Morgunblaðið - 31.10.2005, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 31. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÁFALL FYRIR STJÓRN BUSH
Ákæran á hendur I. Lewis Libby,skrifstofustjóra varaforsetaBandaríkjanna, er áfall fyrir
George Bush Bandaríkjaforseta. Libby
er gefið að sök að hafa reynt að hindra
framgang réttvísinnar, meinsæri og
rangfærslur, sem komið hafi í ljós við
rannsókn á upplýsingaleka úr Hvíta
húsinu. Hann sagði af sér eftir að kær-
an var lögð fram. Rannsóknin snýst um
það hvort stjórn Bush hafi vísvitandi
ljóstrað upp um það að Valerie Plame,
eiginkona Josephs Wilsons, fyrrver-
andi sendiherra, hafi verið starfsmaður
leyniþjónustunnar CIA í því skyni að
grafa undan trúverðugleika eigin-
mannsins. Joseph Wilson var andvígur
innrásinni í Írak og skrifaði grein þar
sem hann hélt því fram að stjórn Bush
hefði vísvitandi farið með rangt mál
þegar fullyrt var að Írakar hefðu reynt
að kaupa auðgað úran í Afríkuríkinu
Níger. Wilson hafði starfað fyrir
bandarísku utanríkisþjónustuna í Níg-
er og fór þangað á vegum CIA til að
kanna hvort eitthvað væri hæft í því að
Írakar hefðu gert tilraunir til að kaupa
þar úran. Átti það að grafa undan
gagnrýni hans að kona hans hefði haft
milligöngu um að hann færi þangað, en
aldrei hefur verið sýnt fram á það. Það
er lögbrot að ljóstra upp um þá, sem
stunda njósnir fyrir CIA, enda getur
það stefnt bæði þeim og tengiliðum
þeirra í hættu.
Rannsókn Patricks Fitzgeralds sak-
sóknara, sem var skipaður af hálfu
stjórnvalda, á málinu hefur beinst að
háttsettum embættismönnum í Banda-
ríkjastjórn. Þeirra á meðal er Karl
Rove, nánasti stjórnmálaráðgjafi
Bush, sem ekki var ákærður fyrir
helgi, en er enn til rannsóknar.
Ekki er enn komið fram hver lak
nafni Valerie Plame til dálkahöfundar-
ins Roberts Novaks og kemur nafn
Novaks reyndar ekki nema einu sinni
fyrir í ákærunni. Fitzgerald gaf hins
vegar til kynna að hann vissi það, en
gæti ekki fært sönnur á að vísvitandi
hefði verið greint frá nafni njósnara.
Ásakanirnar á hendur Libby eru hins
vegar alvarlegar. Í stuttu máli sagðist
hann fyrst hafa heyrt nafn Valerie Wil-
son í samtali við Tim Russert sjón-
varpsfréttamann, en í raun fékk hann
upplýsingarnar hjá Dick Cheney vara-
forseta og reyndar fleiri embættis-
mönnum. Hann mun sennilega bera því
við að hann hafi verið spurður um þessi
mál löngu síðar og erfitt sé að muna ná-
kvæmlega hvað gerðist í annríki starfs
hans. Aftur á móti hefur verið bent á að
hann hafi nokkrum sinnum verið
spurður og því hefði hann átt að hafa
tækifæri til að leiðrétta framburð sinn.
Erfitt er að taka undir með þeim,
sem nú segja að þetta mál sé léttvægt,
því margir þeirra eru hinir sömu og
gagnrýndu Clinton fyrir að bera ljúg-
vitni um samband sitt við Monicu Lew-
insky á sínum tíma. Og hvorar sakirnar
skyldu vera alvarlegri og afdrifaríkari?
Þetta mál ber því vitni að stjórn
Bush hafi markvisst reynt að grafa
undan þeim, sem gagnrýndu málflutn-
ing hennar í aðdraganda Íraksstríðs-
ins, og þegar fjaraði undan rökunum
var vafasömum aðferðum beitt. Her-
ferðin gegn Wilson var hafin áður en
grein hans birtist, sennilega til þess að
tryggja að fjölmiðlar tækju ekki mark
á honum ef hann opnaði munninn.
