Tíminn - 25.03.1970, Qupperneq 9

MIÐVIKUDAGUR 25. marz 1970
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
F'rajnkvænuiastjórl: Kristján Benediktsson Ritstjórar Þorarinn
Þórarinsson (áb) Andés Kristjánsson. Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason Ritstjómar-
sikrifstofur 1 Edduhúsinu simar 18300—18306 SkrifstofuT
Bankastræti 7 — Afgreiðslusími: 12323 Auglýsingasimi- 19523.
Aðrar skrifstofur simi 18300 Áskrifargjald kr 165.00 a mán-
uði, ínnanlands — f lausasölu kr. 10.00 eint. Prentsm Edda hf.
Framkvæmd
verðlagsmáSanna
í grein eftir Björn Fr. Björnsson, sýslumann og al-
þingismann, sem birtist hér í blaðinu í gær, er það ítar-
lega rakið, að hægt sé að bæta úr þeim ágöllum, sem
kunria að vera á framkvæmd verðlagshaftanna, án þess
að breyta lögunum.
Björn Fr. Björnsson rekur það í grein sinni, að engin
bein fyrirmæli séu í núgildandi lögum um íhlutun ríkis-
valdsins um verðlagsmálefni. Hins vegar hafi verðlags-
nefnd heimild til þess, ef hún telur það nauðsynlegt-
Undir þeim kringumstæðum eigi framkvæmd verðlags-
ákvæðanna að byggjast á tveimur höfuðatriðum. í fyrsta
lagi eiga verðlagsyfirvöldin að veita almenningi nauðsjm-
lega vernd gegn óeðlilegu verðlagi. í öðru lagi eiga þau
að hafa til hliðsjónar þarfir þeirra fyrirtækja, sem búa
við hagkvæman og skynsamlegan rekstur og miða verð-
lagsákvarðanir við það.
Það er vitanlega vandasamt að þræða þessa leið, og
þó alveg sérstaklega á tímum tíðra gengisfellinga og
skattahækkana, eins og þjóðin hefur búið við að undan-
förnu. Verðlagsyfirvöldin hafa líka orðið fyrir verulegri
gagnrýni, einkum þó af hálfu verzlunarinnar, sem telur
að oft hafi ekki verið farið eftir framangreindum fyrir-
mælum. Það er líka viðurkennt af fulltrúum launþega-
samtakanna í séráliti þeirra um verðgæzlufrumvarpið.
sem féll á Alþingi í fyrradag. Þar segir, að starfshættir
þeir, sem hafi tíðkazt í þessum efnum, „séu allt annað
en fullkomnir eða gallalausir“. Jafnframt leggja þeir
áherzlu á, að verðlagsmálastefnan eigi að vera sveígjan-
leg, þ.e. verðlagsíhlutun eigi að auka og minnka eftir
aðstæðum á hverjum tíma. Þetta var líka meginstefnan
í frv., sem féll. En fulltrúar launþegasamtakanna leggja
áherzlu á, að þessa sveigjanlegu stefnu megi framkvæma
innan ramma núgildandi verðlagslaga
Það var því engin knýjandi nauðsyn að breyta lögum
til að koma fram réttmætum lagfæringum á verðlags-
málum, enda átti samkv. verðgæzlufrv. að búa við óbreytt
skipulag a.m.k. fram yfir næstu þingkosningar.
Ef fulltrúar stéttanna í verðlagsnefndinni koma sér
ekki saman um slíkar leiðréttingar, hefur ríkisstjórnin
fyllstu aðstöðu til að framkvæma þær. Fulltrúi hennar
er oddamaður í verðlagsnefndinni og ræður sem slíkur
langmestu um framkvæmdina. Ríkisstjórnin getur þannig
mótað það að mestu hvernig framkvæmdin er.
Eftir fall verðgæzlufrumvarpsins hlýtur ríkisstjórnin
því að snúa sér að því að lagfæra það i framkvæmd
þessara mála, sem helzt er talið miður fara. Annars er
allt tal hennar um þetta efni blekkingar og látalæti.
