Morgunblaðið - 18.11.2005, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Sellerírót með geitaosti,
hunangi og sesamfræjum
Berið sellerírótina fram með sveppafylltri
vorrúllu og bláberjasósu
Sellerírótin
1 teningur grænmetiskraftur
2 l vatn
u.þ.b. 1,5 kg sellerírót
4 sneiðar chévre geitaostur (u.þ.b. 400 g)
5 msk. hunang
2 msk. sweet chili sauce
1 msk. þurrkað timjan
1 tsk. svartur pipar
0,5 tsk. salt
400 g sesamfræ
2 dl hveiti
4–5 egg
Skerið sellerírót í átta þunnar sneiðar og
sjóðið þar til þær eru mjúkar í vatni með
grænmetisteningi. Látið kólna. Blandið hun-
angi, chilisósu, salti, timjan og pipar í skál.
Látið eina ostsneið á milli tveggja sell-
erísneiða ásamt fjórðungi af hunangsblönd-
unni. Veltið pökkunum fjórum upp úr hveiti,
síðan eggi og að síðustu sesamfræjum. Steik-
ið þannig að fái á sig lit.
Vorrúllan
500 g sveppir
1/2 gulrót
1 skallottulaukur
1 pakki filodeigsplötur fyrir vorrúllur (yfirleitt
25 þunnar plötur í pakka og fæst a.m.k. í
sérverslunum með asískan mat)
2 msk. mascarpone ostur
2 egg
Saxið lauk og gulrót í hálfs sentimetra
stóra bita og steikið á pönnu. Bætið grófsöx-
uðum sveppum út í og steikið í u.þ.b. 5 mín-
útur eða þar til vökvinn sem sveppirnir gefa
frá sér byrjar að gufa upp. Látið kólna og
blandið osti og eggjarauðum við (geymið
eggjahvítur). Fletjið smjördeigið út, notið
tvær plötur í hverja rúllu. Setjið fyllinguna í
eitt hornið og leggið deigið yfir og rúllið upp.
Notið eggjahvítuna sem lím á kantana. Pensl-
ið með olíu eða smjöri og bakið síðan vorrúll-
ur og sellerírótarbögglana saman í ofni við
175 gráður í 10 mínútur.
Sósan
½ gulrót
2 tsk timjan
½ rauðlaukur
4 tsk. tómatpure
1 tsk. rósmarín
300 g bláber (fryst)
3 tsk. hunang
1 grænmetisteningur
5 dl vatn
Saxið grænmetið og steikið með kryddi
auk tómatpure. Bætið berjum, vatni, hunangi
og teningi við og sjóðið saman í u.þ.b. 10 mín.
Blandið með töfrasprota og sigtið. Smakkið
til með salti og pipar.
Græn melónusúpa með
myntu og vanilluís
1 dl sykur
1 dl vatn
¼ vanillustöng
1 stjörnuanís
1 galia melóna
2 msk. midori (melónulíkjör)
Safinn úr einu lime
6 blöð fersk mynta
Sjóðið vatn, sykur, vanillustöng og anís þar
til sykurinn hefur bráðnað. Látið kólna. Tak-
ið aldinkjötið úr melónunni, hakkið myntu og
blandið öllu saman í matvinnsluvél þar til það
er orðið að sléttu mauki. Setjið í frysti í u.þ.b.
hálftíma. Takið út, hrærið með gaffli og berið
fram með einni kúlu af vanilluís.
Rótargrænmetiskaka
300 g sellerírót eða sætar kartöflur
800 g kartöflur
1 dl rjómi
3–4 gulrætur (700 g)
60 g blaðlaukur (græni hlutinn)
3 msk. hunang
2 eggjarauður
50 g smjör
2–3 tsk. salt
pipar
Sjóðið kartöflur og sellerírót eða sætar
kartöflur í ósöltu vatni (annars geta kartöfl-
urnar orðið klístraðar) þar til það er mjúkt.
Blandið rjóma, smjöri og eggjarauðum sam-
an við. Saltið og piprið. Rífið gulræturnar á
rifjárni, sneiðið blaðlaukinn í þunnar ræmur,
setjið í skál og blandið hunangi við. Létt-
saltið. Látið standa í 10 mínútur. Hellið vökv-
anum sem myndast af. Blandið kart-
öflublöndunni og gulrótablöndunni saman og
setjið í kökuform með lausum köntum sem
hefur verið klætt að innan með plastfilmu.
Leggið plastfilmuna einnig yfir deigið þannig
að hún nái yfir kökuna. Bakið neðarlega í ofn-
inum í u.þ.b. 35 mínútur við 175 gráður. Látið
kólna í 15 mínútur áður en kakan er skorin.
Ljósmyndir/GTJ
Græn melónusúpa með mintu og vanilluís.Það er auðvelt aðelda kjöt og fisk enerfiðara að eldagóða grænmet-
isrétti. Þess vegna finnst
mér það skemmtilegra, seg-
ir Guðjón Trausti Jónsson,
íslenskur kokkur sem búið
hefur í Svíþjóð frá barns-
aldri. Hann er nú að kveðja
einn rótgrónasta veitinga-
staðinn í Gautaborg og flytj-
ast til Ystad í Suður-Svíþjóð
til að móta matreiðsluna á
nýjum veitingastað.
Það er eins og að stíga
þrjátíu ár aftur í tímann að
koma inn á Källarkrogen í
hjarta Gautaborgar, vinnu-
stað Guðjóns til þriggja ára.