Þetta er ekki síst alvarlegt vegna þess
að síðan hefur komið í ljós hversu veik-
ar vísbendingar stjórnarinnar voru
fyrir því að stjórn Saddams Husseins í
Írak byggi yfir gereyðingarvopnum og
að engin slík vopn var þar að finna.
Stjórn Bush hafa verið mislagðar hend-
ur í mörgum málum og hefur til dæmis
stefna hans í meðferð fanga skaðað
orðspor Bandaríkjanna þannig að lang-
an tíma mun taka að bæta úr því. Gagn-
rýnin á stjórn Bush hefur verið að
magnast undanfarið og gerist nú há-
værari í röðum repúblikana. Libby er
vitaskuld saklaus þar til sekt hans hef-
ur verið sönnuð, en það sem hefur kom-
ið í ljós við rannsókn þessa máls segir
ýmislegt um vinnubrögð Bush-stjórn-
arinnar.
ÞAÐ var tilkomumikil sjón og ekki síður veisla
fyrir eyrað þegar átján karlakórar víðs vegar
að af landinu tóku lagið saman á sjöunda lands-
móti karlakóra sem haldið var í Hafnarfirði um
nýliðna helgi. Alls má áætla að hátt í þúsund
karlsöngvarar hafi sungið saman meðal annars
hið kraftmikla Brennið þið vitar, sem er eitt
þekktasta og ástsælasta karlakóralag þjóðar-
innar.
Á tónleikunum lék Sinfóníuhljómsveit Ís-
l
m
Hátt í þúsund karlar tóku
Brennið þið vitar hljómaði tilkomumeira en venjulega þegar hátt í þúsund söngvarar tóku undir.
Fyrir rúmri viku birti ég íMorgunblaðinu „Opið bréftil Samfylkingarfólks“.Þar er spurt um stefnu
Samfylkingarinnar. Við þessu hafa
orðið mikil viðbrögð, greinaskrif og
yfirlýsingar, aðallega frá Samfylk-
ingarfólki en einnig frá samherjum
mínum auk þess sem Staksteinar
Morgunblaðsins hafa séð ástæðu til
að gleðjast yfir því
sem þeir reyna að
túlka sem óvinafagnað
en er í reynd hugsað af
minni hálfu sem mál-
efnalegt innlegg, til-
boð um mikilvæga
rökræðu á vettvangi
stjórnmálanna.
Enginn vænir Garð-
ar Sverrisson, fyrrver-
andi formann Ör-
yrkjabandalags
Íslands, um að hafa
ekki sjálfstæða sýn, en
í bréfi sem hann skrif-
ar til vefsíðu Össurar Skarphéð-
inssonar um þessa umræðu segir
hann skrif mín hafa verið „kurteisleg
og málefnaleg“ og bendir réttilega á
að ég hafi alltaf verið „mjög eindreg-
inn fylgismaður vinstra samstarfs og
horft sérstaklega til Samfylkingar í
þeim efnum“.
Garðar furðar sig á harkalegum
viðbrögðum við skrifum mínum og
vísar til afstöðu minnar á eftirfar-
andi hátt: „Að gefnu tilefni leyfir
hann sér hins vegar að spyrja hvort
það sé í raun og veru svo að Samfylk-
ingin vilji auka vægi og umfang
einkarekstrar í heilbrigðisþjónust-
unni eða draga línuna við heilbrigðis-
og skólamál. Á meðan félagsleg mis-
skipting fer hraðvaxandi á Íslandi
eru þetta ekki einhver sérvitrings-
mál heldur grundvallarspurningar
sem brenna á tugþúsundum kjós-
enda, ekki síst okkur sem teljum
tímabært að stofna til öflugrar vel-
ferðarstjórnar. Þegar frjáls-
hyggjuöfl í Sjálfstæðisflokki telja sig
geta gengið lengra í samstarfi við
Samfylkingu en Framsóknarflokk er
von að tvær grímur renni á ýmsa.
