Morgunblaðið - 14.11.2005, Blaðsíða 4

4 MÁNUDAGUR 14. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nú bjóðum við síðustu sætin í sólina til Kanaríeyja í 15 daga á
frábæru verði. Þú bókar og tryggir þér sæti og 4 dögum fyrir brottför
færðu að vita hvar þú gistir.
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Stökktu til
Kanarí
5. desember
frá kr. 39.990 m.v. 2
Munið Mastercard
ferðaávísunina Verð frá kr.39.990
Netverð á mann, m.v. 2 í herbergi/íbúð/stúdíó.
Innifalið: Flug, gisting í 15 nætur og skattar.
15 daga ferð
LITASAMSETNING íslenskra
hrossa hefur breyst umtalsvert á
undanförnum áratugum. Þannig hef-
ur t.d. rauðu hrossunum fækkað
nokkuð og fjöldi brúnu hrossanna
hefur meira en tvöfaldast ef litir
hrossa í dag eru bornir saman við
litaskiptingu íslenskra hrossa árið
1930.
Þessar upplýsingar koma fram í
grein eftir Guðlaug V. Antonsson,
landsráðunaut hjá Bændasamtökum
Íslands, í nýjasta hefti búnaðarblaðs-
ins Freyr.
Guðlaugur greinir þar frá upplýs-
ingum úr skýrsluhaldi í hrossarækt
sem finna má í skrám sem nefnast
World-Fengur.
„Litlar breytingar er að sjá nú á
síðustu árum en alltaf eru þó ein-
hverjar prósentuhreyfingar til og
frá. Helst má segja að við þurfum að
vera á varðbergi gagnvart ljósu lit-
unum, leirljósum og moldóttum, því
sérstaklega moldóttu folöldunum
virðist vera að fækka. Að sjálfsögðu
er litförótti liturinn einnig tæpur en
unnið hefur verið markvisst að fjölg-
un þeirra hrossa á undanförnum ár-
um með ágætum árangri en betur má
ef duga skal,“ segir í grein Guðlaugs.
Skjóttu hrossunum
hefur fjölgað mikið
Litasamanburður hrossa í dag við
litasamsetningu hrossa árið 1930
leiðir m.a. í ljós að fyrir 65 árum voru
gráir hestar rúm 23% allra hrossa í
landinu en í dag eru grá hross aðeins
6,8% íslenska hrossastofnsins.
Guðlaugur bendir á að jörpu hross-
unum hefur fjölgað örlítið, ljósum
fjölgað nokkuð, bleikum fækkað en
mósóttum fjölgað á þessu tímabili.
„Vindóttum hefur fjölgað og er það
vel en aftur hefur gráum fækkað um-
talsvert þó þeim fari fjölgandi nú um
stundir. Hvað aukalitina varðar,
skjóttan og litföróttan, hefur þeim
skjóttu fjölgað um meira en helming
en þeim litföróttu fækkað.“
Rauðu og gráu
hrossunum fækkar

 





  



   !









 









 
















 

!

"
#


$ %




&#


"'

()*(
+)*)
(+*,
-+*(
.*)
+*-
(*(
(*-
,*,
/*,
(*,
!"!
#"$
$"%
&"!
&"$
!"
"#
"
!"
"
"
"

 
 
 
 
 





