Morgunblaðið - 11.10.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 2005 11
FRÉTTIR
JÓN H. Snorrason, saksóknari og
yfirmaður efnahagsbrotadeildar rík-
islögreglustjóra, segir að aðrir verði
að dæma um það hvort dómur
Hæstaréttar sé áfellisdómur yfir
vinnubrögðum deild-
arinnar. Taka yrði mið
af því að þetta væri
viðamesta og flóknasta
mál sem réttarkerfið
hefði þurft að kljást
við fyrr og síðar. „En
þetta er að sjálfsögðu
önnur niðurstaða en
ég hafði vænst,“ sagði
hann.
Spurður um skýr-
ingar á þeim margvís-
legu göllum sem
Hæstiréttur finnur á
ákærunni sagði Jón að
verið væri að fara yfir
dóminn. Aðrir yrðu að
dæma um hvort að í
þessu fælist áfellidómur en taka yrði
mið af eðli og umfangi málsins.
„Þetta er vinna sem ég er að vinna
sem lögfræðingur, og vinnubrögð
mín á hverjum tíma, ég er háður
dómstólum um þau. Þarna er að
sjálfsögðu enginn endanlegur dómur
kveðinn upp,“ sagði hann.
Jón fór ásamt Boga Nilssyni, rík-
issaksóknara, yfir dóminn í gær og
sagði að embættin myndu áfram
skoða málið í sameiningu.
„Þegar við erum búnir að fara
gaumgæfilega yfir dóminn þá getum
við áttað okkur á því
hvort, og hvaða fram-
hald getur orðið á þessu
máli, fyrir utan það sem
fer til héraðsdóms aft-
ur,“ sagði hann. Að-
spurður sagði Jón að
hann hefði rætt þetta
mál við ríkissaksóknara
og það væri eðlilegt að
hann kæmi að málinu
nú.
Hægt að höfða
mál á nýjan leik
Jón sagði að enginn
vafi léki á því að hægt
væri að höfða mál á nýj-
an leik. Spurður hvort
það yrði gert sagði Jón að það tekin
yrði ákvörðun um það eftir að búið
væri að fara gaumgæfilega í gegnum
dóminn og þær aðfinnslur og ábend-
ingar sem þar kæmu fram. Jón sagði
mörg fordæmi fyrir því að höfða mál
á nýjan leik og það skipti ekki máli
hvort máli væri vísað frá í heild eða
hluta.
Jón H. Snorrason yfirmaður efna-
hagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra
Ræðir framhald
málsins við rík-
issaksóknara
Jón H. Snorrason
Yfirlýsing frá Baugi
Group hf.
Yfirvöld
hætti
áreitni í
garð fyrir-
tækisins
BAUGUR Group sendi í gær frá sér
eftirfarandi yfirlýsingu:
„Í ljósi dóms Hæstaréttar í dag,
þar sem máli ákæruvaldsins gegn
stjórnendum Baugs Group hf. og
fleirum var að mestu vísað frá dómi,
vill stjórn Baugs Group hf. skora á yf-
irvöld að hætta frekari áreitni í garð
fyrirtækisins. Það á heita fórnarlamb
hinna meintu afbrota en hefur fremur
orðið fórnarlamb lögreglurannsókn-
arinnar sem hefur staðið í þrjú ár og
valdið fyrirtækinu ómældu tjóni. Nú
er mál að linni.“ Undir yfirlýsinguna
ritaði Hreinn Loftsson, stjórnarfor-
maður Baugs Group. Hann vildi ekki
ræða málið frekar við blaðamann
Morgunblaðsins í gærkvöldi og vísaði
til yfirlýsingarinnar.
„ÞESSI dómur er mjög hörð ádrepa á
hendur ákæruvaldinu og embætti rík-
islögreglustjóra. Það er einfaldlega
niðurstaða Hæstiréttar að málinu er
vísað frá að verulegu leyti, nánast að
öllu leyti. Eftir standa átta ákæruliðir
sem varða tæknileg atriði í reiknings-
skilum Baugs og hvort að fullir tollar
hafi verið greiddir af fjórum bifreið-
um. Þetta er það sem stendur eftir af
máli sem hefur verið lýst sem viða-
mesta verkefni sem embætti ríkislög-
reglustjóra hefur fengist við,“ sagði
Gestur Jónsson hrl., verjandi Jóns
Ásgeirs Jóhannessonar, forstjóra
Baugs, eftir að dómurinn féll í gær.
Embætti ríkislögreglustjóra skuldi
íslensku þjóðinni skýringar á vinnu-
brögðum sínum.
Gestur sagði að þeir sakborningar
sem hann hefði heyrt í hefðu að sjálf-
sögðu verið ánægðir með þessa nið-
urstöðu en væru á hinn bóginn sárir
yfir því að þetta mál skyldi lagt á þá.
Hörmulegar
afleiðingar
Varðandi þá liði sem
eftir standa sagði Gest-
ur að í liðum 33–36
hefði endurskoðunar-
fyrirtækið KPMG gefið
út yfirlýsingu um að
áritun endurskoðend-
anna væri einfaldlega
rétt og af þeirri ástæðu
tæki því ekki að ræða
um að það kynni að
koma til sakfellingar.
