góða og hagkvæma
þjónustu og stóreflt fram-
lög til rannsókna og
menntamála.“
Árni sagði að markvissu
aðhaldi í ríkisútgjöldum
hafi verið beitt en án þess
að ganga nærri grunnþjón-
ustu og á sama tíma hafi
verið dregið verulega úr
opinberum framkvæmdum.
Svo muni einnig verða á næsta ári. Hann
benti á að í spá fjármálaráðuneytisins sé gert
ráð fyrir að fjárfesting hins
opinbera dragist saman um
liðlega 12% á yfirstandandi
ári og 15% árið 2006.
Framkvæmdir verði síðan
auknar á árunum 2007 og
2008 þegar hægir á hag-
vexti.
Uppsafnað aðhaldsleysi
Helgi Hjörvar, þingmað-
ur Samfylkingarinnar,
benti á að vandi núverandi
fjármálaráðherra sé uppsafnað aðhaldsleysi í
tíð fyrrverandi fjármálaráðherra, Geirs H.
Haarde. „Þá jukust, frá 1998 og til 2005,
raunútgjöld ríkissjóðs á föstu verðlagi um
tugi milljarða króna og raunar yfir 20% á sjö
ára tímabili. Það er sá vandi sem hér er við
að fást,“ sagði Helgi og bætti því við að ekki
yrði hlaupið að því að vinna gegn þeirri út-
gjaldaaukningu í einu frumvarpi. Hann sagði
nauðsynlegt að ríkisstjórnin horfist í augu við
veruleikann, þ.e. taki eftir þeim hættumerkj-
um sem við blasi í efnahagslífinu. Blikur hafi
verið á lofti að undanförnu t.d. hvað geng-
isþróun, þenslu og einkaneyslu varðar. Hann
sagði það vera óábyrgt hjá fjármálaráðherra
að ræða um góðæri og mjúka lendingu á með-
an allt samfélagið ræðir þau hættumerki sem
séu á lofti. „Með því er hæstvirtur fjár-
málaráðherra að auka væntingar. Í raun og
veru með óábyrgum hætti að hella olíu á eld
væntinganna.“
Helgi sagði mikilvægt að halda verðbólg-
unni niðri. Hann spurði hvort það sé ætlun
ríkisstjórnarinnar að hækka verðbólgumark-
mið Seðlabankans til þess að endurspegla
stefnu ríkisstjórnarinnar. Hann ræddi vax-
andi mun tekjuskiptingar í þjóðfélaginu og
við því yrði að sporna. Slíkt ógni stöðugleik-
anum í landinu.
Efnahagslegur stöðugleiki
endurheimtur
Jón Bjarnason, þingmaður Vinstri grænna
(VG), gagnrýndi fjármálaráðherra og sagði
hann og ríkisstjórnina hafa stungið höfðinu í
sandinn varðandi stöðugleikann í efnahagslíf-
inu.
Hann velti fyrir sér hvort ráðherra hafi
ekki viljað kaupa áreiðanleikakönnun á frum-
varpið og benti á að Seðlabankinn og fleiri að-
ilar hafi gagnrýnt frumvarpið og lýst yfir
áhyggjum. Hann benti á að fjármálaráðherra
og ríkisstjórninni virtist þykja það vera í lagi
þó að gengisvísitalan sveiflaðist um tugi pró-
senta innan árs. „Útflutningsgreinarnar eru
að kikna undan þessu háa gengi og hæstvirt-
ur ráðherra segir að það sé allt í lagi. Spárn-
ar séu bara eins og tölvuleikur,“ sagði Jón.
Hann benti á að þingflokkur VG hafi lagt
fram þingsályktunartillögu sem miðaði að því
að endurheimta efnahagslegan stöðugleika.
Þingmenn frjálslyndra lýstu því yfir að
fjárlagafrumvarpið væri óábyrgt og hvöttu al-
menning til sparnaðar, en það væri ríkis-
stjórnin ekki að gera. Ekki sæi fyrir út-
gjaldagleði ríkisstjórnarinnar. Guðjón Arnar
Kristjánsson, þingmaður Frjálslyndra, lýsti
yfir áhyggjum yfir stöðu sjávarútvegsins hér
á landi. Hann spurði hvort sjávarútvegurinn
komi til með að þola gengisstefnu ríkisstjórn-
arinnar og taldi nauðsynlegt að leitað væri
svara við því.
Hann gagnrýndi jafnframt ríkisstjórnina
fyrir að svæði eins Norðvestur-, Norður- og
Norðausturland yrðu fyrir sérstökum niður-
skurði í verklegum framkvæmdum í fjárlaga-
frumvarpinu.
Miklar umræður á Alþingi er Árni M. Mathiesen fjármálaráðherra mælti fyrir fjárlagafrumvarpi 2006
Fylgt aðhaldssamri stefnu
Morgunblaðið/Kristinn
Árni Mathiesen fjármálaráðherra mælir fyrir fjárlagafrumvarpinu í gær.
