Morgunblaðið - 18.11.2005, Side 32

32 FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
HANS Christian Andersen, meistari
lagskipta einfaldleikans, „hefði orð-
ið“ 200 ára í ár, og sást það vel á
söngvavali Ágústs Ólafssonar og Iz-
umi Kawakatsu á tæplega meðal-
sóttum tónleikum þeirra í Salnum á
fimmtudagskvöld. Danska ævintýra-
skáldið átti nefnilega alla ellefu
söngtexta fyrri hlutans – þar af fjóra
í miðju (5–8) þýdda á þýzku af
Chamisso við lög eftir Robert Schu-
mann, en hin sjö (1–4 & 9–11) á
frummáli í tónsetningu Edvards
Grieg. Allt ljóðræn lög, flest með
frekar léttu yfirbragði og allralétt-
ast hið fyrsta og styzta, To brune
Øjne, í dansandi pólónesutakti.
Af fyrri fjórum Grieg-lögum stóðu
upp úr alkunna perlan Jeg elsker
Dig og Min Tanke er et mægtigt
Fjeld, en af síðustu þrem Soldaten,
er lýsti sálarkvöl aftökuskyttunnar.
Vildi svo einkennilega til að ná-
kvæmlega sama ljóðið kom upp á
þýzku (Der Soldat) meðal laga Schu-
manns – en því miður með tveim lög-
um á milli er torveldaði beinan sam-
anburð tónsetninganna. Hitt var
auðheyrt að hvorki skorti innlifun í
tóntjáningu norska né þýzka
söngvasmiðsins. Fór þar raunar ein
sterkasta hlið Ágústs þetta kvöld,
sannfærandi túlkun á einkum sökn-
uði eða þjáningu. Þ.e.a.s. einkum til
eyrans, því sviðsframkoman var
frekar stirð. Meðal Schumann-lag-
anna fór fyrrtalin hlið hans (fyrir ut-
an í Der Soldat) á mestum kostum í
Der Spielmann, er hvað inntak varð-
ar minnti lítinn þann á gamla dæg-
urlagatextann um hryggbrotna
brúðkaupsmúsíkantinn í Ég vil stilla
mína strengi.
Eins og eðlilegt
má heita voru
mestu átökin eftir
hlé. Þó hlutfalls-
lega minnst í fjór-
um sönglögum
Schuberts, öllum
við háklassísk
ljóð Schillers, þar
sem ástríðan fór
hæst í því síðasta,
Sehnsucht – og ekki síður í píanóinu,
er næst áður hjó hraustlega undir
með píslum ginnungagapsbúa í
Gruppe aus dem Tartatus. Resta
immobile úr Vilhjálmi Tell Rossinis
sagði mér fremur lítið, en aríur
Rodrigos úr Don Carlo eftir Verdi
báru hins vegar ótvíræð merki um
sterka túlkun og hluttekningu með
fórnarlambi ömurlegra örlaga. Veitti
því ekki af upplyftingunni í sporð-
kastandi aukalaginu, Die Forelle
eftir Schubert.
Miðað við björtu fyrirheitin fyrir
fimm árum má kannski segja að til-
finningaleg túlkun Ágústs hafi
þróazt fram úr tækninni – ef marka
má hvað fyrrum heiðrík og opin
barýtonröddin virtist nú oft furðu-
lokuð og stundum jafnvel ofurlítið
klemmd. Í ljóðasönglögunum hefði
raddbeitingin mátt vera talsvert
blæbrigðaríkari, og nánast eina
áberandi dæmið um örveikan styrk
(í lok Die Götter Griechenlands e.
Schubert) benti ekki til mikillar iðk-
unar á því sviði. Textaframburður
var sömuleiðis upp og ofan, og þrátt
fyrir betri tilþrif í dönsku textunum
en gengur og gerist hérlendis vant-
aði herzlumuninn í meðferð sér-
hljóða.
Lipur og vel samstilltur píanóleik-
ur Izumi Kawakatsu átti að vísu til
að vera í vakrara lagi, en samt ekki
til stórskaða. Þrátt fyrir alopinn
flygil var hann aldrei of sterkur, og
tónninn var að jafnaði mjúkur og fal-
legur.
Tilfinning
umfram tækni
TÓNLIST
Salurinn
Sönglög eftir Grieg, Schumann og Schu-
bert; óperuaríur eftir Rossini og Verdi.
Ágúst Ólafsson barýton og Izumi Kawa-
katsu píanó. Fimmtudaginn 10. nóv-
ember kl. 20.
Einsöngstónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
Ágúst Ólafsson
ÍSLENSKIR menningardagar
standa yfir um þessar mundir í
Serbíu, þar sem íslensk list og lista-
menn hafa verið kynnt frá því í júní
með veglegum hætti í ýmsum borg-
um Serbíu, auk tveggja borga í Kos-
ovo. Meðal annars var þar haldin ís-
lensk kvikmyndahátíð í sumar, auk
ljósmyndasýninga, kynninga á ís-
lenskum rithöfundum og matar-
gerðarlist, tónlist og hönnun. Ráð-
gert er að menningardagarnir
standi fram í janúar og munu þá
samtals tuttugu mismunandi íslensk
atriði hafa farið fram í Serbíu í
tengslum við þá.
