Morgunblaðið - 17.11.2005, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Grétar Þorsteinsson,forseti Alþýðu-sambands Ís-
lands, lét hafa eftir sér í
gær að hann teldi breyt-
ingarnar sem samþykktar
voru á atvinnuleysisbóta-
löggjöfinni á dögunum
vera þær mestu frá upp-
hafi – eða árinu 1956 þeg-
ar henni var komið á.
Undir þetta hafa fleiri tek-
ið og ljóst er að grundvall-
arbreyting verður á fyrir-
komulagi
atvinnuleysistrygginga en
á meðal þeirra breytinga
sem verða munu að lögum á vor-
mánuðum er hækkun grunnbóta
úr 91.426 krónum í 96.000 kr. og
tekjutenging atvinnuleysisbóta
sem hefur verið í umræðunni í
nokkurn tíma. Tekjutengingin
verður miðuð við 70% af heildar-
tekjum launaseðla síðastliðna sex
mánuði, að undanskildum síðasta
mánuði fyrir atvinnumissi, en há-
marksbætur geta þó aldrei orðið
hærri 180 þúsund krónur á mán-
uði. Rétturinn til tekjutengdra
bóta verður að hámarki þrír mán-
uðir á þriggja ára tímabili og hefst
eftir tíu virka daga á grunnbótum,
þ.e. eftir atvinnumissi.
Grétar segir alveg ljóst að ASÍ
hefði kosið að gengið hefði verið
lengra en nú er gert og tekur sem
dæmi að hækka hefði mátt pró-
sentu tekjutengingarinnar meira
en gert var. Hins vegar beri að
fagna því sem hafi verið náð enda
stórt skref í rétta átt. „Þarna er
verið að stíga þetta nýja skref, að
tekjutengja atvinnuleysisbætur,
en einnig er verið að hækka
grunnbætur og þetta eru að mínu
viti þáttaskil varðandi atvinnu-
leysisbæturnar.“
Ljóst er að tekjutengingin mun
takmarka þann fjárhagslega skell
sem einstaklingar verða fyrir þeg-
ar þeir missa atvinnu skyndilega,
sérstaklega við núverandi aðstæð-
ur þegar skuldir heimilanna eru
jafnmiklar og raun ber vitni.
„Það er nú bara þannig með
yngri kynslóðirnar, þær eru
skuldbundnar ansi mikið um
hverja krónu sem kemur í vasann
og því verður þetta oft hræðilegur
skellur,“ segir Grétar.
Aukin réttindi kosta
meiri pening
Ari Edwald, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins, tekur
undir orð Grétars um að breyting-
arnar séu þær mestu frá upphafi
en segist hins vegar ekki viss um
að menn átti sig á því hversu gríð-
arstór breytingin er. En fyrir ut-
an þá kosti sem þær hafa eru
breytingarnar einnig kostnaðar-
samar og munu atvinnurekendur
að öllum líkindum bera kostnað-
inn til lengdar vegna hækkandi at-
vinnutryggingargjalds. „Aukin
réttindi kosta meiri pening og það
er engin vafi á því að gjaldið þarf
að vera hærra en það hefði annars
verið miðað við jafnaðaratvinnu-
leysi.“ Aðspurður hvort þessi
breyting geti haft áhrif á atvinnu-
leysisstigið í landinu bendir Ari á
að menn séu að renna blint í sjó-
inn hvað áhrifin varðar. Atvinnu-
leysið sé lítið nú og mikil áhersla
hafi verið lögð á að viðhalda því
ástandi. Hann vonast þó til að
breytingarnar hafi engin mark-
tæk áhrif og segir menn almennt
sammála um breytingarnar til að
koma til móts við þann vanda sem
óneitanlega skapast af atvinnu-
leysi. Hins vegar sé ekki hægt að
horfa framhjá því að hagrænir
hvatar séu í öllum slíkum bóta-
kerfum og að einhverju marki eru
atvinnuleysisbætur í samkeppni
við launaða vinnu.
Atvinnutryggingargjöld
ekki hækkuð í bráð
Í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar
kemur fram að breytingarnar
verði fjármagnaðar með greiðsl-
um úr Atvinnuleysistrygginga-
sjóði en sameiginlegur skilningur
sé á milli aðila um að ekki sé
ástæða til að hækka atvinnu-
tryggingargjald við gildistöku
laganna, þar sem sjóðurinn hafi
svigrúm til að fjármagna breyt-
ingarnar miðað við núverandi at-
vinnuleysisstig.
Aukist atvinnuleysið í landinu
liggur ljóst fyrir að útgjöldin
aukast einnig en samkvæmt
skýrslu Vinnumálastofnunar um
ástandið á vinnumarkaði í október
er atvinnuleysi á landinu með
minnsta móti. Kemur þar fram að
2.193 hafi verið á atvinnuleysis-
skrá í mánuðinum að meðaltali.
