Morgunblaðið - 31.10.2005, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 31. OKTÓBER 2005 15
ERLENT
Clichy-Sous-Bois. AFP. | Mann-
réttindasinnar og stjórnarand-
stæðingar í Frakklandi fullyrða
að orsök þess að tveir unglingar
biðu bana um helgina í óeirðum í
einu úthverfa Parísar sé hert
stefna lögreglunnar í baráttu við
glæpi. Átök urðu þrjár nætur í
röð, kveikt var í bílum og tveir
unglingar dóu úr raflosti þegar
þeir reyndu að klífa yfir vegg við
rafstöð og lentu á straumbreyti.
Unglingarnir munu ranglega
hafa talið að lögreglumenn væru
á hælunum á þeim. Samband
lögreglumanna segir að um
„skæruliðaátök“ hafi verið að
ræða, svo mikið hafi ofbeldið
verið. 23 lögreglumenn særðust
og 13 unglingar voru handtekn-
ir.
Nicolas Sarkozy innanríkis-
ráðherra hét því fyrir rúmri
viku að heyja „miskunnarlaust
stríð“ gegn glæpum í úthverfum
höfuðborgarinnar. Segja and-
stæðingar hans að harkaleg orð
ráðherrans hafi eingöngu orðið
til þess að ýta undir úlfúð milli
unglinga og lögreglumanna.
Hins vegar hafi stjórnvöld ekk-
ert gert til að útrýma orsökum
glæpafársins í niðurníddum út-
hverfunum en þar býr mikið af
fátækum innflytjendum. Margir
þeirra eru múslímar frá Norður-
Afríkulöndum og atvinnuleysi
er mikið meðal íbúanna.
Stefna
Sarkozy
hart gagn-
rýnd
Puerto Cabezas í Níkaragva. AFP. | Þús-
undir íbúa Níkaragva leituðu skjóls
fyrir fellibylnum Betu í gær en hann
skall á landinu í gær með ofsaroki og
miklu regni. Bylurinn var sagður
vera af 2. gráðu á mælikvarða Saffír-
Simpson um stærð fellibylja. Vind-
styrkur Betu fór upp í 175 km/klst í
verstu hviðunum, að sögn banda-
rísku fellibyljamiðstöðvarinnar.
Bylurinn lenti á borginni Puerto
Cabezas á Karíbahafsströnd Ník-
aragva en þar búa um 60.000 manns.
Yfirvöld settu á útgöngubann til að
hindra rán og gripdeildir og einnig
var lokað fyrir rafmagn til að reyna
að minnka hættu á slysum og elds-
voðum.
Gert var ráð fyrir að fellibylurinn
færi áfram yfir Hondúras og fleiri
lönd Mið-Ameríku í gær. Talin var
mikil hætta á aurskriðum en ekki
höfðu borist fregnir af manntjóni í
gær.
Beta herjar á Mið-
Ameríkuþjóðir
Reuters
Miskito-indíánar í Níkaragva við bráðabirgðaskýli í borginni Puerto Cab-
ezas í gær. Er Beta skall á landinu var bylurinn talinn vera af styrkleika 2.
Þegar síðast var kosið þing íÍrak, í janúar sl., hunsuðuflestir súnní-arabar þær enraunin virðist ætla að verða
önnur í desember og búist er við mik-
illi kjörsókn þeirra. Þrír stærstu
flokkar þeirra hafa nú myndað kosn-
ingabandalag og leggja áherslu á að
súnnítar noti tækifærið til að tryggja
hagsmuni sína á væntanlegu þingi.
Einkum óttast leiðtogar súnníta að
hugmyndirnar í stjórnarskránni um
sambandsríki verði til þess að landið
klofni í ríki sjíta, Kúrda og súnníta en
olían, helsta auðlindin, er að mestu á
svæðum Kúrda og sjíta.
Súnnítabandalagið nýja kallar sig
Írösku einingarfylkinguna. Meðal
þátttakenda er flokkur sem tengist
Bræðralagi múslíma, áhrifamiklum
samtökum heittrúarmanna sem eink-
um hafa látið til sín taka í Egypta-
landi og eru talin hafa þar mikið fylgi.
Flokkurinn studdi stjórnarskrána
sem kosið var um nýlega og var einn
um þá afstöðu meðal flokka súnní-
araba í Írak.
Góð kjörsókn súnní-araba
Kjörsókn súnníta í þjóðaratkvæða-
greiðslunni um stjórnarskrána ný-
verið var svo góð að minnstu munaði
að hún félli. Talsmaður ajatollah Ali
Sistanis, virtasta trúarleiðleiðtoga
sjía-araba sem eru rösklega helm-
ingur þjóðarinnar, gagnrýndi í gær í
ræðu í hinni helgu borg Karbala sjíta
fyrir dræma kjörsókn. Vitað er að
talsmaður Sistanis, sheikh Abdul
Mehdi Al-Karbali, er aðalfulltrúi Sist-
anis sem talar sjaldan opinberlega.
Sistani „vill hvetja Íraka til að
flykkjast á kjörstaði í komandi kosn-
ingum en hyggst ekki styðja neinn
flokk“ sagði talsmaðurinn. Er kosið
var í janúar studdi Sistani kosninga-
bandalag helstu flokka sjíta, Íraska
bandalagið (UIA) sem hreppti meiri-
hluta á þingi. Sjítarnir ákváðu samt
að mynda samsteypustjórn með
Kúrdum og fór svo að Kúrdinn Jalal
Talabani var kjörinn forseti Íraks á
þinginu. Sjítarnir fengu á hinn bóginn
embætti forsætisráðherra sem er
mun valdameira.
