Morgunblaðið - 18.11.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2005 29
DAGLEGT LÍF
„ÞEGAR dagskránni lýkur koma
þau hlaupandi, faðma okkur og vilja
endilega fá okkur aftur í heimsókn.
Þetta er það besta hrós sem ég hef
fengið,“ segir Herdís Anna Jóns-
dóttir víóluleikari en hún og Steef
van Oosterhout slagverksleikari eru í
Sinfóníuhljómsveit Íslands og hafa
sett saman tónlistardagskrá fyrir
leikskólabörn allt frá þeim yngstu til
þeirra elstu. „Við eigum sjálf börn
sem hafa verið og eru í leikskóla og
undanfarin sjö ár höfum við dundað
okkur við að setja saman kynningu á
hljóðfærum, segja sögu með hljóð-
um,“ segir hún. „Við höfum aðallega
komið fram í okkar eigin leikskóla
þar sem börnin okkar eru en það
voru svo leikskólakennararnir þar,
sem hvöttu okkur til að fara víðar.
Ég er alin upp við þulur og vísur
og meðal annars Íslensku vísnabók-
ina. Það er svo mikill rytmi í henni.
En það sem hleypti okkur af stað er
góðvinur okkar, myndlistarmaðurinn
Páll á Húsafelli. Þegar hann var að
safna saman sínu fyrsta steinaspili
hafði hann samband við Steef og fékk
ráðleggingar hjá honum. Seinna gaf
hann okkur lítið ferðasteinaspil eða
steinhörpu eins og hann kallar það.
Við erum ein af örfáum sem eigum
slíkt sett þannig að við getum farið
úr einum leikskóla í annan og spilað á
steinana. Það er mjög sérstakt og
hvetjandi fyrir börnin sem átta sig á
að það er hægt að spila á steina. Og
svo er hægt að spila á ýmislegt annað
eins og tréklossa, slegið er í þá til að
fá fram taktundir til dæmis, …Göng-
um, göngum …en nú þegar dregur
að jólum tekur jóladagskráin við og
þá syngja þau Jólasveinar ganga um
gólf … um leið og klossarnir eru
barðir.“
Herdís Anna segist fara með þulur
fyrir börnin og Steef leikur undir á
ýmis önnur hljóðfæri en þessi hefð-
bundnu fyrir utan klossana og steina.
Það má líka spila á skálar og skyr-
dósir. „Hápunkturinn er sagan af
Jóni bónda, sem er saklausasta sag-
an sem ég þekki, þar sem ekkert ger-
ist,“ segir hún. „Hún varð fyrir val-
inu vegna þess að okkur finnst vera
svo mikill hasar í öllu sem gert er í
dag, meðal annars fyrir börnin. Það
gengur svo mikið á að stundum fara
börnin að gráta þegar við birtumst
því þau halda að nú sé von á ein-
hverju óvæntu, sem þau jafnvel
hræðast, en svo náum við fram al-
gerri þögn á tónleikunum og þá
bendi ég þeim á að þögn er líka tón-
list.“
Þegar sagan hefst er Jón bóndi
sofandi og Steef fylgir söguþræð-
inum og lætur hann hrjóta. Þegar
hann vaknar hljómar gauksklukka,
hann fer á fætur og burstar tenn-
urnar um leið og sandpappírinn er
nuddaður saman. „Það má líkja
þessu við teiknimynd,“ segir Herdís
Anna. „Ég er í hlutverki söguhetj-
unnar og Steef sér um hljóðin. Það
fyndnasta er að þau horfa miklu
minna á mig en fylgjast vel með
Steef og hvaða hljóð komi næst. Sag-
an endar þegar Jón svífur inn í
draumalandið undir bjölluhljóm.
Undantekningarlaust hlusta allir í al-
gerri þögn og þetta verður eins og
jógastund. Það er alveg ótrúlegt.“
Morgunblaðið/Þorkell
Börnin á leikskólanum Urðarhól fylgjast hugfangin með sögunni af Jóni bónda hjá þeim Herdísi Önnu Jónsdóttur og Steef van Oosterhout.
Spilað á skálar, steina og skyrdós
 LEIKSKÓLI
Eftir Kristínu Gunnarsdóttur
krgu@mbl.is
MEÐ hækkandi aldri þarf
minnið ekki endilega að versna
heldur breytist það. Hugsanlegt
er að hægt verði að þróa með-
ferð til að koma í veg fyrir minn-
istap sem þá verður sérsniðin að
eldri heilum, að því er m.a. kem-
ur fram á vef BBC. Samkvæmt
dýratilraunum við Johns Hopk-
ins-háskólann í Bandaríkjunum
virðast eldri rottur geyma
minningar á annan hátt en yngri
en niðurstöðurnar eru birtar í
vísindaritinu Nature Neurosci-
ence. Vísindamennirnir báru
saman heila 6 mánaða rottna og
2 ára gamalla rottna sem voru
metnar sem frekar klárar þar
sem þær höfðu staðið sig vel í
ýmiss konar verkefnum. Einnig
voru í samanburðarhópi gamlar
rottur sem höfðu ekki sömu gáf-
ur og hinar. Vísindamennirnir
skoðuðu sérstaklega tauga-
frumumót þar sem upplýsingar
eru geymdar. Þeir komust að
því að tregari gamlar rottur áttu
erfiðara með að læra nýja hluti
en kláru rotturnar gátu það enn
þrátt fyrir „háan aldur“. Hins
vegar reiddu kláru gömlu rott-
urnar sig ekki endilega á ákveð-
inn nema á taugafrumum sem
jafnan er tengdur við geymslu
minninga. Ef hægt verður að yf-
irfæra niðurstöðurnar á menn
gefur það vísbendingu um hvert
lyfjaframleiðendur geti beint
sjónum sínum til að þróa lyf
gegn minnistapi.
Lyf gegn
minnistapi?
 RANNSÓKN