Tíminn - 17.10.1970, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 17. október 1970
TIMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framrfkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Ritstjórnar-
skrifstofur í Edduhúsinu, símar 16300—18306. Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusimi 12323. Auglýsingasími 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuði,
Innanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Flskiðnskóli
Tveir þingmenn Framsóknarflokksins, Ingvar Gíslason
og Jón Skaftason, hafa lagt fram á Alþingi frumvarp um
fiskiðnskóla. Saga málsins, sem er glöggt dæmi um
vinnubrögð ríkisstjórnarinnar og flokka hennar, er rak-
in í greinargerð frumv. og er í höfuðatriðum á þessa leið:
Liðin eru’ full 10 ár síðan flutningsmenn þessa frum-
varps hreyfðu því á Alþingi með flutningi þingsályktun-
artillögu, að nauðsynlegt væri að stofna fiskiðnskóla hér
á landi. Eftir margra ára endurflutning var loks hinn
30. apríl 1964 samþykkt þingsályktun frá flutningsmönn-
um frumvarpsins og tveim öðrum þingmönnum um skip-
un nefndar til þess að semja tillögur „um stofnun og
starfstilhögun almenns fiskiðnskóla í landinu“. Skyldi
nefndin ljúka störfum fyrir 10. október 1964. Ríkis-
stjórnin lét undir höfuð leggjast að skipa nefnd þessa í
tæka tíð, og það var ekki fyrr en 27. nóvember 1964,
sem þáverandi sjávarútvegsmálaráðherra skipaði 8 menn
í fiskiðnskólanefnd. Síðar var bætt við tveimur, þannig
að alls sátu í nefndinni 10 fulltrúar, sem allir voru í
nánum tengslum við hagsmunasamtök fiskiðnaðar, rann-
sóknarstofnanir atvinnuveganna og fiskmatsyfirvöld.
Fiskiðnskólanefnd sat að störfum um tveggja ára skeið.
Skilaði hún áliti til ríkisstjórnarinnar í desember 1966,
og var það aðalniðurstaða nefndarinnar að leggja til við
ríkisstjórnina, að stofna skyldi sérstakan fiskiðnskóla, er
hefði það aðalmarkmið að veita fræðslu í fiskiðrigrein-
um og útskrifa fiskvinnslufræðinga.
Þvi miður hefur ríkisstjórnin haft tillögu fiskiðnskóla-
nefndar að engu og virðist staðráðin í að láta sitja við
fullkomið aðgerðarleysi í fræðslumálum fiskiðnaðarins
nú sem endranær.
Má slíkt þó furðulegt heita, þar sem fullvíst er, að
ekki er ágreiningur um meðal áhuga- og kunnáttumanna
á sviði sjávarútvegsins og fiskframleiðslu, að aukin starfs-
þekking og skólamenntun sé nú brýnasta hagsmunamál
fiskiðnaðarins. Þess þarf varla að minnast, að fiskafurð-
ir eru aðalútflutningsvörur íslendinga og standa að lang-
mestu leyti undir beinni gjaldeyrisöflun þjóðarinnar.
Vanræksla á sviði fræðslumála fiskiðnaðarins jafngildir
því að afrækja aðalatvinnu landsmanna.
Flutningsmenn þessa frumvarps líta svo á, að ekki
verði lengur við aðgerðarleysi unað í fiskiðnskólamálinu,
og vilja nú freista þess að taka upp hugmynd fiskiðn-
skólanefndar frá 1966, eins og hún kemur fram í til-
lögu nefndarinnar til frumvarps til laga um fiskiðnskóla,
sbr. fjölritað nefndarálit, dags. í des. 1966. Er frv. nefnd-
arinnar þar flutt óbreytt, ásamt skýringum hennar á ein-
stökum greinum þess.
Þess má geta, að samtök fiskiðnaðarins hafa að undan-
förnu lagt áherzlu á, að slíkur skóli taki til starfa, og
telja það eitt mikilvægasta sporið til að tryggja aukna
vöruvöndun. Þess er því að vænta, að ríkisstjórnin og
flokkar hennar stöðvi þetta mál ekki lengur.
