Tíminn - 06.12.1970, Blaðsíða 7

gtHmtSkftGE'R 6. deseunber f990
TIMINN
Meistaranjósnarmn Abei,
látinn var í skiptum.
TOLVAN HEFUR LEVST
JAMES BOND AF NÚLMI
Komin er út á ensku bók, sem segir frá þeirri þýðingu, sem
nútíma iækni, reiknivélar, ratsjár, innrauðir geislar o.s.frv.
hefur fyrir njósnir nú á tímum
Ég fÆk afi síá tæki,
sem árið 1965 komst í hend-
ur vestur-þýzkra yfirvalda.
Tækið hafði lengi verið í þjón-
ustu austur-þýzks njósnara,
sem sendi upplýsingar yfir tii
bandamanna sinna hinum meg
in múrsins, frá ibúð sinni, sem
var ekki langt fná höfuð-
stöðvum Bandaríkjamanna í
V-Berlín. Tækið gengur fyr-
ir innrauðum geislum, sem
breyttu hljóði í ljós og getur
það aðeins starfað, ef engar
hindranir cru milli sendanda
og móttakanda skeytaima. Ef
engin tré, hús eða fjöll eru á
nrilli, getur það hins vegar
scnt skeytin um langan veg,
aðeins ef aðilarnir geta séð
hvor til annars, þó svo það sé
gegnum sterkasta sjónauka.
Þetta tæki var tÖvalið til notk-
unar í Berlín, þar sem hundr-
uð glugga gera mögulegt að
senda ljósmerki yfir múrinn
og það hefur þann kost að
ekki er hægt að henda reiður
á þessum merkjum utan frá.
Einmitt sendingar og mót-
taka upplýsinga hafa alla tí9
verið mesta vandamál allra,
sem reyna að koma upp um
njósnara, allt frá þeim tíma,
að Aristagorus, sem sat á svik-
ráðum við Xerxes, sendi
njósnara með upplýsingar
ski'ifaðar á höfuðið, en áður
cn hann fór af stað, var hárið
látið vaxa yfir skriftina, syo
enginn fann neitt í búðum
fjandmannanna, nema sá, sem
skilaboðin voi'u til.
Bæo'i sovézkir og BandarÍ9k-
ir njósnarar fá fyrirskipanir
sínar gjarnan í gegnum tón-
listardagskrá í hinum virðing-
arverðu útvarpsstöðvum landa
sinna.
Aðrir nota senda, sem
senda sérstakar rafsegulbylgj-
ur, sem ekki er hægt að taka
á móti. nema móttakarinn sé
á hreyfingu. NATO notar
þetta kerfi og það er ástæðan
til bess. að alltaf eru svo marg-
ir sovézkir „togarar" á Atlants-
hafi, Miðjarðarhafi og á Norð-
ursjó — þessir togarar eru út-
búnir tækjum, sem geta náð
þessum rafsegulskeytum. Einn
ig er það af sömu ástæðum.
ail sífellt eru bandarískar flug-
vélar sveimandi aftur og fram
yfir öllum iandamærum Sovét
ríkjanna.
Vélin tekur við
Sá, sem þanmg segir frá, er
ítalski blaðamaðurinn Enrico
Altavilla í bókinni „Listin að
njósna" sem hefur nýlega ver-
ið býdd á ensku
f bókinni eru tekin til með-
ferðar öll helztu njósnamál síð
ari tíma og þar kemur ýmis-
legt athyglisvert í ljós, um
þetta leynda stríð milli stór-
veldanna, ekki sízt, þar sem
>v.;.\\;.wav.;.'
höfundutrinn byggir upplýsing-
ar sínar á viðtölum við marga
helztu njósnara í vestrænum
löndum. Það sem einna athygl
isverðast er í bókinni, er hvern-
...........

