Morgunblaðið - 31.10.2005, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 31. OKTÓBER 2005 19
MENNING
05
-0
67
9
/ A
RG
US
Á MORGUN
KYNNING
1. N Ó V E M B E R K L. 1 6 :3 0
Nám samhli›a starfi
Á morgun 1. nóvember ver›ur kynning á gagnlegu og spennandi
NÁMI SAMHLI‹A STARFI hjá Endurmenntun HÍ á vorönn.
Kynningin ver›ur í húsnæ›i Endurmenntunar HÍ
a› Dunhaga 7 og hefst kl. 16:30.
NÁM SAMHLI‹A STARFI er kjöri›
fyrir flá sem vilja auka menntun
sína án fless a› láta tímabundi› af
störfum. Ein námsgrein er kennd
í einu og gefur tiltekinn fjölda
eininga á háskólastigi. Oft getur
slíkt nám leitt til betri stö›u og
launahækkunar.
A› auki er fla› skemmtilegt og
lifandi!
Umsóknarfrestur fyrir
NÁM SAMHLI‹A STARFI rennur
út 15. nóv.
Nánari uppl‡singar og umsóknir á
www.endurmenntun.is
e›a í síma 525 4444.
Gulli› tækifæri
Rekstrar- og vi›skiptanám
– einnig í fjarnámi (n‡jung)
Sálgæslufræ›i
– stök námskei› á meistarastigi
Sjálfstæ›ur rekstur
Fasteignasalar
– réttindanám til löggildingar
fasteigna-, fyrirtækja- og
skipasala.
Umsóknarfrestur til. 1. desember.
Fjölbreytt úrval námslei›a
Útskrifa›ir nemendur frá EHÍ eiga
fless kost a› taka stök námskei› í
Marka›sfræ›i og alfljó›avi›skiptum
og Rekstrar- og vi›skiptanámi.
Í FYRSTA lagi:
Ég fer í leikhúsið til að sjá
Woyzeck hjá Vesturporti í þriðja
sinn. En nú á íslensku. Ég reyni að
gleyma að ég hafi nokkurn tíma haft
mætur á Georg Büchner eða séð
sýningar annarra leikhúsa á
Woyzeck. Ég reyni að muna að ég
hef alltaf talið að uppsetningar á
leikverkum eigi fyrst og fremst að
miðast að því að skila þeirri merk-
ingu til áhorfenda sem leikhópurinn
kýs að gefa þeim á hverjum tíma, en
ekki einhverri merkingu sem talið er
að höfundar hafi lagt í þau. Ég reyni
að muna að ég hef alltaf talið leikhús
lúxus sem allt samfélagið á að geta
veitt sér og er afskaplega veik fyrir
glæsilegum leikmyndum og alls
kyns óvæntum trixum. Ég reyni líka
að muna að mín kynslóð og sú næsta
á eftir afhenti börnum sínum vídeó-
spólur ættaðar úr draumafabrikkum
vestan hafs en ekki evrópskar bók-
menntir. Og að þýskt leikhús og
þýskir leikritahöfundar hafa lengi
verið litin hornauga af alltof mörg-
um innan íslensks leikhúss, hafa þótt
of vitsmunaleg. – Það er mikið sem
ég þarf að muna.
Í öðru lagi:
Í leikhúsinu sé ég sýningu sem er
töluvert frábrugðin þeim fyrri. Ís-
lenskan færir mig nær leikurunum
og það hefur gerst, sem sárasjaldan
er leyft að gerist í leikhúsi hérlendis,
að haldið hefur verið áfram að vinna
í sýningunni eftir að hún er frum-
sýnd. Hún hefur öll þést, undirbún-
ingur að sundtúr læknisins ekki
lengur óbærilega langur, seinni inn-
koma Björns Hlyns fengið ógn-
þrungna merkingu, vatnskúlutil-
raunin á Woyzeck hraðari, atriðum
hefur verið víxlað, þau komin á ann-
an stað og þeim breytt og strikað
hefur verið út. Woyzeck sjálfur, saga
hans, hefur fengið meira vægi, hin
sterka dýrslega nánd Ingvars Sig-
urðssonar fær nú að njóta sín, yf-
irborðið skyggir ekki á hann, það er
líka kominn óhugnaður í glæsilegt
yfirborðið sem ég fann þar ekki áð-
ur.
