Morgunblaðið - 27.11.2005, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
edda.is
Fjölskrúðugt mannlíf
í máli og myndum
Hér er tekið hús á 13 nýjum Íslendingum
frá öllum heimsálfum og rætt við þá um
ástæðu þess að þeir settust hér að.
Lesendur fá að kynnast þeirri
matarmenningu sem fólkið flutti með
sér til Íslands og birtar eru uppskriftir
að fjölbreytilegum réttum.
Landsnet hf. þarf aðráðast í umfangs-miklar fram-
kvæmdir á næstu árum til
að styrkja flutningskerfi
raforku vegna aukinnar
raforkuvinnslu og raf-
orkunotkunar. Gert er ráð
fyrir að heildarkostnaður
við framkvæmdir vegna
uppbyggingar og þróunar
flutningskerfisins verði
um 5,7 milljarðar kr. árið
2006, um 440 milljónir kr.
árið 2007 og um 380 millj-
ónir kr. árið 2008.
Þetta kemur fram í
skýrslu iðnaðarráðherra um raf-
orkumál sem lögð hefur verið
fram á Alþingi. Af framkvæmdum
á næsta ári eru tæplega 4,5 millj-
arðar kr. vegna Fjarðaáls og um
1,2 milljarðar kr. vegna stækkun-
ar Norðuráls.
Að sögn Þorgeirs J. Andrésson-
ar, skrifstofustjóra hjá Landsneti,
verður stærsti hluti nýfram-
kvæmda fyrirtækisins áframhald-
andi framkvæmdir vegna álvers
Fjarðaáls á Reyðarfirði en einnig
halda framkvæmdir áfram í
tengslum við stækkun álvers
Norðuráls í Hvalfirði. Verður m.a.
lokið við lagningu Fljótsdalslínu 3
og 4 sem liggja frá tengivirkinu í
Fljótsdal að álveri Fjarðaáls.
Ýmsar framkvæmdir sem
huga þarf að eftir 2010
Í fyrrnefndri skýrslu er vikið að
frekari framkvæmdum við flutn-
ingskerfi raforku sem ráðast þarf
í þegar litið er til framtíðar ef
langtímaraforkuspár um stækkun
stóriðju eftir árið 2010 ganga eft-
ir. „Byrja þarf að huga að hluta
þessara framkvæmda fyrir árið
2010, en stærstur hluti kostnaðar
vegna þeirra fellur til eftir árið
2010. Hér er um að ræða fram-
kvæmdir við Brennimelslínu 1,
Bjarnarflagslínu 1 og tengivirki
við Bjarnarflag, Kröflulínu 3,
Sprengisandslínu, tengivirki við
Hvamm og breytingu á Búrfells-
línu 1,“ segir í skýrslunni og á það
jafnframt bent að flestar þessar
framkvæmdir eigi eftir að fara í
umhverfismat og því ákveðin
óvissa um framkvæmdir.
265 milljarða fjárfesting
Áætlað er að fjárfesting í orku-
verum og stóriðju hér á landi árin
2001–2009 nemi alls um 265 millj-
örðum kr., en þar er um að ræða
stækkun álvers Norðuráls á
Grundartanga og byggingu álvers
í eigu Alcoa Fjarðaáls á Reyðar-
firði, sem og framkvæmdir við ný
eða stækkuð raforkuver til að
anna aukinni raforkuþörf. Þá seg-
ir í skýrslunni að nú sé áætlað að
árin 2003–2006 tengist að meðal-
tali 6% vinnandi manna hér á
landi stóriðjuframkvæmdum.
Fram kemur að ný skipan raf-
orkumála sem kom til fram-
kvæmda um seinustu áramót gefi
ein sér ekki almennt tilefni til um-
talsverðra breytinga á raforku-
verði, en þó sé um nokkrar verð-
breytingar að ræða hjá einstökum
notendum. Þannig megi rekja um
2–4% af hækkun á raunverði raf-
magns suðvestanlands til breyt-
ingarinnar, en með sama hætti
hafi hún leitt til lækkunar á veitu-
svæði Rafmagnsveitna ríkisins
(RARIK), einkum í þéttbýli.
Nýjar gjaldskrár virðast al-
mennt vera hagstæðari stærri
notendum en þeim minni, en það
stafar m.a. af því að veiturnar hafa
kosið að hækka fastagjald hlut-
fallslega meira en gjöld fyrir notk-
un.
15 milljarðar vegna
húshitunar á 20 árum
Greint er frá því í skýrslunni að
heildarútgjöld ríkissjóðs vegna
niðurgreiðslna á raforku til hús-
hitunar voru um 15 milljarðar á
árunum 1983–2004 á núvirði. Lög
um niðurgreiðslu húshitunar-
kostnaðar voru sett á Alþingi vor-
ið 2002 og eftirlit Orkustofnunar
með framkvæmd laganna leiddi til
lækkunar niðurgreiðslna til hús-
hitunar árin 2003 og 2004.
Á árinu 2004 voru aftur á móti
gerðar breytingar á lögunum sem
rýmkuðu heimildir einstaklinga
og félagasamtaka til niður-
greiðslna, en á fjárlögum ársins
2005 eru ætlaðar 998 milljónir kr.
úr ríkissjóði til niðurgreiðslna
vegna húshitunar og annarra
verkefna sem tengjast þeim.
