Tíminn - 21.10.1970, Blaðsíða 8

8
TIMINN
MIÐVIKUDAGUR 21. oktáber 1970
MNGFRÉTTIR
Halldór E. Sigurðsson í útvarpsumræðunum í gærkvöldi:
Verðbólguvöxturinn 123^0 árin
1950-’60 en 250^0 1960-70
Framhald af bls. 1
það þó ekki alla söguna, vegna
þess, að tekjur umfram fjárlög
hafa orðið 1.200 miL'jónir króna á
árunum 1967—1969. Þrátt fyrir
þetta er, halli á ríkisrekstrinum
þessi ár 300—400 millj. kr. Þessu
til viðbótar kemur svo það, að ýms
ar framkvæmdir, er áður voru
greiddar af tekjum hvers árs, hafa
á síðari árum verið framkvæmdar
með lánsfé, t. d. skuldar vegasjóð-
ur nú 600—700 millj. kr. — vegna
ríkisskóla og sjúkrahúsa eru skuld-
ir um 126 millj. kr. og hafna, ann-
arra en landshafna, 60—70 milfj.
Og skuldir ríkissjóðs í þrengstu
merkingu, þar eru ekki mcðtaldar
rikisstofnanir eða endurlán, hafa
hækkað um 780 millj. kr. á árun-
um 1967, 1968 og 1969.
Lítið um hækkun fjár-
veitinga til nauðsyn-
legustu verkefna
Fleira en það, sem hér hefur ver
ið talið, kemur fram við athugun
fjárlagafrumvarpsins fyrir árið
1971, sem bein áhrif frá verðbéjgu-
stefnu ríkisstjórnarinnar. T. d. er
ekki gert ráð fyrir útgjöllum
vegna kjaraamninga opinberra
starfsmanna, þótt útgjöld hækki
um 25% frá yfirstandandi ári.
Hver trúir því, að hjá þeirn verði
komizt, þótt ekki sé veitt til þess á
fjárlagafrumvarpi?
A.Varlegast er þó það, að ekki
er nema að litlu leyti rúm íyrir
hækkaðar fjárveitingar til nauð-
synlegustu verkefna í 2000 millj.
kr. hækkun fjárlaganna. — Nokkur
dæmi vil ég nefna máli mínu til
sönnunar:
Fjárveiting til byggingar gagn-
fræða- og barnaskóla hækkar um
23,1 millj. kr. — Hvað þýðir það?
Þessi fjárhæð er ekki meiri en svo,
að hún nægir tif að mæta hækkuðu
verðlagi vegna þeirra skóla, sem
eru í byggingu. Með öðnim orð-
um, það er engin fjárveiting áætl-
uð í fjárlagafrumvarpinu til nýrra
bygginga á barna- og gagnfræða-
skólum. Stjórnarliðar gera sé- mik
ið far um að mikla sig af þeim
fjárveitingum, er fara til byggingu-
framkvæmda í þessum skólum. Ég
hef enga löngun til að gera lítið
úr því, sem gert hefur verið í þess-
um málum, en það sem skiptir máli
hér, sem í öðrum má.'um er. hvern-
ig tekst að leysa þau verkefni, er
til staðar eru á hverjum tíma.
„Jafnaðarmaðurinn"
Gylfi
Eitt af þeim málum, sem mjög
hafa verið til umræðu nú um
nokkurt skeið, er að jafna aðstöðu
æskunnar til framhaldsnáms. Á A1
þingi veturinn ’69 var samþykkt
þált. frá Ingvari Gíslasyni og Sig-
urvin Einarssyni, um athugun á
þessu máli. í frh. af þeirri sam-
þykkt var á fjárlögum 1970 fjár-
veiting, sem nam 10 millj. kr. tk’
að jafna aðstöðu æskufólks til
framhaldsmenntunar. Enda þótt
háttvirtum þingmönnum væri
ljóst, að hér var um alltof litla
fjárhæð að ræða, þá var þeim þa®
samt mikilsvert, að mál þetta fékk
viðurkenningu En hvað varð svo
u.m framkvæmd málsins hjá
menntamálaráðherra? Samkvæmt
auglýstum regluin um úthlutun
þessa f jár, voru nemendur, er sturnl
uðu gagnfræðaskólanám í heima-
vistarskólum úti á landi, útilokað-
ir frá því að njóta dvalarstyrks af
þessari fjárveitingu. Hér er um
hróplegt ranglæti að ræða, sem
ekki verður þolað. Nú var það
svo, að öllum var ljóst, að þessi
fjárveiting var aðeins viðurkenn-
ing á nauðsyn málsins, en mundi
ekki nægja til að jafna aðstöðuna
meira. Það vakti því undrun, þeg«r
ljóst var, að fjárhæðin á fjárlaga-
fruimvarpinu hækkaði ekki einu
sinni sem nemur verðhækkuninni,
hvað þá að litlð væri á þörfina eða
nemendafjöldann. — Að þannig sé
tekið á málum, er skipta sköpum
fyrir æsku landsins, í fjárlagafrum
varpi, er hækkar um 2000 millj.
kr., munu háttvirtir þingmenn ekki
láta bjóða sér.