Ég fyllist aðdáun á leikstjóranum
og leikhópnum.
Og ég hugsa: Vonandi endurskoða
þau líka lögnina á Maríu; þessi fá-
tæka einstæða móðir sem flýr eymd
sína í fang tambúrmajórsins í verki
Büchners er illskiljanleg og merk-
ingarlaus fyrir þróun Woyzecks þar
sem hún er hér túlkuð sem sambland
af Disneyfígúru og einhverri þessara
íslensku kvenna sem stóreygðar láta
eins og þær séu ekki enn komnar af
barnsaldri þótt þær séu að verða fer-
tugar. Verkakonur njóta yfirleitt
ekki þess munaðar.
Vonandi halda þau áfram að vinna
með persónu Woyzecks, hugleiða
betur af hverju hann leggur allt
þetta á sig, gerist tilraunadýr, –
strikað er út barnið þeirra Maríu í
þessari sýningu sem venjulega
ásamt ástinni er talin ástæðan fyrir
fórn hans og linnulausu striti – hug-
leiða betur hvort ekki væri rétt að
áhorfandinn sæi skýrar áhrif til-
raunanna á persónuleika Woyzecks,
en ofskynjanir hans, rang-
hugmyndir, ótti, jafnvel af-
brýðisemin, morðið, harmsaga hans
sprettur hjá Büchner fyrst og fremst
úr áhrifum þeirrar meðferðar, ekki
úr ofbeldishneigð tambúrmajórsins
sem er fulleinfeldningslegt. Og þá
mega atriðin milli Andrésar og hans
ekki verða að skrípalátum … Nei, nú
er ég auðvitað enn og aftur komin að
Büchner sem ég ætlaði að gleyma,
en höfundurinn er alltaf gott hald-
reipi, langi mann til að sjá fleiri blæ-
brigði og sé ekki fullkomlega sáttur
við sögn sýningarinnar.
Og þá hugsa ég: Það er ekki úti-
lokað að ég sjái seinna fjórðu sýn-
inguna hjá þessum vinnusama, leit-
andi leikhópi og geti þá bætt við
fyrri umsagnir mínar, – ekki að hún
sé frábær því það lýsingarorð er að
verða innantómt og merkingarlaust
eins og svo mörg lýsingarorð í þeim
auglýsinga- og yfirborðsheimi er
umlykur okkur, heldur að nú hafi ég
séð í glæsilegri (líka kannski inn-
antómt?) leikmyndinni hug-
fimleikasýningu, þar sem gömul
saga hafi verið vandlega lesin og
flutt inn í nútímann af blæbrigðarík-
um og næmum skilningi á samfélag-
inu sem við lifum í og það hafi glatt
mitt gamla hjarta.
Í þriðja lagi:
Fólk sem ég þekki og sat af til-
viljun í sama bekk og ég og hefur
ekki lesið Büchner var hrifið og
hreinlega svimaði af loftfimleik-
unum.
Allt er þegar þrennt er – eða fullreynt í fjórða sinn?
LEIKLIST
Vesturport í samvinnu við Leik-
félag Reykjavíkur, Young Vic og
Barbicancenter í Lundúnum.
Höfundur: Georg Büchner. Þýðandi: Jón
Atli Jónasson. Leikgerð og leikstjórn:
Gísli Örn Garðarsson. Höfundur söng-
texta: Nick Cave. Tónlist: Nick Cave og
Warren Ellis. Leikmynd: Börkur Jónsson.
Búningar: Filippía Elísdóttir. Lýsing: Lár-
us Björnsson. Leikendur: Ingvar Sigurðs-
son, Nína Dögg Filippusdóttir, Víkingur
Kristjánsson, Harpa Arnarsdóttir, Björn
Hlynur Haraldsson, Ólafur Egill Egilsson,
Árni Pétur Guðjónsson, Erlendur Eiríks-
son, Ólafur Darri Ólafsson, Jóhannes
Níels Sigurðsson og kór karlmanna.
Stóra svið Borgarleikhússins laugardag-
inn 29. október kl. 20.
Woyzeck
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Woyzeck og María: Ingvar Sigurðsson og Nína Dögg Filippusdóttir. María Kristjánsdóttir