 
(0+, -,,- -,,)
Morgunblaðið/Sigurgeir
SUÐUR-afríska söngkonan Miriam
Makeba er væntanleg hingað á
Listahátíð næsta vor, en tónleikarn-
ir verða kveðjutónleikar hennar því
hún hyggst snúa sér alfarið að
starfi fyrir Barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna, UNICEF. Skammt er síð-
an Makeba kom frá stórum styrkt-
artónleikum fyrir UNICEF í Frank-
furt, hún ætlaði ekki að syngja
opinberlega framar fyrr en henni
bauðst að koma til Íslands, en Ís-
land er eina landið í Vestur-Evrópu
sem hún hefur aldrei heimsótt.
Miriam Makeba hefur verið með
helstu listamönnum Afríku og
heimsins alls í áratugi. Hún byrjaði
söngferil sinn í upphafi sjötta ára-
tugarins, en hrökklaðist í útlegð
undan aðskilnaðarstjórn hvíta
minnihlutans í Suður-Afríku í upp-
hafi sjöunda áratugarins og sneri
ekki aftur til heimalands síns fyrr
en Nelson Mandela bauð henni
þangað eftir að Afríska þjóðarráðið
komst til valda 1994.
Eftir að hún var gerð útlæg frá
heimalandi sínu bjó hún um hríð í
Bandaríkjunum og starfaði þar
með Harry Belafonte á sjöunda ára-
tugnum. Hún naut snemma mikillar
hylli vestan hafs og söng meðal
annars með Marilyn Monroe í af-
mæli Kennedy forseta árið 1962.
Þekktasta lag Miriam Makeba er
Pata Pata, sem varð gríðarlega vin-
sælt 1967, en hún setti einnig svip
sinn á Graceland, metsöluplötu
Paul Simon.
Makeba hefur tekið virkan þátt í
mannréttindabaráttu og hefur
starfað mikið fyrir UNICEF. Hún
hefur nú ákveðið að helga sig alfar-
ið störfum fyrir UNICEF að mann-
réttindamálum í Afríku og hyggst
kveðja sviðsljósið með tónleikum í
Laugardalshöll 20. maí næstkom-
andi.
Heldur
kveðju-
tónleika á
Íslandi
Miriam Makeba
ALLS bárust á fyrstu níu mán-
uðum ársins 3.648 tilkynningar til
barnaverndarnefnda landsins um
3.576 börn. Um 72% tilkynning-
anna bárust frá höfuðborgarsvæði
og 28% frá landsbyggðinni. Alls
hafa borist 155 tilkynningar í gegn-
um neyðarlínuna 1-1-2 eða um 4%
allra tilkynninga.
Barnaverndarstofa heldur utan
um fjölda tilkynninga sem berast
barnaverndarnefndum. Bragi Guð-
brandsson, forstjóri Barnaverndar-
stofu, segir að í byrjun ársins hafi
verið tekið í notkun svonefnt sí-
skráningarkerfi í tilkynningamál-
unum. Það felst í því að í lok hvers
mánaðar sendir hver barnavernd-
arnefnd yfirlit til Barnaverndar-
stofu yfir heildafjölda tilkynninga í
mánuðinum. Svo eru þær sundur-
greindar eftir því hvers eðlis til-
kynningin er.
Alls bárust 1.123 tilkynningar
um 1.111 börn á þriðja ársfjórð-
ungi. Ástæður tilkynninga skiptast
þannig að 35,6% er vegna van-
rækslu, 17,3% vegna ofbeldis,
46,7% vegna áhættuhegðunar
barna og 0,4% vegna þess að heilsa
eða líf ófædds barns er í hættu.
Bragi segir að þau mál sem barna-
verndarnefndir fást við skiptist í
grófum dráttum í tvo meginflokka.
Annars vegar beinist tilkynningar
að foreldrum sem grunaðir eru um
að hafa brugðist forsjárskyldum
sínum. Í hinum flokknum séu mál
sem beinast að barninu sjálfu og
hegðun þess og háttsemi. Hér sé
oftast um að ræða vímuefnaneyslu
barna og unglinga og afbrotahegð-
un. Stór hluti af þessum málum sé
í formi lögregluskýrslna sem gerð-
ar eru eftir að lögregla hefur haft
afskipti af börnum eða unglingum
vegna brota.
Misalvarlegar tilkynningar
Bragi segir ekki hægt að segja
til um það með fullri vissu hvort
tilkynningum hafi fjölgað því sí-
skráning tilkynninga sé nýmæli.
Ekki sé enn búið að safna saman
öllum tölum fyrir árið 2004 . „Mér
sýnist í fljótu bragði að það stefni í
að fjöldi mála í ár verði áþekkur og
hann var í fyrra miðað við þær töl-
ur sem við hefur fengið. Þó er
hugsanlegt að lítilleg fjölgun hafi
