Morgunblaðið - 18.11.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2005 11
FRÉTTIR
Erum að taka pantanir í Hobby húsbíla, árgerð 2006. Sýningarbílar á staðnum.
Eigum til á lager McLouis húsbíla Glen 264 á tilboðsverði. Einnig Knaus Sport TR.
Tvö Hobby hjólhýsi 460 UFE og 540 UFE Exclusive
Netsalan ehf.
Knarrarvogi 4, 104 Reykjavík - Sími 517 0220 - www.netsalan.com - Opið virka daga kl. 10-18
Húsbílar
Fjarðargata 13-15 Hafnarfirði
565 7100
XE
IN
N
AN
05
11
00
4
Loksins er hann kominn
í svörtu, íþróttahaldarinn stórvinsæli
í BCD skálum, verð kr. 1.995,-
Misty
Laugavegi 178, Sími 5513366.
Góð þjónusta - fagleg ráðgjöf
VERULEGA hallar á íslenska neyt-
endur hvað varðar húsnæðislán.
Þetta á við þegar farið er af stað og
lán eru tekin, en einnig þegar kemur
að því að greiða lánin til baka. Þetta
eru helstu niðurstöður í könnun sem
Neytendasamtökin hafa unnið að í
samvinnu við neytendasamtök í Dan-
mörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi,
Bretlandi, Írlandi, Hollandi, Þýska-
landi og Austurríki. Upplýsinga
vegna könnunarinnar var aflað á síð-
astliðnu vori og úrvinnsla fór fram í
sumar og haust.
Meðal þess sem fram kemur í
könnuninni er að raunvextir af hús-
næðislánum eru að jafnaði frá tveim-
ur og upp í tæplega fimm prósentu-
stigum hærri hér á landi en í hinum
Evrópulöndunum níu sem könnunin
nær til.
Jóhannes Gunnarsson, formaður
Neytendasamtakanna, segir óviðun-
andi að íslenskir neytendur þurfi að
greiða miklu meira vegna lána en
neytendur í nágrannalöndunum, og
það á sama tíma og fjármálafyrirtæk-
in hagnast sem aldrei fyrr.
Verulegur munur
Könnun Neytendasamtakanna var
unnin þannig að sendir voru spurn-
ingalistar til fulltrúa neytendasam-
taka í Evrópulöndunum níu. Neyt-
endasamtökin hér á landi söfnuðu
svörunum frá þeim og frá lánastofn-
unum hér á landi saman og tveir
stjórnarmenn í samtökunum, hag-
fræðingarnir Jónas Guðmundsson og
Ólafur Klemensson, unnu úr svörun-
um og tóku saman skýrslu sem birt
var í gær. Jóhannes Gunnarsson og
þeir Jónas og Ólafur kynntu helstu
niðurstöður skýrslunnar á frétta-
mannafundi í gær.
Ólafur sagði á fundinum að í sum-
um atriðum væru húsnæðislána-
markaðirnir í samanburðarlöndunum
tíu svipaðir. Þannig sé lánalengd að
jafnaði á milli 30 og 40 ár. Þá séu láns-
fjárhæðir í flestum tilvikum ákveðnar
á grundvelli markaðsvirðis eigna.
„Nafnvextir eru lágir víðast hvar,“
sagði Ólafur. „Þeir eru á bilinu 3–5%.
Það eru dæmi um allt niður í 2% vexti
og upp í 10%. Tvö prósent vextirnir
voru gefnir upp hjá Dönum síðastliðið
vor og við erum hæst með tæplega
10% vexti. Það er hins vegar veruleg-
ur munur þegar reiknaðir eru raun-
vextir í þessum löndum. Þeir geta
verið allt frá 0,2% og upp í 6,9%.“
Fram kom í máli Ólafs að mikill
munur væri á þeim gjöldum sem lán-
takendur greiða til opinberra aðila og
lánastofnana í samanburðarlöndun-
um. Hann sagði að stimpilgjöld séu
víðast hvar notuð auk þess sem í sum-
um löndunum séu skráningargjöld
fasteigna einnig. Stimpil- og skrán-
ingargjöld geti verið allt frá því að
vera engin og upp í 9%. Það sama eigi
við um lántökugjöld, þau geti verið