Áætlaður mannafli á vinnumark-
aði samkvæmt áætlun Efnahags-
skrifstofu fjármálaráðuneytisins
var 152.120 í október og atvinnu-
leysi því 1,4% – og hefur ekki ver-
ið minna í einstökum mánuði síðan
í október 2001.
Árni M. Mathiesen fjármála-
ráðherra segir auðsýnt að ekki sé
gulltryggt að atvinnuleysið verði
svo lítið til eilífðar en engar breyt-
ingar séu þó fyrirhugaðar í grund-
vallaratriðum þess hvernig at-
vinnuleysistryggingarnar verði
fjármagnaðar og segir þær um-
ræður ekki liggja fyrir. „Sjóður-
inn er vel stæður í dag þannig að
hann ræður við þetta eins og stað-
an er. Ef það er fyrirsjáanlegt að
hann ráði ekki við skuldbinding-
arnar þá þarf að gera einhverjar
ráðstafanir til þess að laga það á
sömu forsendum og sjóðurinn er
fjármagnaður í dag.“
Fréttaskýring | Umfangsmiklar breytingar
á atvinnuleysisbótakerfinu liggja fyrir
Þrír mánuðir
tekjutengdir
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir laga-
setningu um breytingarnar næsta vor
Atvinnuleysi í október mældist 1,4%.
Grunnbætur hækka og
tekjutenging tekin upp

Meðal þess sem ríkisstjórnin
lagði til í samningaviðræðum
ASÍ og SA eru umtalsverðar
breytingar á atvinnuleysisbóta-
kerfinu. Vegur þar þyngst hækk-
un grunnbóta og tekjutenging
atvinnuleysisbóta. Breyting-
arnar verða fjármagnaðar með
greiðslum úr Atvinnuleysis-
tryggingasjóði, sem í dag er vel
stæður, og þykir ekki ástæða til
að hækka atvinnutryggingar,
alla vega í bráð.
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
FJÖLSKYLDUHJÁLP Íslands er
nú að fara í gang með söfnun svo
hægt verði að kaupa jólakjöt fyrir
skjólstæðinga félagsins. Að sögn Ás-
gerðar Jónu Flosadóttur formanns
Fjölskylduhjálparinnar var 16.000
einstaklingum hjálpað árið 2004. Í
dag eru 900 fjölskyldur á skrá hjá
Fjölskylduhjálpinni og í gær var um
90 fjölskyldum úthlutað matvælum
en úthlutun þeirra fer fram hvern
miðvikudag.
Nú fyrir þessi jól ætlar Emmessís
að gefa öllum skjólstæðingum ís og
Ölgerðin jólaöl. Segir Ásgerður að
þeim sé gefið kjöt fyrir jólin en það
dugi ekki til. Í Kringlunni verður
safnað jólapökkum undir jólatré
skjólstæðinga eins og verið hefur
undanfarin ár.
Segir Ásgerður að fyrirtækin í
landinu hafi reynst Fjölskylduhjálp-
inni alveg frábærlega. Nefnir hún
Mylluna, Ömmubakstur, Sölufélag
garðyrkjumanna, Mjólkursamsöluna
og Lýsingu sem gefi matvæli á hverj-
um miðvikudegi. Jón Haukur heild-
sali, Papco, Plastprent, Toppskórinn,
Hagkaup og Dreifing hafa einnig
reynst Fjölskylduhjálpinni vel.
Segir Ásgerður að allur peningur
sem komi inn til Fjölskylduhjálpar-
innar fari í að kaupa bjúgu, kjötfars
eða jafnvel fiskfars því það sé í raun
það eina sem vanti. Einnig er sá pen-
ingur notaður til að greiða sendibíla-
og símakostnað. Baugur greiðir
húsaleigu, rafmagn og hita fyrir
Fjölskylduhjálpina. Þá vinna þar 10
konur í sjálfboðavinnu.
Reikningur Fjölskylduhjálpar Ís-
lands er 101-26-66090, kt. 660903-
2590 og liggur bókhald samtakanna
frammi að Eskihlíð 2–4 þar sem
Fjölskylduhjálpin er til húsa.
Morgunblaðið/Þorkell
Á myndinni eru frá vinstri Guðbjörg Pétursdóttir, gjaldkeri Fjölskylduhjálpar Íslands, Ragnheiður Elín Clausen,
Guðrún Magnúsdóttir, Anna Auðunsdóttir, Ragna Rósantsdóttir, Anna Björgvinsdóttir og Ingibjörg Arelíusar-
dóttir. Á myndina vantar Ásgerði Jónu Flosadóttur, formann Fjölskylduhjálpar Íslands, og Hildi Björk Jónsdóttur.
Fátækt fólk er líka fólk