Iyad Allawi, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, sem er veraldlega þenkj-
andi sjíti, hefur stofnað Miðjufylk-
inguna, bandalag flokka og fylkinga
með liðsmönnum úr öllum helstu
trúarhópum og þjóðarbrotum lands-
ins. Segir hann flokk sinn vera eina
framboðið sem reyni að sameina alla
hópa en höfði ekki til þröngra sér-
hagsmuna. Allawi gagnrýndi á sínum
tíma Sistani fyrir að styðja helsta
kosningabandalag sjíta í janúar.
Sjálfur hefur hinn 76 ára gamli
Sistani oft sagt að klerkar eigi ekki að
taka virkan þátt í stjórnmálum. Þeir
eigi einbeita sér að trúnni en ekki
veraldlegum málum.
Íraska bandalagið virðist ætla að
halda að mestu, ekki síst vegna þess
að stuðningsmenn hins róttæka
klerks Moqtada al-Sadrs fengu nægi-
lega mörg sæti á listanum til að una
sínum hlut. Að sögn bandaríska Mið-
austurlandafræðingsins Juan Cole
settu menn Sadrs tvö skilyrði fyrir
þátttökunni: Annars vegar að þeir
fengju jafn mikil áhrif og annar rót-
tækur sjítaflokkur, Æðsta ráð ísl-
ömsku byltingarinnar í Írak (SCIRI).
Hins vegar að ekki yrðu tekin upp
nein stjórnmálatengsl við Ísrael.
Óljóst er hvort kaupsýslumaðurinn
Akhmed Chalabi, sjíti sem árum sam-
an vann náið í útlegð með Banda-
ríkjamönnum fyrir innrásina 2003 en
féll síðar í ónáð í Washington, muni
að lokum taka þátt í Íraska bandalag-
inu. Hann er enn sagður reyna að fá
fleiri sæti á listanum fyrir flokk sinn,
Íraska þjóðarráðið, en rætt hefur
verið um. Einnig er hugsanlegt að
smáflokkar sjíta úr röðum Kúrda og
Túrkmena myndi nýtt bandalag með
flokki Chalabis.
Kosningabandalag Kúrda fékk
mun fleiri þingsæti í janúar en eðli-
legt hefði talist miðað við hlutfall
þeirra. Kúrdar eru 15-20% þjóð-
arinnar og búa flestir í norðurhér-
uðunum, þeir eru flestir súnnítar.
Kúrdar hyggjast á ný bjóða fram
sameiginlegan lista. En ólíklegt þykir
að þeir vilji taka áfram þátt í sam-
steypustjórn undir forystu sjítans
Ibrahim al-Jafaari sem þykir hafa
tekist illa upp við landsstjórnina.
Sjálfur er Jafaari óáleitinn maður og
mun ekki hafa gengið vel að hafa
hemil á frekum ráðherrum.
Stjórnmálaleiðtoginn Sistani
Í skeytum AP-fréttastofunnar er
sagt að aðalástæðan fyrir því að
Sistani lýsi ekki yfir stuðningi við hið
stóra bandalag sjíta sé að hann sé
óánægður með frammistöðu rík-
isstjórnarinnar sem er undir forystu
þess. Henni hafi mistekist að bæta
kjör almennings og minnka spillingu.
Sem dæmi um ráðleysið er tekið að
nokkrir sjíta-þingmenn hafi heimsótt
Sistani þar sem hann býr í borginni
Najaf. Þeir hafi reifað við hann hug-
myndir um að setja á stofn sérstakt
ráðuneyti til að hafa eftirlit með
trúarhátíðum en hermdarverkamenn
hafa oft gert árásir á þátttakendur í
þeim.
„Hann sagði þeim að ef til væru
peningar til að stofna nýtt ráðuneyti
væri betra að verja þeim í að bæta
þjónustuna við íraskan almenning,“
sagði einn af aðstoðarmönnum Sist-
anis. Klerkurinn virðist gera sér bet-
ur grein fyrir forgangsröðinni en
margir stjórnmálamenn sjíta í
Bagdad.
Ný bandalög að fæðast í Írak
Fréttaskýring | Flokkar helstu trúarhópa og
þjóðarbrota í Írak búa sig nú undir þingkosn-
ingar í desember og mynda ný kosningabanda-
lög. Kristján Jónsson kynnti sér málið.
Reuters
Leiðtogi eins af flokkum sjía-araba,
í Írak, Abdul Aziz al-Hakim, ávarp-
ar fund. Yfir honum sést veggmynd
af ajatollah Ali Sistani.
Washington. AP. | Hagvöxtur í Banda-
ríkjunum á þriðja ársfjórðungi var
3,8% samkvæmt bráðabirgðatölum
frá bandaríska viðskiptaráðuneyt-
inu. Á öðrum fjórðungi var hagvöxt-
ur 3,3%.
Hagvaxtarskeið ríkir nú í Banda-
ríkjunum og er þetta tíundi ársfjórð-
ungurinn í röð sem hagvöxtur í þessa
stærsta hagkerfi heims er hærri en
3% á ársgrundvelli. Vöxturinn var
mun meiri en sérfræðingar höfðu bú-
ist við enda hefur suðurhluti landsins
verið hart leikinn af fellibyljunum
Katrínu og Rítu. Sumir sérfræðing-
ar telja þó að áhrifa fellibyljanna
muni taka að gæta á yfirstandandi
fjórðungi.
Mikill hagvöxtur kom á óvart