Tíminn - 25.07.1970, Blaðsíða 7

■
i
\
í. j-. •.'." • ..■ jgB&b

: *.:....:
LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 1970
TÍMINN
Hnúðlax er veiddur við strönd Kantsjatkaskaga undir ströngu eftirliti.
S. Fjedorof, líffræðidoktor:
Mikið gert til þess að viðhalda og efla
stofna nytjafiska í Sovétríkjunum
■& Nokkrir síldar-
stofnar horfnir
Hagvenja Kyrra-
hafslax í Atlants-
hafi
☆ Salakastofninum
bjargað
Fjórtáa liöf liggja að ströndum
Swvétríkjanna, svo það er etfli-
legt aö töluverður hluti íbúanna
í strandhéruðum helgi líf sitt sjón
um, fiskveiðum og fiskiðnaði.
I Sovétríkjunum eru i»ú veidd
6.5 miOjón tonn af ýmsum fisk-
tcgundum í samanburði við 1.2 til
1.4 milljónir tonna, sem veidd
voru á fhnrnta áratugnum. En
jáfnframt því að fiskvinnsla er
aukin fast sovézkir vísindamenn
og sjómenn við að viðhalda og
auka auðlegð sjávarins.
En áður eai nónar verður frá
þessu skiýrt vil ég benda á, að nú
á tímum, þegar sjémeren fjöl-
margra landa veiða margar fiskteg.
skortir þvi miður mikið á, að all-
ar fiskveiðiþjéðir hafi gripið til
ráðstafana til að vSShalda stofn-
tmxrni.
Síldveiðar eru ágætt dœmi um
þetta. Sem fctmnugt er lifa stærstu
sSdarstefnarnir í höfum Nor'ð-
orrEvrépu, norðuxihlratum Atlants-
og Kyrrahafs. Tékið er til þess,
að sbofninn hafi minnkað mikið,
þegar ttngsQd er mikill 'hluti af
aflanum (og er aðailega sett í
bræðsin). Árangur af svo óskyn-
samlegtrm veiðum í stórum stíl
er, að nokkrir stofnar af Kyrra-
hafssild ern hættir að veiðast.
En það er ekfci langt um liðið,
siðan þessir stofnar veittu sovézk-
um og japönsfcum sjómönnum og
fiskimönnum annarra þjóða mifc-
inn afla. Þannig var aflinn af svo-
nefndum Sahkalin-Hokkardo síld-
arstofni stundum rúmlega 400 til
500 tonn á ári, en nú veiðist
ekki nema 2 til 3 þúsund
tonn af þessari síld. í byrjun
sjöunda áratugsios voru um
200 þúsund tonn veidd árlega af
Korfokaragína sildarstofninum. En
á síðastliðnum árum veiða sovézk
og japönsk fiskiskip ekki nema
nokkra tugi tonna af þessari síld.
Á grundvelli tillagna sovézkra
vísindamanan voru ýmsar ráðstaf-
anir gerðar í því skyni að draga
úr neikvæðum áhrifum veiðanna
á þessa síldarstofna. Bannað var
að veiða á þeim svæðum, sem
ungsildin safnast saman á, bann-
að var að veiða með veiðitækj-
nm, sem höfðu svo smáa möskva
að þau tóku ungsíldina, settar
voru skorður við veiðum á kyn-
þroska síld og gotsíld-
En þessar ráðstafanir og aðrar,
sem gert er ráð fyrir í reglugerð
um fiskveiðar í Sovétríkjunum,
geta aðeins viðhaldið þessum síld-
arstofnum að óverulegu inarki,
þar sem 6nnur lönd gera ekki slík
ar ráðstafanir.
Á síðastliðnum árum hafa
hefztu stofnar Atlantshafssíldar
— sérstaklega Skandinavíustofs
inn minnkað og aflinn sömuleiðis.
Þetta hefur áhrif á efnahagslíf
sfldveiðiþjóðanna — sérstaklega
fslendinga og Norðmanna. Rann-
sóknir visindamanna margra
þjóða sanna, aó orsök þessa er
«kki aðeins breyting, sem orðið
hefur á lífsskilyrðum síldarinnar
á þessum slóðum, heldur einnig
veruleg auknjng á síldveiðunum á
miðunum við strendur Noregs,
Kolaskaga og íslands.
Sovétríkin bundu enda á veiðar
á smáfiski í vífcum og fjörðum á
ströndum Múrmansk héraðs árið
1963 og hafa strangt eftirlit með
veiðum á stærri fiski.
Eftir því sem við vitum hefur
ísland frá árinu 1967 gert ýmsar
ráðstafanir til að rcglubinda síld-
veiðarnar.
Reynsla sú sem fengizt hefur af
reglubundnum veiðum á vorgots-
síld í Eystrasalti (svonefndri
salaka), en hún veiðist einkum í
Riguflóa, er gott dætni um hag-
kvæmar fiskveiðar í Sovétríkjun-
um.
Vegna ofveiði í Riguflóa á árun-
um 1953 til 1956 brást saláka afl-
inn á árunum 1956 til 58. Á ár-
inu 1959 settu sovézkir vísinda-
menn fram tillögur um no.kkrar
ráðstafanir, sem fiskimenn fram-
kvæmdu síðan til að efla salaka
stofninn. Reglur voru settar til
að draga úr veiðinni, skipafjöldi
við þessar veiðar takmarkaður,
netutn í sjó fækkað sem því nam
að viðkoma stofnsins yrði ekki
hindruð o.s.frv.
Þetta varð ekki aðeiiis til þess
að viðhalda stofninum, heldur jók
hann. Núna er hann í sæmilcgasta
ástandi, eins og sjá má af góðum
afla, sem er 80 til 100 þúsund
tonn og einnig af rannsókinum á
árangri af ofangreindum ráðstöf-
unum.
í Sovétríkjunum er einnig
margt gert til að viðhalda og auka
stofn annarra nytjafiska, t.d. lax-
fiska. Núna er hægt að fullyrða
að margar tegnndir af laxi og
sérstaklega sú þýðingarmesta —
Atlantshafslaxinn er enn miki’væg
ir nytjafiskar eingöngu vegna
þess fjármagns sem varið hefur
verið til viðhalds þeirra.
Sovézkir fiskifræðingar leggja
sig fram um að hagvcnja iaxateg-
undir úr Kyrrahafi í Atlantshafi.
í þessu skyni hafa sérstakar fisk-
eldisstöðvar verið reistar á Kola-
skaga, þar sem alin eru upp seiði
úr hrognum Kyrrahafslax. Um
200 milljón seiði laxategunda hafa
verið sett út í Barentshaf og Hvíta
haf frá árinu 1957. Á síðasta ára-
tug eða frá árinu 1960 hefur
þessi lax fundizt í ám á Kola-
skaga og hans hefur orðið vart i
ám á Noregi og íslandi.
En því miður hefur þessi lax
ekki eignazt „verndara" í þessum
löndum. Hann hefur verið tölu-
vert veiddur og það hefur að
sjálfsögðu hamlað uppkomu
trausts 'stofns.
Viðhald og aukningu stofna
nytjafiska er aðeins hægt að
tr.vggja með sameiginlegu átafci
allra fiskveiðiþjóða. í sambandi
við þetta er óhjákvæmilegt að
koma á náinm samræmingu í hin
um ýmsu þátlum fiskveiðanna
bæði innan ramnia alþjnðastofnana
og með tvíhliða samningum ein-
stakra rikja.
APN
Kyrrahafslax gengur upp í Amurfljót.