Serbía til Íslands
Það er Balkankult-stofnunin,
sameiginleg menningarstofnun
þjóða á Balkanskaga, sem hefur
staðið að kynningunni með dyggum
stuðningi Actavis, og hyggur hún nú
á sams konar kynningu á serb-
neskri menningu hérlendis næsta
haust undir heitinu Serbneskir
menningardagar á Íslandi. Koma
hingað ýmsir serbneskir listamenn
úr ýmsum geirum, þar á meðal
semballeikarinn Smiljka Isakovic
og ljósmyndarinn Goranka Matic.
Auk þess verður ýmsum samvinnu-
verkefnum milli íslenskra og serb-
neskra listamanna komið á, og má
nefna sem dæmi þýðingar á ritverki
ungs, serbnesks skálds yfir á ís-
lensku og íslenskar myndlistarsýn-
ingar unnar út frá dvöl í Serbíu. Þá
er ráðgert að fá hingað til lands
viðamikla yfirlitssýningu á serb-
neskri myndlist sem ber heitið „On
noramality – Art in Serbia from
1989–2001“.
Að sögn forsvarsmanna menning-
ardaganna, Önu Krstic verkefnis-
stjóra og Dimitrije Vujadinovic, for-
stöðumanns Balkankult, voru
viðtökur við íslensku menningar-
dögunum í Serbíu vonum fremri og
vonast þau eftir að serbnesku dag-
arnir hérlendis geti orðið eins vel
heppnaðir. Telja þau að slíkar kynn-
ingar geti orðið til aukinna tengsla
milli hinna ólíku landa, bæði á sviði
menningar sem og á sviði viðskipta.
„Margir atburðanna á íslensku
menningardögunum hafa vakið
mikla athygli í serbneskum fjöl-
miðlum, og önnur nágrannalönd
hafa óskað eftir að fá nokkra þeirra
til sýninga, til dæmis kvikmyndir,“
sagði Ana Krstic á blaðamannafundi
sem haldinn var til kynningar á
verkefninu í gær, en Dagur Kári
Pétursson var einn þeirra lista-
manna sem héldu utan í sumar og
kynntu verk sín.
Skildi fordómana eftir heima
Annar var rithöfundurinn Sjón,
sem er nýsnúinn heim af stórri
bókastefnu í Belgrad, þar sem bók
hans, Skugga-Baldur, kom út í ís-
lenskri þýðingu Tatjönu Latinovic
fyrir tilstilli menningardaganna. Á
blaðamannafundinum sagði hann
frá reynslu sinni af því að koma til
landsins.
„Satt að segja kom ég til Serbíu
uppfullur af þeim fordómum sem
maður hefur, eftir að hafa fylgst
með þeim neikvæða fréttaflutningi
sem þaðan hefur borist síðustu 14
ár. Fljótlega áttaði ég mig þó á því
að maður skilur aldrei hvað hefur
gerst nokkurs staðar fyrr en maður
hefur talað við fólkið sjálft – venju-
legar manneskjur. Ég verð að segja
að ég er djúpt snortinn að hafa
fengið að kynnast serbnesku lífi á
þann hátt,“ sagði Sjón og sagðist
ennfremur hafa orðið fyrir sér-
stökum áhrifum af myndlistarsýn-
ingunni sem fyrirhugað er að komi
hingað til lands. „Þetta er sýning á
verkum eftir unga myndlistarmenn
sem lifðu á þessum erfiðu tímum.
Það var mjög áhugavert að sjá
hvernig þeir notuðu tungumál nú-
tímamyndlistarinnar til að fást við
ástandið sem var í samfélaginu. Og
það vakti sérstaka athygli mína að
hún snerist minna um pólitík heldur
en að varðveislu ákveðinna mann-
legra gilda á meðan á þessu stóð.
Þessi upplifun öll skipti mig í raun
meira máli en þær frábæru per-
sónulegu viðtökur sem ég og bókin
mín fengu og það sem ég kem fyrst
og fremst með í farteskinu aftur
heim er að hafa skilið fordóma mína
eftir í fluginu frá Belgrad til Ís-
lands.“
Menningardagar | Ísland og Serbía með menningarkynningar í báðum löndunum
Menningarbrú
milli Íslands
og Serbíu
Morgunblaðið/Ásdís
Sjón segir frá upplifun sinni af Serbíu á blaðamannafundi í gærmorgun.
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
AFMÆLISHÁTÍÐ verður haldin í
Hafnarfirði á morgun í tilefni þess
að um þessar mundir eru 40 ár liðin
frá stofnun eins þekktasta kórs
landsins, Kórs Öldutúnsskóla. Egill
Friðleifsson, sem stofnaði kórinn
22. nóvember 1965 og hefur verið
stjórnandi hans alla tíð síðan, lætur
þá jafnframt af störfum sem aðal-
stjórnandi kórsins og færir hann
tónkvíslina yfir til Brynhildar Auð-
bjargardóttur.