Slysaglldrur
Lorgarráð fjallaði nýlega um þörf á auknu eftirliti
og setningu reglugerðar um öryggi á vinnustöðum vegna
hins hörmulega slyss, er varð í Breiðholtshverfi nýlega.
Er sízt vanþörf á slíku eftirliti. Einn af borgarfulltrú-
um Framsóknarflokksins ritaði grein, sem birtist í blað-
inu s.l. fimmtudag, og benti þar á fjölmarga staði í borg-
inni, sem börnum og unglingum getur stafað hætta af,
og nefndi þá slysagildrur. Borgaryfirvöldum ber skylda
til að útrýma þessum hættum, áður en fleiri slys verða.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Mikill óhugur ríkir í Kanada
vegna mannránanna í Quebec
Trudeau hefur hætt viS Rússlandsför og látið herlög taka gildi
SVO ALVARLEGUM augam
lítur Trudeau, forsætisráð-
herra í Kanada, manránin í
Quebec, að hann hefur ákveðið
að fresta ferðalagi sínu til
Sovétríkjanna, sem ákveðið
hafði verið fyrir nokkru og
stjórnir beggja ríkjanna höfðu
vænzt mikils af. Þessi á-
kvörðun Trudeaus þarf þó ekki
að koma á óvart, þegar þess
er gætt, að hann hefur talið
það höfuðverkefni ríkisstjórn-
ar sinnar að bæta sambúð
enskumælandi og frönskumæl-
andi rnanna í Kanada, en mann
ránin eru til einskis, frekar
líkleg en að spilla þessari sam-
búð stórlega.
FYRIR nokkrum mánuðum,
horfði þetta á allt annan og
betri veg. Þá fóru fraim fylkis-
kosningar í Quebec. Flokkur
Trudeaus, Frjálslyndi flokkur-
inn, vann þá mikinn sigur und-
ir forustu ungs og efnilegs leið-
toga, Roberts Bourassa. Hann
fékk 71 þingsæti af 108 alls.
Þetta gerðist þrátt fyrir það,
að einn af áhrifamestu mönn-
um flokksins Rene Levesque,
hafði sagt skilið við hann og
stofnað nýjan flokk skilnaðar-
manna, sem hafði það markmið
að Quebec yrði sjálfstætt ríki,
en þó í efnahagslegum tengsl-
um við Kanada. Nokkuð
skyggði það þó á þetta, að
skilnaðarflokkurinn hafði feng
ið verulegt atkvæðafylgi eða
um 23% greiddra atkvæða,
þótt hann fengi fáa þing-
menn, sem stafaði af því, að
kosið er í einmenningskjördæm
um. Kosningasigur sinn átti
Frjálslyndi flokkurinn líka því
mest að þakka, að Skilnaðar-
flokkurinn hafði tekið mun
meira fylgi af íhaldsflokknum,
sem hafði farið með stjórn
fylkisins fjögur undanfarin ár.
Eftir kosningarnar myndaði
Bourassa nýja stjórn, sem hét
ROBERT BOURASSA
PIERRE LAPORTE
ROBERT LEMIEX
því að beita sér fyrir margvís-
legum framförum. Yfirleitt
hlaut stjórn hans góða dóma og
Bourassa þótti líklegur til far-
sællar forustu Hann er 36 ára
að aldri, hagfræðingur að
menntun og stundaði nám bæði
í Oxford og Harvard. Meðal
stefnumála hans var að efla
sérstöðu Quebec á ýrnsan hátt,
en treysta þó samríkið jafn-
framt, því að Quebec ætti að
geta notið góðs af því efna-
hagslega.