Ekki er betri sögu að segja af
framlögium til bygginga sjúkra-
húsa og læknisbústaða. — Ástand-
ið í heilbrigðismálum er svo al-
varlegt, að einskis má láta ófieist-
að til að bæta úr því. Allmiklar
umræður hafa farið fram hér á
landi um skipulagsbreytingu í
læknaþjónustunni með samstarfi
lækna við læknamiðstöðvar. Það
verður að treysta því, að ekki
standi á fjárveitingu til að koma
slí'kri skipulagsbreytingu í fram-
kvæmd, þar sem samstaða er fyr-
ir hendi til að skapa hana og ann-
að er verða má til aukins öryggis
í læknaþjónustunni. Þótt fé sé
j ekki áætlað til þess í fjárlagafrum
varpi nú, verður Alþingi að taka
j þar í taumana.“
OMEGA
Veljið yður í hag Úrsmíði er okkar fag
Nivada
JUpina.
PIEHPOflí
Magnús E. Baldvlnsson
laugivegi 12 - Simi 22804
Halidór E. Sigurðsson
Þá minntist Ilalldór á rafvæð-
ingu landsins, og það ranglæti að
láta byggðaíög 'sjálf er nú fá raf-
orku frá samveitum greiða vexti
af lSiitím, sém ‘ tekiii eru til
þeirra framkvæmda. En þau
byggðalög, sem um áraraðir hefðu
búið við raforku frá samveitum
þyrftu ekkert slíkt á sig að leggja.
Yrði úr þessu að bæta. Til þessa
málaflokks væri nú aðeins hægt
að veita 4,9 millj. kr. — Þá sagði
Halldór ekki séð að vegasjóður
myndi valda verkefnum sínum
með þeim tekjustofnum, er hann
hafi. Alveg hafi verið gengið
framhjá vegamálum þegar þetta
fjárlagafrumv. var samið, þó að út
gj’öld þess hækkuðu um 25%. —
Þannig sogaði verðbólgan og út-
þensla ríkiskerfisins til sín tekj-
ur þær, sem ríkisstjórnin sækti
til þegna landsins.
Söluskatturinn — meiri
þungi á rekstur heimilis
eftir þvi sem börnin
eru fleiri
„Til þessa hef ég ekki vikið að
fcreytingum á tekjuáætlun fjár-
lagafrumvarpsins, en þær eru veru
legar. Söluskattur í þeirri mynd
sem hann er nú, var tekinn upp
af núverandi ríkisstjórn í upphafi
árs 1960. Á fyrstu valdaárum „við
reisnar" gætti hans lítið, en nú er
hann orðinn stærstj tekjustofn
ríkisins, og eru áætlaðar tekjur af
honum 3.500 millj. kr. Eðll sölu-
skatts sem tekjustofns, er það,
að hann er jafnhár, hvort scm um
er að ræða nauðsynlegustu neyzlu
vörur eða nii'ður nauðsynlegar vör
ur. Hann leggst því með meiri
þunga á rekstur heimilisins eftir
því sem börnin eru fleiri. Auk
þess eru skil á honum til ríkis-
sjóðs ekki svo örugg, sem vera
skyldi.“
Minnti Halldóv síðan á orð
Gylfa Þ. Gislasonar er hann mælti
áðu: fyrr, söluskattur var á
dagskrá se«n tekjustofn os Alþýðu
flokksmenn þá mjög skeleggir and
stæðingar hans. Sagði Gylfi þá
m.a. að framkvæmdin á söluskatts
innheimtuani hafi verið þannig,
að vafalaust væri enginn skattur
svikinn jafn stórkostlega. Það
væri ekki aðeins ríkissjóður sem
fengi mikið fé vegna lagaákvæða
um hann, heldur og ýmsir at-
vinnurekendur í skjóli lagaákvæð
anna. — Sagði Halldór það þvi
koma úr hörðustu átt, að Gylfi og
liðsmenn hans skyldu vera orðnir
slíkir stuðningsmenn söluskatts,
og sú ríkisstjórn er þeir sitji í
skuli hafa söluskatt fyrir stærsta
tekjustofn ríkissjóðs. Sagði Hall-
dór það stefnu Framsóknarflokks-
ins ,að skattar yrðu mismunandi
háir eftir eðli varanna, að skatta
mætti ekki leggja á brýnustu nauð
synjar. — Ef jafn söluskattur er
notaður sem tekjustofn að ein-
hverju marki, sagði Halldór, þarf
að létta þeirri byrði af þeim efna
minni með tryggingabótum og af-
námi skatta af nauðþurftatekjum.