Þess vegna er mikilvægara en ella að
opnu bréfi Ögmundar sé svarað af
málefnalegri yfirvegun í stað þess að
bregða honum um að vera ekki heil-
steyptur í afstöðu sinni til samstarfs
Samfylkingar og VG.“
Einn þeirra sem svara skrifum
mínum er Helgi Hjörvar, bæði í
Morgunblaðinu og á heimasíðu sinni.
Á síðarnefnda staðnum segir Helgi:
„Kjarninn í afstöðu minni er sá að
myndun stjórnar með VG um vel-
ferðarkerfið sé ekki eitt og sér nægi-
lega áhugaverður kostur. Slíkt
stjórnarsamstarf yrði líka að snúast
um einhver þeirra brýnu úrbótamála
sem ráðast þarf í fyrir allan almenn-
ing og atvinnulíf í landinu. En það er
um að gera að hefja þá
umræðu …“ Það sem
vekur athygli mína er
að Helgi Hjörvar horf-
ir ekkert síður til ann-
arra flokka en VG um
stjórnarsamstarf, sbr.
eftirfarandi í Morg-
unblaðsgrein hans:
„Vafalaust er VG besti
samstarfskosturinn við
að efla velferðarkerfið
en hvort flokkurinn
verði fyrsti valkostur
Samfylkingar um
stjórnarsamstarf mun
trúlega ráðast af því hvort að á öðr-
um sviðum þjóðlífsins breytingar
þær sem VG kallar eftir vísa fram
eða aftur.“
Það er rétt hjá Helga Hjörvar að
VG og Samfylkingin hafa ekki verið
á einu máli um hvað snýr fram og
hvað aftur í átökum undangenginna
ára um einkavæðingu, stóriðjustefnu
og skattamál. Samfylkingin hefur
einfaldlega verið of höll undir, eða of
nálægt, stefnu stjórnarmeirihlutans
fyrir okkar smekk. Ég hef þó þá trú
að þarna séu samkomulagsfletir,
enda hafa margir áhrifamiklir mál-
svarar Samfylkingarinnar iðulega
tekið undir okkar sjónarmið varð-
andi áherslur í efnahags- og atvinnu-
málum. Hin pólitísku landamæri á
milli félagshyggju og peningafrjáls-
hyggju, hin raunverulega víglína
stjórnmálanna í dag, tel ég hins veg-
ar liggja um velferðarþjónustuna.
Þar er spurt hvort stjórnmálaflokk-
ar séu reiðubúnir að setja grunn-
þætti hennar, þá ekki síst skólakerf-
ið og heilbrigðisþjónustuna, á
markað. Við í VG höfum yfirleitt
treyst því að þarna værum við og
Samfylkingin á sama róli. Er því
nema von að mér og fleirum bregði
þegar forystumenn þar á bæ ræða
allt í einu opinskátt um einkavæð-
ingu og/eða einkalausnir í heilbrigð-
isþjónustunni?
Um nákvæmlega þetta g
harðvítug átök um heiminn
bæði innan einstakra ríkja o
þjóðlegum vettvangi, í Evró
bandinu, hjá Alþjóðabankan
þjóðagjaldeyrissjóðnum og
ógleymdri Alþjóðaviðskipta
uninni.