/
TALIÐ er að um 43% af
íbúum Kanada séu af brezkum
uppruna, en 30% af frönskum
uppruna. Enskan og franskan
eiga að njóta jafnréttis sem
tungumál, en yfirleitt hallar
þó á frönskuna í öðrum fylkj-
urn landsins en Quebec, en þar
eru líka frönskumælandi menn
langflestir. Þar hefur sú skoð-
un einnig verið ríkjandi, að
mjög hallaði á frönskumælandi
menn í sambandi við embætt-
isveitingar hjá sararíkinu
Enskumælandi menn nytu líka
ýmissa óbeinna forréttinda -
sviði atvinnurekstrar og verzlun
ar og á þennan og ýmsan annan
hátt. sætu þjóðflokkarnir ekki
við sama borð Einkum hefur
þessi skoðun átt vaxandi fylgi
að fagna á síðari árum og hafa
Frakkar átt sinn þátt í að
ýta undir það Fræg er heim-
sókn de Gaulles til Quebec,
þegar hann mælti: „Lifi Que-
bec, í stað þess að segja:
Lifi Kanada.
Quebec er að' flatarmáli
stærsta fylkið í Kanada, eða
um 594 þús. fermílur. Það er
annað fjölmennasta fylkið
hefur um 6 millj. íbúa, en alls
hefur Kanada um 20 millj. íbúa
Náttúruauðlegð er þar mikil,
en hefur enn ekki verið nýtt,
nema að takmörkuðu leyti,
þótt þegar sé risinn þar mik-
ill iðnaður. Quebec-búar halda
því fram, að þeir hafi á ýmsan
hátt orðið útundan og kenna
samríkinu um, að svo hafi far-
ið.
TVEIR flokkar hafa Itingum
glímt um yfirráðin í Quebec,
Frjálslyndi flokkurinn og
íhaldsflokkurinn. íhaldsflokk-
urinn stjórnaði þar um langt
skeið þangað til fyrir 14 ár-
um. Stjórn hans var á margan
hátt afturhaldssöm og átti sinn
þátt í því, að framfarir urðu
þar minni en annars staðar .
Kanada. Frjálslyndi flokkurinn
hófst til valda fyrir 14 árum
og stjórnaði um 10 ára skeið
undir forustia" mikilhæfs um-
bótamanns, Jöífn Lesage. Fram-
farasókn hans varð þó ekki til
að draga úr óánægjunni, heldur
varð vakningin, sem fylgdi
henni, fremur tii þess að auka
hana og gefa skilnaðarstefnu
byr í seglin. íhaldsmenn unnu
því óvænt í fylkiskosningunum
1966, m.a. með því að krefjast
aukiunar sérstöðu fyrir Que-
bec. Þeim tókst hins vegar
ekki að efna þetta nema að
litlu leyti og varð það vatn á
myllu skilnaðarstefnunnar. Það
leiddi nj.a. til þess, að Leves-
que klauf sig úr Frjálslynda
flokknum, þegar hann vildi
ekki taka upp aukna skilnaðar-
stefnu, og stofnaði hanu þá
skilnaðarflokk sinn eins og
áður segir.
ÖFGAFÉLAGSSKAPURINN.
sem stendur að mannránunum.
á ekki nema að litlu leyti skylt
við skilnaðarhreyfinguna í
Quebec. Félagsskapur þessi.
sem kallar sig Front de Libera-
tion de Quebec og venjulega
gengur undir skammstöfuninni
FLQ, hefur að vísu aðskilnað
Quebec frá Kanada á stefnu-
skrá sinni, en telur það þó
ekki sjálft takmarkið. Takmark
ið er að koma á sosialiskri bylt
ingu í Quebec og gera Que-
bec að miðstöð sosialiskrar
byltingarhreyfingar á megin-
landj N-Ameríku. í fylkis-
kosningunum í vor, lýsti FLQ
að visu yfir stuðningi við skiln-
aðarflokk Levesques, en með
þeim rökstuðningi, að auðveld
ara væri að gera byltingu i
Quebec. eftir að fylkið hefði
verið aðskilið frá Kanada. FLQ
telur, að útilokað sé að koma
stefnu þess fram á lýðræðisleg-
an hátt og því verði að beita
skemmdarverkum og byltingar-
Framhald á 14. síðu