Eftir Jón Pétur Jónsson
jonpetur@mbl.is
LAGT er til í frumvarpi til fjár-
aukalaga fyrir yfirstandandi fjár-
lagaár að fjárheimildir ríkissjóðs
verði auknar um tæplega 16 millj-
arða kr. á þessu ári.
Fjármálaráðherra lagði fjár-
aukalagafrumvarpið fram á Alþingi í
gær.
150 milljóna viðbótargreiðslur
vegna áhrifa kjarasamninga
Fram kemur í greinargerð að sótt
er um 210 milljónir kr. til að fjár-
magna aukin útgjöld vegna svo-
nefndrar heimildargreinar fjárlaga
fyrir yfirstandandi ár og 150 millj-
óna kr. aukafjárveitingar vegna
áhrifa kjarasamninga á vegum rík-
isins.
Útgjöld samgönguráðuneytisins
aukast um rúmlega 1,3 milljarða kr.
samkvæmt frumvarpinu, þar af er
sótt um 1 milljarð kr. vegna ráðstöf-
unar af söluandvirði Landssímans
hf. í fjarskiptasjóð og 173 milljónir
eru hækkun á útgjöldum Umferð-
arstofu.
600 milljónir vegna
uppsafnaðs halla LSH
Útgjöld heilbrigðis- og trygg-
ingaráðuneytis aukast um 1,3 millj-
arða kr., þar af eru 600 milljónir kr.
til að koma til móts við uppsafnaðan
halla Landspítala – háskólasjúkra-
húss til ársloka seinasta árs. Út-
komuspá gerir ráð fyrir að hámarki
200 millj. kr. halla í ár sem að mestu
er talinn mega rekja til vaxta-
greiðslna vegna erfiðrar fjárhags-
stöðu spítalans frá fyrri árum. Að
þessum þætti frátöldum er gert ráð
fyrir að rekstur spítalans verði í
jafnvægi á árinu 2005.
Sótt er um 300 milljónir vegna
ráðstöfunar af söluandvirði Símans
til byggingar hátæknispítala, 134
milljónir til að mæta uppsöfnuðum
halla sjúkrastofnana og 120 milljónir
til að mæta uppsöfnuðum rekstr-
arhalla og stofnkostnaði við Heil-
brigðisstofnun Suðurnesja.
250 milljónir til endurbóta
á Þjóðleikhúsinu
Útgjöld menntamálaráðuneytis
aukast um rúmlega 930 milljónir kr.
þar af eru 250 milljónir til endurbóta
á Þjóðleikhúsinu, 126 milljónir til
uppgjörs á endurbótasjóði menning-
arbygginga, 110 milljónir til að
greiða umframgjöld Háskólans á
Akureyri, 100 milljónir til að mæta
nemandafjölgun í framhaldsskólum
og rúmar 80 milljónir til að mæta
kostnaði við hæstaréttardóm um út-
hlutun úr ritlauna- og rannsókn-
arsjóði prófessora.
Útgjöld forsætisráðuneytis
aukast um rúmar 850 milljónir sam-
kvæmt frumvarpinu, þar af eru 750
milljóna útgjöld vegna kostnaðar við
sölu Landssímans hf. Sótt er um 35
milljónir vegna sjúkraflugs vegna
hamfaranna í SA-Asíu. „Um er að
ræða aðstoð íslenskra stjórnvalda
við að koma slösuðum Svíum frá
hamfarasvæðunum í Asíu. Flugvél
frá Loftleiðum Icelandic ásamt
áhöfn og hjúkrunarfólki hélt til
Bangkok hinn 2. janúar og flutti 38
slasaða Svía til Svíþjóðar,“ segir í
skýringum.
365 millj. vegna útgjalda
Fæðingarorlofssjóðs
Útgjöld félagsmálaráðuneytis
aukast um rúmar 730 milljónir, þar
af eru 600 milljónir vegna end-
urmats á framlögum í Jöfnunarsjóð
sveitarfélaga, 365 milljón kr. endur-
skoðuð útgjöld Fæðingarorlofssjóðs
og 200 milljónir til búsetuúrræða
fyrir geðfatlaða af söluandvirði
Landssímans hf. Á móti lækka út-
gjöld vegna atvinnuleysisbóta um
tæplega 520 milljónir og útgjöld
Ábyrgðasjóðs launa um 100 millj-
ónir.
Útgjöld landbúnaðarráðuneytis
hækka um rúmlega 500 milljónir kr.,
þar af eru rúmar 220 milljónir vegna
stuðnings við landbúnað, 150 millj-
ónir til landbúnaðarskóla og 120
milljóna kr. umframgjöld og tapaðar
kröfur embættis yfirdýralæknis.
Útgjöld iðnaðarráðuneytis aukast
um rúmar 400 milljónir kr., þar af
eru 275 milljónir endurgreiddur
kostnaður við kvikmyndagerð á Ís-
landi og 100 milljóna kr. auknar nið-
urgreiðslur á rafhitun.
Sótt um heimild
til 16 milljarða
viðbótarútgjalda
Morgunblaðið/ÞÖK
Sótt er um 600 milljónir kr. til að koma til móts við uppsafnaðan halla á
rekstri Landspítala – háskólasjúkrahúss.