Hér liggja skilin á milli h
vinstri. Eða hvað? Varaform
Samfylkingarinnar finnst sv
vera. Eins og Ármann Jako
bendir á í skrifum sínum á v
Múrnum sér varaformaður
fylkingarinnar ekki muninn
brigðisþjónustu og matvöru
„Var glæpur Ögmundar sá,
Ármann í pistli sínum, „að h
áhyggjur af því að margir S
ingarmenn töluðu nú fyrir e
rekstri í heilbrigðiskerfinu,
hið opinbera skattleggi bor
fyrir rekstri heilbrigðiskerf
borgi síðan bisnessmönnum
reka þjónustuna sem við bo
rukka okkur fyrir. Í framha
kom Ágúst með þetta gullvæ
„Á ríkið þá líka að reka mat
vörubúðir?“ Þannig að það
fyrir að í huga varaformann
fylkingarinnar er enginn m
heilbrigðiskerfinu og matvö
Sannast sagna komu mér sk
formanns Samfylkingarinn
jafnframt er formaður heilb
ishóps flokksins, undarlega
sjónir, því hann virðist ekki
til þeirrar miklu umræðu se
fram víða um lönd um einka
og einkaframkvæmd og mis
fjármögnun þessara rekstr
Ýmsir aðrir hafa tjáð sig
efni undanfarna daga á síðu
unblaðsins, og nefni ég Björ
Sigurðsson og Birgi Dýrfjö
er ég þeim sammála fremur
áni Jóni Hafstein, oddvita S
Samfylkingin þarf að ta
Eftir Ögmund Jónasson ’Ég er hins vegaröðrum erindagjör
síðum Morgunbla
en að leita eftir sa
starfi við hægrime
Ég næri nefnilega
von í brjósti að hæ
verði að mynda vi
velferðarstjórn.‘
Ögmundur Jónasson
AÐSTANDENDAHÓPUR GEÐHJÁLPAR
Formleg stofnun aðstandendahópsGeðhjálpar, sem fram fór í gær, er
mikilvægur þáttur í baráttunni fyrir
því, að þeir, sem eiga við geðsýki að
stríða njóti almennra mannréttinda í
okkar þjóðfélagi. Það er dýpra á því að
svo sé en margan grunar.
Svanur Kristjánsson, prófessor,
sagði á stofnfundinum í gær, að þeir,
sem að þessu hefðu starfað væru að
skipuleggja sig til að vinna fyrir ástvini
sína og „til þess að hjálpa okkur sjálfum
til að standa sem bezt við bakið á ástvin-
um okkar.“ Og bætti því við að mark-
miðið væri líka að hjálpa þjóðfélaginu
til þess að vera það, sem það vildi vera.
Það skiptir miklu máli að þessi hópur
er kominn fram á sjónarsviðið. Hann er
líklegur til að berjast markvisst fyrir
bættri stöðu geðsjúkra, ekki sízt vegna
þess, að hópurinn gerir augljóslega
meiri kröfur en hingað til hafa verið
gerðar í þeirra þágu. Hingað til hafa
margir þeir, sem sinnt hafa þessum
málum verið þakklátir fyrir hvert nýtt
skref, sem hefur verið stigið. Nú er að
koma fram ný kynslóð, sem gerir meiri
kröfur og það er áreiðanlega tímabært,
að það sé gert.
Árni Magnússon, félagsmálaráð-
herra, sem talaði á stofnfundinum, hef-
ur sýnt í verki, að hann vill beita sér fyr-
ir framförum á þessu sviði. Gera má ráð
fyrir, að á næstu misserum verði veru-
legar úrbætur í húsnæðismálum geð-
sjúkra en þeir hafa tekið höndum sam-
an í þessum málum, félagsmálaráð-
herra og Jón Kristjánsson, heilbrigðis-
ráðherra.
Aðstandendahóps Geðhjálpar bíða
mörg stór verkefni og ekki bara á sviði
húsnæðismála geðsjúkra, þar sem
brýnna úrbóta er þörf. Það er eitt af
þeim hneykslum í þessu þjóðfélagi, sem
lítið er talað um, að nálægt 100 geðfatl-
aðir einstaklingar skuli vera húsnæðis-
lausir.
Annað verkefni sem óskandi er að að-
standendahópurinn taki til meðferðar
snýr að þeim sjálfum. Hvernig eiga
makar eða foreldrar að bregðast við
geðsýki? Hvernig á að útskýra þennan
sjúkdóm fyrir börnum? Hvernig á að
hjálpa börnum til þess að komast klakk-
laust frá því að kynnast þessum sjúk-
dómi hjá foreldri á æskuárum?
Þetta eru stór verkefni, sem ekki hef-
ur verið sinnt sem skyldi. Það eru því
miklar væntingar bundnar við störf að-
standendahópsins á næstu árum.