frá því að vera engin og upp í 3%.
Kostnaður við greiðslu afborgana sé
einnig mjög mismunandi milli land-
anna, eða allt frá því að vera enginn
og upp í að vera hæstur hér á landi,
490 krónur.
Ólafur sagði að Norðurlöndin hefðu
á margan hátt talsverða sérstöðu
hvað húsnæðislán varðar. Innbyrðis
séu þau á margan hátt lík. Þetta komi
meðal annars fram í því að lánstíminn
sé hvað lengstur á Norðurlöndunum,
frá 30 og upp í allt að 60 ár.
Óhagræði af lítilli mynt
Ólafur sagði að það kæmi engum
sem til þekki á óvart, að vextir séu
hærri hér en í samanburðarlöndun-
um. „Ástæðan fyrir þessu er meðal
annars sú, að við erum með lítið sjálf-
stætt myntkerfi, og af því leiðir mjög
oft að vextir eru hærri. Öll þessi tíu
lönd eru á evrópska efnahagssvæðinu
og sex lönd eru á EMU-svæðinu, sem
er stórt myntsvæði. Á stórum mynt-
svæðum er jafnan talið að vextir séu
lægri en á smærri myntsvæðum.
Þarna endurspeglast ákveðið óhag-
ræði af því að vera með afmarkaðan
markað og litla mynt. Í þessu felst
ekki áfellisdómur yfir bönkunum.
Skýringin á háum vöxtum skýrist að
verulegu leyti af þeirri sérstöðu okk-
ar að vera með litla sjálfstæða mynt.“
Hann sagði að aðrir þættir geti
einnig komið til, eins og samkeppni,
kostnaður við bankarekstur, vaxta-
munur og svo framvegis. Hann sagð-
ist þó telja sjálfur að skýringin á
háum vöxtum liggi fyrst og fremst í
óhagræði lítils myntkerfis.
Fá hagstjórnartæki
Jónas Guðmundsson sagði á frétta-
mannafundinum í gær að vextirnir
hér á landi markist ekki hvað síst af
því að þeir séu orðnir eitt af fáum
hagstjórnartækjum í landinu. „Vöxt-
unum er núna ætlað að vera lykilat-
riði í því að stjórna verðbólgu, eftir-
spurn og atvinnustigi, og heyrst hefur
á undanförnum vikum að menn fagna
sérstaklega væntanlegum vaxta-
hækkunum. Við erum hér að draga
fram sjónarhorn neytenda í því sam-
bandi. Þeir eru nú þegar að greiða
hærri vexti en í samanburðarlöndun-
um og þeir eru líka að greiða há
gjöld.“
Skilur ekki fagnaðarópin
Jóhannes Gunnarsson sagði að
ýmsir hefðu fagnað þeirri vaxtahækk-
un sem Landsbankinn tilkynnti um í
síðustu viku en hún væri útgjalda-
aukning fyrir heimili og fyrirtæki.
„Við göngum út frá því að fyrirtæki
velti kostnaðarauka út í verðlagið.
Þar með hækkar vöruverð, þar með
hækkar vísitalan og þar með hækka
lánin. Þegar upp er staðið eru það
neytendur sem greiða reikninginn.
Ég skil því ekki öll þessi fagnaðaróp
og húrrahróp út af hækkandi vaxta-
stigi hér,“ sagði Jóhannes.

  

   ! " ! #  $% & ' " ()*+"' " , *), 
 


  

- ..




/)
0 123
-%

)
0


)
0
4")
0 123
-%

)
0


)
0
#
)&56*
7'
$
8

9""&
#
:
;

;
 ! # 
 2
 2

2













































- ..





/)
0 123
-%

)
0


)
0
4")
0 123
-%

)
0


)
0
#
8

:
$
%"
9""&
$
)&56*
<
#
7'
;

;
 ! # 
 2
 2
2

2






















































3 .. = 
")
 )& >
% & ""  !"  ,), +&  / ' ' 

 #  5
   ) &  3 4
  /)
0 = ")
0 ?  !  )
 %@",
3
3
Eftir Grétar Júníus Guðmundsson
gretar@mbl.is
Lánin dýr hérlendis
Neytendasamtökin bera saman kjör húsnæðislána
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111