Hingað koma fastagestir og
innfæddir Gautaborgarar af
yngsta skeiði og vilja stað-
inn óbreyttan. Hér er
minnst að gera á sumrin
þegar heimafólk er á ferða-
lögum, ferðamenn hafa ekki
uppgötvað þennan stað, en
hér er annríki þegar lægð er
á öðrum veitingastöðum.
Breytingar á matseðli eru gerðar að
vandlega yfirlögðu ráði en kokkurinn
Guðjón hefur fengið útrás fyrir
sköpunarþörfina með því að gera
tilraunir utan afgreiðslutíma.
Alþjóðleg áhrif
Nú flytur hann til Skánar
með fjölskyldunni, konunni Mia
Einarsdotter, og tvíburunum
Freyju Andreu og Max Trausta
þriggja ára, og fær að leika sér út í eitt í
eldhúsinu á veitingastaðnum Soft Social
Club þar sem matreiðslan verður undir al-
þjóðlegum áhrifum.
Guðjón segist frekar ryðgaður í íslensk-
unni en gerir sig þó vel skiljanlegan.
Sænskan er honum tamari enda var hann
aðeins fjögurra ára þegar hann fluttist frá
Íslandi ásamt foreldrum sínum, Sólrúnu
Kristjánsdóttur og Jóni Dór Friðsteinssyni.
En þau voru í hópi þeirra Íslendinga sem á
áttunda áratugnum tóku sig upp frá heima-
landinu og fluttust til Skandinavíu eða Ástr-
alíu í leit að betri lífskjörum. Guðjón lauk
námi sem bifvélavirki og vann við það um
skeið en fann sig ekki fyrr en í matreiðsl-
unni sem hann hefur nú fengist við í þrettán
ár og unnið á ýmsum veitingastöðum í
Gautaborg.
Blæs lífi í gamlar uppskriftir
Áhrifin í eldamennsku hans koma víða að,
hann les iðulega
matreiðslubækur og þá
ekki bara þær nýjustu. Gamlar uppskriftir
vekja áhuga Guðjóns og honum finnst gam-
an að nota þær sem grunn og blása nýju lífi
í þær. Eins og fyrr segir er grænmetið
uppáhaldshráefnið, ekki síst kartöflur. „Nú
eru margir orðnir grænmetisætur og mér
finnst gaman að búa til fjölbreytta græn-
metisrétti svo allir fái eitthvað við sitt
hæfi,“ segir Guðjón. „Kartöflur finnst mér
mjög skemmtilegt hráefni, það eru til marg-
ar mismunandi tegundir sem fólk veit ekk-
ert af og mér finnst gaman að gera tilraunir
með þetta hráefni. Það er áskorun að elda
grænmeti. Það má til dæmis ekki sjóða of
lengi til að næringarefnin tapist ekki og það
getur reynst erfitt að gera sósur með græn-
metisréttum en það er of auðvelt þegar
uppistaðan er kjöt eða fiskur,“ segir Guðjón
sem viðurkennir að vinna best undir álagi
og þegar hann þarf að leysa krefjandi verk-
efni.
 MATARKISTAN | Guðjón Trausti Jónsson ætlar að elda fyrir gesti á nýjum veitingastað í Ystad í Svíþjóð
Það er áskorun
að elda grænmeti
Morgunblaðið/Steingerður
Guðjón Trausti Jónsson ætlar á næstunni að elda fyrir gesti í
Suður-Svíþjóð.
Eftir Steingerði Ólafsdóttur
steingerdur@mbl.is
ALLIR finna af og til fyrir streitu
og hún getur jafnvel verið hjálpleg
við að hvetja okkur áfram. Streita
er slæm þegar hún truflar daglegt
líf, sambönd og heilsuna. Börn
geta líka fundið fyrir streitu en
það er ekki auðvelt að sjá einkenn-
in. Á vef bandarísku sjúkrastofn-
unarinnar Mayo Clinic er streitu-
einkennum barna lýst og
foreldrum gefin ráð til að takast á
við þau. Hjá börnum yngri en
tveggja ára getur streita komið
fram í :
**COLR** Erfiðleikum við
að gefa barninu að borða
 Pirringi
 Auknum gráti
 Svefntruflunum.
Hjá börnum að skólaaldri
geta einkennin lýst sér sem:
 Reiðiköst
 Maga- og höfuðverkur
 Minnkuð matarlylst
 Erfiðleikar við að hafa stjórn
á tilfinningum
 Martraðir
Hjá yngstu skólabörnunum
geta einkennin verið:
 Vandamál í samskiptum við
vini eða kennara
 Einbeitingarerfiðleikar eða
erfiðleikar við að klára skóla-
verkefni
 Ekki vilji til að taka þátt í
starfi
 Barnið byrjar að pissa undir á
ný eða í fyrsta sinn
Erfitt að koma
auga á einkenni
streitu hjá börnum
 HEILSA
Morgunblaðið/Alfons
Á vef Mayo Clinic eru gefin nokkur heilræði til að hjálpa börnum að takast á við streitu:
 Passið að barnið fái nóga hvíld.
 Gefið ykkur tíma á hverjum degi til að hlusta á barnið.
 Reynið að gera ykkur grein fyrir hvað veldur barninu streitu og búið það undir slíkar aðstæður Talið við
barnið um það sem getur valdið streitu.
 Látið barnið vita að einhver streita sé eðlileg og það sé í lagi að vera stundum reið(ur), hrædd(ur), ein-
mana eða kvíðin(n).