Gegn þeirrí íhaldsstefnu að leggja
þyngstu skattana þar á sem getan
ér minnst, eihs og nú er gert, mun
Framsóknarflokkurinn berjast svo
sem hann hefur orku til. Auk þess
verkar þessi tekjuöflunarstefna
sem olía á verðbólgubálið.
Þá minnti Halldór á. að sam-
bandið milli stjórnvalda og stofn
ana sé harla lítið, og sagði, að
áætluð fjárþörf stofnana sé að
jafnaði eftir tillögum forstöðu-
manna þeirra. í því sambandi
gat hann þess, að umsetning
Pósts og síma væri í krónutölu
álíka há og fjárlög ísl. rikisins
1958. Halldór lagði áherzlu á, að
nauðsyn bæri til, að athuga
stöðu ríkisstofnana gagnvart stjórn
völdum, ekki sízt þeirra, sem
hefðu sjál'fstæða tekjustofna.
Verðstöðvun verði raunhæf
Því næst ræddi Halldór um hin
alkunnu skipbrot svonefndrax við
reisnarstefnu sem brennimerkt
hafa fjárlögin fyrir 1971. Um verð
stöðvunina sagði hann: — Fram
kom í ræðu formanns Framsókn
arflokksins í fyrri viku, að Fram
sóknarflokkurinn er fylgjandi
verðstöðvun, þó því aðeins að
hún sé raunhæf en ekki sýndar
mennska, eins og fyrir kosningarn
ar 1959 og 1967. Til þess að verð
stöðvun sé raunhæf, verður að
nota tímann er vinnst við hana
til að færa verðlagið tii þess, seir
afkoma heilbrigðra atvinnuvega
þolir. Framsóknarflokkurinn lýsti
þeirri stefnu sinni við umræður
stjórnmálaflokkanna haustið 1968
og oft síðar, að möra ráð yrðu
að koma til í baráttunni við verð
bólguna. Nauðsyn bæri til að
minnka vandann, m. a. með bví
að draga úr álögum á atvinnuvee
ina, endurskipuleggja ýmsa starf
semi þeirra með hagræðingu oe
áætlanagerð, með breytingu á
stofn. og rekstrarlánum við at-
vinnuvegina o. fl.
Að lokum sagði Halldór m.a.:
Framsóknarmenn telja, að eitt af
þeim atriðum, er nota þurfi til
baráttu gegn verðbólgunni, sé að
fella niður söluskatt af mestu
nauðsynjuen, og að hafa persónu-
frádrátt til skatts þannig, að ekki
sé lagt á nauðþurftatekjur eins
og nú er gert. Það er röng stefna,
að dómi Fratnsóknarmanna, að
hagnýta sér vöxt verðbólgunnar
til aukinnar skattheimtu. Skatt-
vísitalan og verðlagsvísitalan eiga
að haldast ,í hendur. Um þetta
flutti flokkurinn frumvarp á síð-
asta Alþingi og aftur nú. Það er
skoðun okkar að ef að því ráði
hefði verið horfið í fyrra að samþ.
frumvarp okkar um söluskatt og
tekju- og eignaskatt, stæðum við
nú ekki frammi fyrir hrollvekj-
andi verðbólgu og betri horfur
væru einnig um fjárhag ríkisins
en nú er. Framsóknarmenn vilja
efla hag almannatrygginga, m.a.
svo að hægt sé að beita mætti
þeirra gegn verðbólgunni. Þessi
atriði líii stefnu okkar og vinnu-
brögð til að stöðva og draga úr
verðbólgunni verð ég tímans
vegna að láta nægja, en vil undir
strika þetta: Framsóknarflokkur-
inn telur nauðsyn bera til þess að
stöðva vöxt verðbólgunnar nú þeg
ar, en leggur áherzlu á það, að
raunveruleg barátta verði hafin
gegn verðbólgu í skjóli verðstöðv-
unar m. a. með þeim aðgerðum,
er ég lýsti hér fyrr í ræðu minni.
Framsóknarflokkurinn telur, að
án forustu ríkisvaldsins verði
engri verðstöðvun komið á. For-
usta ríkisvaldsins verður m.a. að
koma fram í aðhaldi hjá ríkisstofn
unum, um að þær haldi þjónustu-
gjöldum sínum í skefjum og hafi
sterkt aðhald að rekstri sínum.“
Helgi Bergs
Tekur sætí
á Alþfngi
Helgi Bergs, 1. varaþing-
maður Fraimsóknarflokksins
í Suðurlandskjördæmi, tók í
fyrradag sæti á Alþingi í
stað Björns Fr. Björnssonar.