Í umfjöllun um rannsóknir á
orkulindum og undirbúningi á
virkjun þeirra til raforkuvinnslu
kemur fram að undanfarin 4 ár
hafa verið mikil umsvif í fram-
kvæmdum og rannsóknum á
orkulindum landsins. Skýrist það
einkum af raforkusölu vegna
stækkunar Norðuráls í Hvalfirði
úr 90 þúsund tonna ársframleiðslu
í 220 þúsund tonn og byggingar
322 þúsund tonna álvers Fjarða-
áls á Reyðarfirði. Fram kemur í
skýrslunni að gefin hafa verið út
leyfi til rannsókna á Hellisheiðar-
svæði, vesturhluta Kröflusvæðis,
við Þeistareyki og í Köldukvíslar-
botnum. Þá hefur Hitaveita Suð-
urnesja fengið nýtingarleyfi og
hafið undirbúning fyrir allt að 100
MW virkjun á Reykjanesi. Virkj-
unarleyfi hafa verið gefin út fyrir
Búðarhálsvirkjun (120 MW),
Kárahnjúkavirkjun (690 MW),
Nesjavallavirkjun (120 MW),
Hellisheiðarvirkjun (80 MW) og
við Lagarfoss (30 MW).
Fréttaskýring | Nýframkvæmdir Landsnets
við uppbyggingu flutningskerfis raforku
Raforkumálin
í deiglunni
Frá næstu áramótum geta heimili keypt
rafmagn af þeim sem þau kjósa helst
Sultartangalína 3 er frá Sultartangastöð.
Framkvæma fyrir 5,7
milljarða á næsta ári

Töluverðar breytingar urðu á
raforkuverði til almennra not-
enda með 4.000 kWst ársnotkun
um seinustu áramót þegar ný
raforkulög tóku gildi. Þannig
lækkaði verð til almennra not-
enda hjá RARIK í þéttbýli (-4%),
Rafveitu Reyðarfjarðar (-3,9%)
og Orkubúi Vestfjarða í þéttbýli
(-0,6%). Mesta hækkunin varð
hins vegar hjá Orkubúi Vest-
fjarða í dreifbýli (24%) og Hita-
veitu Suðurnesja á Suðurnesjum
og í Hafnarfirði (16,4%).
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
MOSFELLSBÆR og Nýsir hf. hafa
undirritað samning um uppbygg-
ingu og rekstur nýrrar íþrótta-
miðstöðvar við Lækjarhlíð. Sparn-
aður sveitarfélagsins vegna þessa
samnings er áætlaður á um fimmta
hundrað milljónir króna, en áform-
að er að hefja rekstur miðstöðvar-
innar næsta sumar.
Samningur Mosfellsbæjar og
Nýsis kveður á um að Mosfellsbær
greiði Nýsi hf. árlega leigu á samn-
ingstíma til þrjátíu ára, en öðlist
síðan kauprétt á byggingunni að
leigutíma loknum. Að mati for-
svarsmanna Nýsis og Mosfellsbæjar
hefur samningurinn marga kosti í
för með sér, m.a. mun betri nýtingu
á mannvirkinu og fjölþættari þjón-
ustu en áður var ráðgert auk þess
sem sveitarfélagið kemst hjá
árekstrum við einkaaðila í rekstri á
almennum markaði.
Ragnheiður Ríkarðsdóttir segir
ávinning Mosfellsbæjar umtals-
verðan af samstarfinu, en vel á ann-
an tug milljóna króna sparist á ári
með þessum samningi miðað við
fyrri áætlanir og rekstraráhættan
sé engin. Segir Ragnheiður hér um
að ræða afar áhugaverða útfærslu
á samvinnu opinbers aðila og einka-
fyrirtækis.
Stefán Þórarinsson, stjórnarfor-
maður Nýsis hf., segir að með
samningnum nýtist styrkur beggja
samningsaðila til fullnustu, en báðir
aðilar hafi fulla yfirsýn á samnings-
tímanum og tilkostnaður verði
lægri. Þá muni tekjur af rekstrin-
um umfram áætlanir koma að hálfu
til lækkunar á leigu.
Mosfellsbær og Nýsir í samstarf
um að reisa íþróttamiðstöð
JÓLASÖFNUN Hjálparstarfs
kirkjunnar hefst í dag, fyrsta sunnu-
dag í aðventu. Safnað er fyrir vatni
og eru landsmenn beðnir um að
„skrúfa frá krananum með því að
greiða gíróseðil sem sendur er á
hvert heimili“, eins og segir í frétta-
tilkynningu.
Fram kemur að ekki þurfi nema
fimmtíu manns til að greiða einn
brunn miðað við upphæð seðilsins
sem er 2.500 kr. Hjálparstarf kirkj-
unnar er með brunna í Mósambík,
verkefni í Malaví með fjölskyldum
smábænda sem snýst um að styrkja
lífsafkomu þeirra með áveitum,
skepnuhaldi, fiskirækt eða skóg-
rækt, en allt þetta byggist á vatns-
öflun og vatnsnotkun.
„Hver brunnur getur þjónað allt
að þúsund manns og endist í áratugi.
Á hvert heimili er einnig sendur
glitrandi vatnsdropi sem nota má til
að skreyta heimilið og minna fjöl-
skylduna á Hjálparstarf kirkjunnar
sem farveg fyrir sín framlög til bág-
staddra,“ segir í tilkynningu.
Pappabaukum sem fylgt hafa jóla-
sendingu Hjálparstarfsins frá upp-
hafi verður nú aðeins dreift í kirkjum
landsins. Þeir sem vilja bauk geta
haft samband við skrifstofuna og
fengið hann í pósti.
Jólasöfnun Hjálparstarfs kirkjunnar hefst í dag
Landsmenn skrúfi frá krananum