Morgunblaðið - 19.11.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 2005 45
UMRÆÐAN
ÞAÐ er greinilegt að kosninga-
skjálfti er farinn að gera vart við
sig hjá stjórnmálaflokkunum,
frambjóðendur til sveitarstjórna
keppast við að kynna sín málefni
og fjölmargir þeirra tala um hvað
nú þurfi að gera fyrir aldraða.
Okkur öldruðum er það vel ljóst
að þetta er bara kosningaskjálfti,
nú eru kosningar að
nálgast og nú þarf að
ná sem flestum at-
kvæðum með alls
konar gylliboðum,
sem við vitum að eng-
in meining er á bak
við.
Nú er verið að gera
samninga við einka-
aðila um að byggja
hjúkrunar- og dval-
arheimili fyrir aldr-
aða, en þau eiga ekki
að koma í gagnið fyrr
en einhvern tíma á
næsta kjörtímabili og
það er vitað að biðlistar þeirra
sem eru í brýnni þörf eftir plássi
munu ekki styttast því þeim fjölg-
ar meira en framkvæmdir eru. Í
dag eru um 400 einstaklingar í
brýnni þörf til að komast á hjúkr-
unarheimili, á biðlista og við vitum
að um þriðjungur þeirra mun ekki
lifa nógu lengi til að komast að,
við höfum ekki ótakmarkaðan bið-
tíma.
Við vitum líka að um helmingur
þeirra sem eru á dvalarheimilum
verða að deila herbergjum með
öðrum og það tekur mörg ár að
lagfæra það og við vitum að það
kostar milljónir eða milljarða
króna að reka þessar stofnanir og
ríkisvaldið mismunar mikið með
greiðslur til þessara stofnana,
þannig að ein stofnun fær mikið
meira en önnur miðað við ein-
staklinga. Nú er það vitað að það
tekur langan tíma að byggja upp
hjúkrunarheimili, þjónustuíbúðir
og þjónustukjarna, en þetta eru
verkefni framtíðar. En aldraðir
vilja helst fá að dvelja á sínum
heimilum sem lengst, en til þess
að svo megi verða þarf að stór-
auka heimilisaðstoð, bæði hvað
varðar þrif og hjúkr-
un og að þetta verði
samræmt.
Það er vitað að það
er hagkvæmast og
ódýrast að aldraðir
geti verið heima hjá
sér og fari ekki á
stofnanir en þá þarf
að gera eitthvað til að
svo megi verða. Það
er ekki nóg að tala,
það þarf að fram-
kvæma. Það verður
að stórbæta kjör
þeirra sem að þessari
þjónustu vinna og
ekki vera með samaburð við aðra
starfshópa heldur að miða við
hvað þeir spara þjóðfélaginu
marga milljarða með færri stofn-
unum og rekstrarkostnaði þeirra.
Aldraðir vilja vera heima hjá sér
og fá að ljúka ævinni þar, sem er
hægt með aukinni aðstoð og
myndi það spara þjóðinni marga
milljarða króna. Fjöldi aldraðra
bíður eftir að komast á vist-
unarheimili vegna þess að þeir
geta ekki lifað af fátækrastyrkjum
sem þeir fá í stað þeirra launa
sem þeir eiga rétt á, en það eru
aldraðir sem hafa byggt upp og
skapað grundvöll að þeirri auð-
söfnun sem er í landinu hjá öðrum
en öldruðum. Það myndi spara
þjóðfélaginu marga milljarða
króna að gefa öldruðum kost á að
búa heima hjá sér í stað þess að
fara á stofnanir, með því að gera
fátækrastyrkinn frá almanna-
tryggingum að mannsæmandi
launum. Fátækrastyrkurinn þ.e.
ellilífeyrir og tekjutrygging er í
dag alls 65.106 krónur. Þetta er
það sem við fáum eftir að hafa
greitt til almannatrygginga alla
okkar starfsævi, og ef við erum
með einhverjar aðrar tekjur fer
þetta að skerðast samkv. lögum.
Í nýjum upplýsingum frá Hag-
stofu Íslands kemur fram að laun
hafi hækkað almennt um milli 5 og
6% á árinu, en fátækrastyrkurinn
hefur ekki hækkað allt árið.
Stjórnvöld halda því fram að
kaupmáttur aldraðra hafi aukist
um tugi prósenta undanfarið og
dásama sjálfa sig fyrir hvað þau
geri vel við aldraða, en hvernig
getur kaupmáttur aukist í 4 til 5%
verðbólgu eins og hefur verið, en
fátækrastyrkurinn hækkar ekkert,
þetta er reiknikúnst sem ég kann
ekki og skil ekki.
Fram hefur komið í fréttum
undanfarið að aldraðir ein-
staklingar hafi fundist látnir á
heimilum sínum og hafi þeir verið
búnir að vera látnir í nokkra daga
áður en þeir fundust, en litlar
skýringar hafa heyrst hvers
vegna. Hvers vegna verða ein-
staklingar svo einmana og af-
skiptir að enginn vitjar þeirra í
marga daga? Er ekki ein skýr-
ingin sú að þeir einangrast vegna
þess að þeir hafa ekki möguleika á
að endurgreiða það sem fyrir þá
er gert? Að þeir hafa ekki mögu-
leika á að bjóða þeim sem koma í
heimsókn, gestum eða ættingjum
einhverjar góðgerðir eins og þeir
voru vanir. Að þeir hætta að heim-
sækja ættingja og vini vegna þess
að þeir hafa ekki efni á því og
vilja ekki alltaf vera þiggjendur
og geta aldrei gefið neitt á móti.
Það er ekki von til að aðrir
skilji svona hugsanagang, en við
sem erum öldruð skiljum þetta að
þegar maður hefur ekkert til að
gefa hverfur lífslöngunin og mað-
ur einangrast. Með betri heima-
þjónustu og meira fjárhagslegu
sjálfstæði eru miklar líkur á að
fólk einangrist ekki svona eins og
verið hefur.
Þetta á ekki að vera spurning
um hverjir fá að lifa, það eiga allir
rétt á að lifa eins og menn.
Hverjir eiga rétt á að lifa?
Karl Gústaf Ásgrímsson
fjallar um málefni aldraðra ’Aldraðir vilja veraheima hjá sér og fá að
ljúka ævinni þar, sem er
hægt með aukinni að-
stoð og myndi það spara
þjóðinni marga millj-
arða króna.‘
Karl Gústaf
Ásgrímsson
Höfundur er eftirlaunaþegi
og form. FEBK.
Ármúla 1, sími 588 2030 – fax 588 2033
Ægir Breiðfjörð, löggiltur fasteignasali
SKIPTU VIÐ FAGMENN - ÞAÐ BORGAR SIG
Fyrir viðskiptavin óskum við eftir íbúð, 150 til 250 fm,
á efstu hæð í lyftuhúsi. Afhendingartími samkomulag.
Upplýsingar veitir Snorri.
EINBÝLI Á EINNI HÆÐ ÓSKAST
ÍBÚÐ Í LYFTUHÚSI
„PENTHOUSE“ ÓSKAST
Höfum kaupanda að góðu einbýlishúsi, 160 til 250 fm
ásamt bílskúr á góðum stað á Reykjavíkursvæðinu.
Upplýsingar veitir Snorri.