„Brynhildur er alin upp hjá mér í
Öldutúnsskóla – ég fékk hana til
mín sex ára gamla og hún er hér
enn. Hún er menntaður tónmennta-
kennari, með framhaldsmenntun
frá Noregi, þar sem hún starfaði svo
í mörg ár. Af því að ég var svo stál-
heppinn að fá hana, var ég meira en
til í að fela starfið í hennar góðu
hendur á þessum tímapunkti,“ segir
Egill, sem segir góða kórstjóra ekki
á hverju strái og það hver verði
eftirmaður hans skipti hann að
sjálfsögðu miklu máli.
Egill mun þó halda áfram störf-
um við skólann í vetur og næsta vet-
ur og starfa við hlið Brynhildar að
ýmsum verkefnum og ákvarðana-
tökum í sambandi við staf kórsins á
næstunni, auk þess að leiða þar hinn
svonefnda Litla kór, sem skipaður
er stúlkum á aldrinum 8–9 ára. „En
frá og með laugardeginum verður
hún titluð aðalstjórnandi Kórs
Öldutúnsskóla,“ segir hann.
Vonast til að sjá sem flesta
Afmælishátíðin á morgun hefst
kl. 15 með tónleikum í Hásölum, þar
sem fram koma auk Kórs Öldutúns-
skóla ýmsir aðrir hópar sem tengj-
ast kórstarfinu; Litli kór, Kór Öldu-
túnsskóla-nýliðar, mömmukór og
Parísarhópur, svo dæmi séu tekin.
Að tónleikunum loknum verður
haldið í Öldutúnsskóla, þar sem
boðið verður upp á veitingar og
myndasýningar frá ýmsum ferða-
lögum kórsins gegnum tíðina, en
kórinn er einn víðförlasti kór lands-
ins, sem heimsótt hefur fjölda landa
í fimm heimsálfum.
Aðgangur að hátíðinni er ókeypis
og segir Egill hana fyrst og fremst
hugsaða fyrir kórfélaga og aðstand-
endur þeirra, auk fyrrum kórfélaga
gegnum tíðina. „Mér þætti vænt um
að sjá sem flesta, ekki síst fyrrver-
andi kórfélaga sem mér þætti afar
vænt um að væru með okkur og
gleddust á þessum degi,“ segir
hann. „Persónulega er þetta afar
þýðingarmikil stund fyrir mig, ekki
bara vegna þess að ég sé að láta af
störfum, heldur fæ ég í fyrsta sinn,
og væntanlega síðasta líka, þrjú
barnabörn til mín. Tvær þeirra eru
að klæðast kórbúningi í fyrsta sinn,
og ein er í Litla kór, þannig að þetta
verður söguleg stund og gaman að
enda sinn feril með þessum hætti.“
Tónlist | Egill Friðleifsson lætur af störfum eftir 40 ár
Kór Öldutúnsskóla er fertugur og verður því haldin afmælishátíð í Hásölum og Öldutúnsskóla á morgun.
Stjórnar þriðja ættlið
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
Afmælishátíð Kórs Öldutúnsskóla
hefst í Hásölum, Hafnarfirði, á
morgun kl. 15.
BRESKI leikarinn Simon Callow
hefur nýlega gert samning um að
taka upp á geisladisk Örsögur eftir
Hafliða Hallgrímsson tónskáld.
Simon Callow er vel þekktur bæði
sem sviðsleikari
og kvikmynda-
leikari, m.a. hefur
hann leikið í
myndum eins og
Room With a
View og Four
Weddings and a
Funeral. Undan-
farið hefur hann
komið fram í
stóru hlutverki í
söngleiknum The
Lady in White eftir Andrew Lloyd
Webber, sem er um þessar mundir á
sviði í London. Hann kemur oft fram
með hljómsveitum sem upplesari í
verkum eins og t.d. Pétri Gaut eftir
Grieg enda vel að sér í klassískri tón-
list.
Örsögur samdi Hafliði sérstaklega
fyrir Northlands-hátíðina 1995, en sú
hátíð fer fram árlega í Thurso nyrst í
Skotlandi. Verkið byggist á 12 sögum
eftir rússneska absúrdistarithöfund-
inn Daniil Kharms, sem uppi var í
Leningrad frá 1905-1942.
Örsögur hafa verið settar á svið
víða, m.a. í Skotlandi, Íslandi, Írlandi,
Austurríki, Grikklandi, og fyrr á
þessu ári í umfangsmikilli uppfærslu
hjá Semper Oper í Dresden, þar sem
uppselt var á hverja sýningu.
Hinn væntanlegi geisladiskur er
gerður í samvinnu við Caput, sem
þegar hefur tekið upp alla tónlistina,
og Credo, sem tekur þátt í að koma
geisladiskinum á framfæri.
Simon Callow
tekur upp
Örsögur
Hafliði
Hallgrímsson