Minni en Eggert
Verðgæzlumálið dregur upp harla óglæsilega mynd
af ráðherrum Sjálfstæðisflokksins. Þeir hafa talið verð-
gæzlufrumvarpið h.jartans mál sitt Þó þarf ekki annað
en að Eggert Þorsteinsson leggi linefann á borðið og
segist vera á móti því. Enginn trúir því, að Eggert sé
slíkur skörungur. að hann hefði staðið við þessa hótun
sína, ef honum hefði verið sagt, að ella myndi stjórnin
falla. En ráðherrar Sjálfstæðisflokksins þorðu ekki að
eiga á hættu að segja það Þess vegna kusu þeir heldur
að lyppast niður. Þeir reyndust enn minni skorungar
en Eggert. Slíkt er mannvalið í ríkisstjórn íslands í dag.
Þ. Þ.
TIMINN
9
JAMES FERON, The New York Tlmes:
Israelsmenn eru að setjast að
á herteknu landssvæöunum
Það þykir merki þess, að þeir ætli ekki að sleppa þeim aftur
LEIÐTOGAR Israelsmanna
fullyrbu í upphafi við erlenda
sendimenn, að sex-daga styrj-
c.din væri ekki háð til þess
að færa út landamæri. Naoxim-
ast var þó vika liðin, þegar
þeir sögðu, að þeir hyrfa aldrei
tii hinna fyrri landamæra. Og
fullyrðingarnar stóðu í raun og
veru ekki hvor gegn annarri.
í júníbyrjun 1967 höfðu
ísraelsmenn ekkert annað í huga
en að koma í veg fyrir yfir-
vofandi ógæfu. Allir ísraels-
menn os langflestir aðrir litu
á styrjöldina sem varnar-
styrjöld. Þegar styrjöldinni
lauk svona skjótt með fullnað
arsigri, fylltist þjóðin fögnuði,
en ályktaði síðan, að einhverjar
leiðréttingar yrði að gera, bæði
í stjómmálum og landfræði-
lega.
Hverjar áttu þesar breyting
ar að vera? Gátu ísraelsmenn
framkvæmt leiðréttingarnar
sjálfir, meðan leiðtogar Araba
vora þess ekki umkomnir að
semja? Þrjú ár eru senn liðin
frá styrjaldarlokum, friðarum-
leitanir koma enn ekki til
greina, en þessar spurningar
halda áfram að sækja á ísraels
menn.
NOKKRAR breytingar hafa
farið fram. Jórdanski hluti
Jerúsalem hefur verið innlim
aður til þess að koma i veg
fyrir, að borginni verði skipt
að nýju, og talin hernaðarnauð
syn að bæta Golan-hæðunum
/ið. ísraelsmenn eru nú búsett
ir á tuttugu og einum aðset-
ursstað á hinum hernumdu
svaeðum og 11 eru á Golan-
hæðunum. Níu aðsetursstaðir
bætast við fyrir árslok 1971.
Níu aðsetursstaðanna eru
ein-s konar varaherstöðvar, sem
ísraelsmenn segjast geta yfir-
gefið ef nauðsyn krefur, en
aðrir draga það í efa. Hitt eru
aðsetursstaðir óbreyttra borg-
ara á svæðum, sem ísraels-
menn ætla að halda, svo sem
Golan-hæðunum og vestur-
bakka Jórdan.
Yigal Allan varaforsætisráð-
herra ísrael lýsfi yfir í fyrri
hluta þessa mánaðar, að ríkis-
stjómin væri að athuga, hvor'
rétt væri að stofna til útborg
ar Gyðinga við Hebron, eina
aðalborgina á vesturbakka
Jórdan, þar sem andúð á Gyðing
um er afar rík. Allan sagði, að
frumdrög að uppdráttum yrðu
til fyrir mánaðaimót og þá yrði
tekin ákvörðun um, hvort úr
framkvæmdum yrði. Samþykki
ríkisstjórnin framkvæmdina
(fyrri ríkisstjórn reyndi þrisvar
að taka ákvörðun en tókst
ekki) verður fullnaðarteikning
um lokið fyrir mitt næsta ár.
VERÐI úr þessari fram-
kvæmd er þar um fyrsta að-
setursstað Gyðinga að ræða í
þéttbýli Araba. Sumir telja
einnig, að framkvæmdin fyTÍr-
byggði, að Jórdaníu verði af-
hentur vesturbakki Jordan að
nýju, eða að minnsta kosti suð
urhluti svæðisins. Andstæðing
ar áætlunarinnar halda fram,
að stofnun slíkrar útborgar hafi
sterk sálfræðileg áhrif og þessi
áhrif hvíla þungt á þeim, sem
eru að reyna að koma á friði.