orðið.“ Bragi segir að verði fjölgun
á tilkynningum kunni það að helg-
ast af bættri skráningu. „Sískrán-
ingin verður til þess að barna-
verndarnefndir verða að skrá mál
jafnóðum en á fyrri árum voru
brögð að því að þetta var unnið
einu sinni á ári,“ segir Bragi og
bætir við að slíkt skapi hættu á að
gögn tapist í skráningu. „Við telj-
um að sískráningin geri alla skrán-
ingarvinnu mun áreiðanlegri en
verið hefur.“
Tilkynningarnar sem berast
vegna barnaverndarmála eru mis-
alvarlegar. „Stór hluti eru lög-
regluskýrslur þar sem um er að
ræða minniháttar afbrot unglinga
og sumar tilkynningar reynast ekki
byggðar á traustum grunni,“ segir
Bragi.
Hann segir að alvarlegustu mál-
in snúist um ofbeldisbrot gegn
börnum, bæði kynferðislega mis-
notkun og líkamlegt ofbeldi sem
alltaf sé litið alvarlegum augum.
Hann nefnir einnig alvarlega van-
rækslu og segir að þegar um ung
börn sé að ræða geti þau verið í
mjög mikilli hættu. Þá sé hörð
neysla barna og unglinga á vímu-
efnum, jafnvel amfetamíni, úti-
gangur og ofbeldishegðun meðal
þess alvarlegasta sem tilkynnt er
um.
Hægt að auka viðbragðsflýti
Bragi segir vonir standa til þess
að sískráning tilkynninga sem
barnaverndarnefndum berast auki
viðbragðsflýti í kerfinu. „Með því
að fá þessar upplýsingar jafnóðum
er það von okkar að við getum bet-
ur fylgst með þróun og brugðist
við henni,“ segir Bragi. Sem dæmi
megi nefna að komi í ljós að neysla
ungmenna á vímuefnum aukist
skyndilega kalli það á ákveðnar að-
gerðir og viðbrögð.
Bragi segir að á næstunni ljúki
úttekt vegna samstarfs sem hófst
við Neyðarlínuna hófu í byrjun árs
2004. Athyglisvert verði að skoða
hvort sá hópur sem tilkynnir í
gegnum Neyðarlínu sé á einhvern
hátt annar en sá hópur sem til-
kynnir um mál með hefðbundnum
hætti, með því að hringja í barna-
verndarnefndir eða senda bréf. Þá
sé Neyðarlínan opin allan sólar-
hringinn og forvitnilegt verði að
komast að því hvort fleiri tilkynn-
ingar berist að kvöld- og næturlagi
og um helgar, en þá fari hlutir oft
úrskeiðis. „Við erum spennt að vita
hvort þetta hefur skilað inn fleiri
tilkynningum og hvort börn kalli
sjálf eftir hjálp í meira mæli en áð-
ur,“ segir Bragi.
Um 3.600 tilkynningar
til barnaverndarnefnda
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
Vilja viðhalda gráa litnum
BÆNDURNIR Þorbjörg Bjarnadóttir og Pétur Pétursson á Hólabæ í
Langadal eiga nokkuð mikið af gráum hrossum. Að sögn Péturs
verða brún folöld sem fæðast með smávegis gráum tón alveg hvít þeg-
ar þau eldast. Um veturgömul verði þau steingrá en svo verða slíkir
hestar alveg hvítir um 7–8 vetra. Spurður um ástæður þess að gráum
hrossum hafi fækkað svo á síðustu áratugum segir Pétur að líklega
hafi verið um að ræða svokallaðan bláma en þegar hross voru ræktuð
til slátrunar hafi grá hross oft fengið bláma sem er einskonar krabba-
mein. Telur hann því líklegt að dregið hafi úr ræktun á gráum hross-
um af þessari ástæðu. Eins segir hann koma til greina að einfaldlega
fáist ekki nógu góðir gráir folar. Segir Pétur að gaman sé að eiga
gráa hesta og að þau Þorbjörg vilji viðhalda litnum.
ÞURÍÐUR Sigurðardóttir hélt upp
á fjörutíu ára söngferil sinn með
tónleikum á Hótel Geysi á laug-
ardagskvöld. Undirleik hjá henni
önnuðust þeir Magnús Kjartansson
og Jóhann Ásmundsson.
Þuríður hóf söngferil sinn ein-
ungis 16 ára gömul og hefur hún átt
afar farsælan feril allar götur síðan
þá. Á tónleikunum flutti hún mörg
lög af ferli sínum og kunnu áhorf-
endur vel að meta og fögnuðu henni
vel.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Þuríður
fagnaði 40
ára söng-
afmæli