Þar að auki hefði annað
endurskoðunarfyrir-
tæki, Price Waterhouse
Coopers, farið í gegn-
um sömu gögn og lögreglan, og
komist að því að forsendur lögreglu
varðandi þessa liði væru rangar.
Í hinum ákæruliðunum sem eftir
stæðu, 37–40, væri ákært fyrir að
standa ekki skil á fullum
tollum af fjórum bifreið-
um en sakborningarnir
hefðu allir neitað sök.
Upphæðirnar væru
nokkur hundruð þúsund
krónur í hverju tilfelli.
„Og ef þetta er nú nið-
urstaðan af þriggja ára
rannsókn í þessu máli,
með öllum þeim hörmu-
legu afleiðingum sem
því hafa fylgt, öllum
þeim átökum, árásum
og sárindum sem þessu
fylgja, þá eru menn í
þeirri stöðu að mér
finnst þeir verði að
skýra út fyrir þjóðinni
hvers vegna staðið var svona að mál-
um,“ sagði Gestur.
Hann sagðist ekki eiga von á að
ákæruvaldið reyni að höfða nýtt mál á
grundvelli sömu sakarefna og til-
greind eru í ákæruliðunum sem var
vísað frá. Verjendur væru þeirrar
skoðunar að slíkt væri ómögulegt og
bryti gegn ákvæðum stjórnarskrár-
innar um sjálfstæða og óhlutdræga
dómstóla. „Það gengur ekki að gefin
sé út ný ákæra á grundvelli einhvers
konar leiðbeininga frá dómstólunum.
Ef það er þannig að ákæruvaldið get-
ur bara komið með nýjar og nýjar
ákærur og fengið leiðbeiningar um
hvernig eigi að standa að málum,
værum við að brjóta gegn þessari
grundvallarreglu um sjálfstæða og
óhlutdræga dómstóla, því þá væru
dómstólarnir farnir að búa til ákær-
una sem er grundvöllur sakfellingar,“
sagði hann. Þessi meginregla stæði
framar en önnur lagaákvæði þar sem
hún væri í stjórnarskránni og í Mann-
réttindasáttmála Evrópu.
Gestur Jónsson hrl., verjandi Jóns Ásgeirs Jóhannessonar
Skulda þjóðinni skýringar
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Gestur Jónsson
EIRÍKUR Tómasson, prófessor í
réttarfari við Háskóla Íslands, segir
að hann muni ekki til þess að hafa
lesið jafn harkalega gagnrýni í
hæstaréttardómi og er að finna í
dóminum um ákæruna í
Baugsmálinu. Þegar
dómurinn sé lesinn virð-
ist sem ekki sé rökrétt
hugsun að baki sumum
ákæruliðanna og svo
virðist sem kastað hafi
verið til höndum við und-
irbúning ákærunnar.
Þetta væri áfellisdómur
og álitshnekkir fyrir
efnahagsbrotadeild rík-
islögreglustjóra.
Í samtali við Morgun-
blaðið sagði Eiríkur
hugsanlegt að þessi úr-
slit í Hæstarétti hefðu
áhrif á skaðabótaskyldu
íslenska ríkisins.
Sem dæmi um harkalegra orðalag
en hann mundi eftir, nefndi Eiríkur
að í dómnum segi að í ákærunni væri
leitast við „að gera frekari grein fyr-
ir þessum verknaði með sundur-
lausri rakningu á bókhaldsfærslum
og gögnum“ og stuttu síðar sé rætt
um „fábrotnar skýringar“ í ákær-
unni. Þarna tæki Hæstiréttur óvana-
lega djúpt í árinni. Þá yrði að hafa í
huga að allir fimm dómararnir hefðu
verið sammála, það væri mikilvægt
atriði.
Eiríkur sagði engan vafa leika á
því að efnahagsbrotadeild ríkislög-
reglustjóra hafa beðið álitshnekki.
„Ég held að menn verði að skoða
þetta mál mjög vel ef menn ætla að
ákæra á nýjan leik,
fara mjög varlega og
gera það ekki nema
að mjög yfirveguðu
máli. Ég held að þetta
mál verði að koma til
kasta ríkissaksókn-
ara sem æðsta hand-
hafa ákæruvalds í
landinu. Þegar svona
er komið finnst mér
að hann verði að
skoða þetta og hugs-
anlega taka málið í
sínar hendur eða að
minnsta kosti sjá til
þess að vandað verði
mjög til verka,“ sagði
hann.
Eiríkur sagði að það væri alvar-
legt mál að gefin hafi verið út svo yf-
irgripsmikil ákæra sem síðan væri
að langstærstum hluta vísað frá
dómi. „Og það er ekki gert vegna
einhvers eins formgalla heldur er
sjálft efni ákærunnar svo gallað í
veigamiklum atriðum. Það er það
sem veldur manni vissu áfalli. Á hinn
bóginn er þetta einstætt mál að
mörgu leyti og þeim mun mikilvæg-
ara að menn vandi til verka. Því það
er auðvitað mjög mikilvægt að brjóti
menn af sér með refsiverðum hætti,
hvort sem það er í þessu fyrirtæki
eða öðru, sé þeim refsað fyrir það.