Þetta kom berlega fram und-
ir eins eftir að Allon lýsti hug
myndinni um útborgina. Þing-
maður úr vinstri armi Mapam-
flokksins átti í deilum við fylgj
anda útborgarhugmyndarinnar
úr hægri armi flokksins og hélt
því fram mec nokkurri beiskju,
að kostum fsraelsmanna fækk
aði ískyggilega. Fleiri eru sama
sinnis, og þó minnihluti, en
verður sarnt vart í viðskiptum,
háskólunum, þinginu og þó sér
staklega innan Mapam-flokks-
ins.
Fræðilegir leiðtogar Mapam-
flokksins eru Gyðingar fréAust
ur-Evrópu, sem somu til ísrael
fyrir nokkrum áratugum til
þess að sjá um myndun sam-
yrkjubúanna, og voru margir
þeirra frá Rússlandi. Þetta
voru sósíalistar, en sögðu skil-
ið við forustu Moskvumauna
fyrii löngu. Þeir berjast gegn
stefnu ríkisstjórnarinnai um
stofnun fastra aðsetursstaða,
þar sem það geri erfiðaða
fyrir um úrrs#ði og færri kosta
verði völ eftir en áður. Senni-
lega eiga þeir fylgjendur innan
ríkisstjórnarinnar, t.d. að 611-
um líkindum Abba Eban utan-
ríkisráðherra.
MEÐAL þeirra, sem eru
fylgjandi stofnun fastra aðset-
ursstaða á hernámssvæðunum,
eru bæði áhugamenn um út-
færslu, sem fagna „stækkun
ísraels“ út fyrir vopnahléslín-
una, og harðvítugir hentistefnu-
menn, sem færa fram þung
rök. Þeir segja til dæmis, að
fleiri kosta sé völ en áður, ef
Gyðingar setjast að við Hebron
Og víðar. Arabar hljóti
álykta sem svo, að landssvæð-
iinucn éigi' að ski’á. ef ís'-ae’-
menn ákveði að koma engum
föstum aðsetursstöðvum upp.
Þessir menn halda einnig
fram, að fyrirætlanir um fasta
búsetu kunni að reka á eftir
Aröbum að hefja samninga, og
þá á þeirri forsendu, að þess
færra verði að semja um, því
lengur sem samningar dragast.
Þeir segja ennfremur, að ekk-
ert mæli gegn því, að verk-
smiðja í eigu Gyðinga eða út-
borg Gyðinga, verði á þeim
svæðum, sem Arabar hafi um-
ráð yfir eftir að samningar séu
komnir á, enda geti ísraels-
menn varla samþykkt friðar-
samninga á Gðrum grundvelli
en þeim, að komið sé á eðli-
legu ástandi.
EIGI að síður er það stað-
reynd, að aðsetursstaðir ísraels
manna verða varanlegir og
landið milli þeirra lýtur ísrael.
Borgaralegir aðsetursstaðir
verða vissulega varanlegir og
varaherstöðvarnar verða tæp-
ast látnir af hendi tregðulaust
við friðarsamninga, enda þótt
að haldið sé fram í stjórnmála-
deilum, að þær séu aðeins til
bráðabirgða.
Stofnun þessarra stöðva bend
ir til stjórnmálaákvarðana. Með
al átta nýrra aðsetursstaða, sem
fyrirhugað er að koma upp
á næstunni, eru tveir á Gaza-
strandlengjunni. Það hefur vei
ið ætlur ísraelsmanna síðan
sex-daga-stríðinu lauk, að inn-
lima þetta svæði, og stofnun
aðsetursstöðva þar undirstriic-
ar þá ætlun.
Arabar telja þessar aðfarii
renna stoðum undir þá fullyrð
ingu, að glötuðu landi verði
ekki náð á annan nátt en með
valdi, jafr.vel þó að aldir þurfi
til. ísraelsmenn leggja eyrun
við þessari fullyrðingu cg telja
hana einmitt réttlæta fasta að-
setursstaði á landamærunum,
þar sem þeir verði útvarðs-
stöðvar landvarnanna.
Hernumdo svæSin eru grá, svörtu þríhyrningarnir sýna aSsetursstaði, sem búiS er aS koma á fót, og
hvitu þríhyrnlngarnir fyrirhugaða aðsetursstaði.