Það er þess vegna mjög slæmt að
ekki komi efnisleg niðurstaða í svona
mál,“ sagði hann.
Eitt tækifæri enn
Spurður hvort ákæruvaldið geti
höfðað nýtt mál sagði Eiríkur að það
væri hægt, svo framarlega sem um
refsiverða háttsemi væri að ræða.
„Og í mörgum tilvikum finnst mér
mjög vafasamt að um þá refsiverðu
háttsemi sé að ræða sem lýst er í
ákærunni,“ sagði Eiríkur. Ef menn
ætluðu að höfða nýtt mál yrðu menn
að hafa vaðið fyrir neðan sig og gæta
þess að standa þannig að málum að
ákæran væri óaðfinnanleg að formi
til og helst þannig að þeir væru sann-
færðir um að hægt væri að sýna
fram á fyrir dómi að um brot væri að
ræða. „Ekki að fara aftur af stað í
einhverri óvissu, það finnst mér al-
veg ótækt,“ sagði hann.
Eiríkur bætti við að það væri
þungbært fyrir sakborninga að fá á
sig ákæru sem væri vísað frá en ættu
síðan á hættu að fá á sig nýja ákæru.
Hann liti svo á að ákæruvaldið hefði
aðeins eitt tækifæri til viðbótar. Þeg-
ar svona væri komið gæti verið að
skaðabótaskylda ríkisins gæti auk-
ist. „Sú skylda verður enn frekar
virk ef mál fara í þennan farveg,“
sagði hann.
Eiríkur Tómasson prófessor um frávísun í Baugsmálinu
Man ekki eftir jafn
harkalegri gagnrýni
Eiríkur Tómasson
Réttarkerfið
ekki sagt sitt
síðasta orð
BJÖRN Bjarnason dómsmálaráð-
herra sagði í dagbók sinni á vefn-
um að stórfrétt gærdagsins hefði
að sjálfsögðu verið niðurstaða
Hæstaréttar í kærumálinu vegna
Baugs. „Réttarkerfið hefur ekki
sagt sitt síðasta orð í málinu. Lög-
heimildir eru til þess, að ákæru-
valdið taki mið af því, sem fram
hefur komið hjá Hæstarétti við
frekari ákvarðanir um framhald
málsins,“ sagði í dagbók Björns
Bjarnasonar.
♦♦♦
JÓN Ásgeir Jó-
hannesson forstjóri
Baugs sagðist í
þættinum Ísland í
dag á Stöð tvö í
gærkvöld engar
áhyggjur hafa af því
sem gæti komið út
úr þeim ákæruliðum
Baugmsálsins sem
vísað var heim í hér-
að af Hæstarétti í
gær. „Við höfum
engar áhyggjur af
því að menn verði
fundnir sekir í
þessu máli og við
erum með góðar varnir
í þessum liðum sem
hafa tiltölulega lítið
vægi miðað við það sem
farið var af stað með,“
sagði hann.
Jón Ásgeir sagði al-
veg ljóst að ekki hefði
verið vandað til verka
af hálfu ákæruvalds og
sakborningar hefðu orð-
ið varir við það í byrjun
rannsóknar að eitthvað
annarlegt hafi verið á
seyði. „Við urðum varir
við það með hvernig
ofsa rannsóknarmenn
gengu fram í þessu máli.“ Sagði
hann að það vildi oft gleymast að
Baugur Group væri fórnarlambið í
málinu. „Þegar fórnarlambið kem-
ur fram þ.e. stjórn félagsins, end-
urskoðendur og lögfræðingar, og
segja að hér hafi ekki verið brotið
á neinum, þá er mjög skrýtið að
rannsóknaraðilar taki ekkert tillit
til þess en hafi sífellt í hótunum
við þessa aðila og félagið í raun, og
stefnt hagsmunum þess og starfs-
manna í voða.“
Þriggja ára truflun
Jón Ásgeir sagði rannsóknina
hafa truflað starfsemi fyrirtækis-
ins í þrjú ár og starfsmenn hafi
verið teknir ítrekað til yfirheyrslu
klukkustundum saman. „Slíkt hef-
ur áhrif á starfsmennina og þar
með félagið.“
Jón Ásgeir sagði það þá mjög
erfitt fyrir ákæruvaldið að stíga
það skref að gefa út ákærur á ný.
Það væri algerlega skýrt í lögum
að dómur ætti ekki að leiðbeina
ákæruvaldinu. „Ef ákæruvaldið,
með allt sitt á bak við sig, má
reyna aftur og aftur og sumir lög-
reglumenn hafa gengið svo langt
að segja að þeir hafi þurft að prufa
þetta, þá er réttarkerfið orðið
skrýtið.“
Jón Ásgeir Jóhannesson forstjóri Baugs í viðtali við Stöð 2 í gær
„Höfum góðar varnir“
Jón Ásgeir Jóhannesson