Þessir hcimilislegu hlutir, kveikjari, vasaljós og talkúmbaukur inni-
halda sendi- og móttökutæki.
ig vélar og tæki hafa leyst
hinn mannlega njósnara af
hólmi.
Njósnir stórveldanna fara
ekki lengur fram með fóOki
eins og heiUandi Mgta Hari oe
djörfum James Bond, heldur
með tækjum eins og ratsjá,
reiknivél, innrauðum geislum,
gervihnöttum og fleira. Þótt
stórveldin hafi í þjónustu
sinni herskara af njósnurum,
eru aóeins örfáir, sem kunna
skil á öllum þeim upplýsing-
um. sem þessi tæki afla og
enn færri mannsheilar vinna
með rafmagnsheilum að úr-
vinnslu upplýsinganna. í bók-
inni segir Altavilla ennfremur,
að fínasta og fullkomnasta
njósnamiðstöð, sem til sé, sé
í Fort Meade í Maryland,
skammt frá Washington í bygg
ingu, sem sé næstum eins stór
og Pentagon. Þarna eru höfuð-
stöðvar „National Security
Agency“ NSA, sem starfar í
tengslum við leyniþjónustuna,
CIA. Aðalverkefni NSA er að
ná dulmálsskeytum úr öllum
áttum og ráða úr dulmálinu i
aðalstöðvunum. Starfsliðið er
um 40 þúsund manns og eru
10 þúsund af því útverðir
staðsettir í hlerunarstöðv-
um víðs vegar um heiminn og
í skipum og flugvélum.
Alls staðar hlerað
— TöiVurnar og hinar sjálf-
virku dulmálsþýðingarvélar í
Fort Meade, skrifar Altaville
■• ■■ /' ■"■ "/ - ...............................■■ -

•••
í :í5i

Flugmaðurinn Powers fyrir rétti í Moskvu.
— ekki sízt hin leyndardóms-
fulla vél, sem kallast „Hvirfil-
vindur“ og sagt er, að geti
sjálf ráðið alla dulmálslykla —
skila á degi hverjum meiri
upplýsingum til leyniþjónust-
unnar, en tugþúsundir mann-
legra njósnara til somans
væru færir um. Enginn njósn-
aiú, ekki einu sinni James
Bond, gæti látiö sig dreyma
um að keppa við þessi elektr-
ónísku apparöt. Til dæmis
hlera tækin öll samtöl milli
yfirstjórnar Sovétrík.ianna og
ráðamanna annarra kommún-
istalanda. Á nokkrum sekúnd-
um geta þau tilkynnt hcr-
stjórn Bandaríkjanna um
hverja smávægilega breytingu,
sem gerð er á skipulagi herja
austantjaldslandanna. Þau tíl-
kynna í hvert sinn, sem sov-
ézkri eldflaug er skotið og
hvað verkefpi hennar er. Með
því að jKýsta á hnapp. geta
menn í Fort Meade á nokkr-
um sekúndum vitað, hvaða sov-
ézkir geimfarar hafa farizt í
tilraunum — og hvar hinir enu
niðurkomnir.
Vandamálið milda
Allt það efni, sem sífellt
streymir inn úr öllum heimin-
um til NSA og sett er í bölv-
ur (ein þeirra er sögð geta
þýtt „Stríð og fi’ið“ Tolstoys
úr rússnesku á ensku á tveim
tímurn) væri harla lítils virði,
ef ekki væru til menn, sem
skildu til hlítar það sem út úr
tölvunum kemur, og geta sagt
um, hvað af þessu er falskt,
því auðvitað vita Rússar, hvað
er gert £ Fort Meade og reyna
að villa um. Einn af yfirmönn-
unum í Fort Meade útskýrði
fyirir Altavilla, að það væri
mikilvægt fyrir allar leyniþjón
ustur að afla eins mikilía upp-
lýsinga um andstæðinginn og
hægt væri, en mikilvægara þó,
að hann vissi ekki, að þessara
upplýsinga hefði verið aflað.
Allra mikilvægast væri hins
vegar að vita:l) hvort andstæð
ingurinn hafi grun um, að upp
lýsingarnar hafi lent í hönd-
um rangra aðila og 2) hvort
hann viti, að þeir, sem hafa
ná&l upplýsingunum, viti, að
það hefur komizt, upp. Þetta
lítur út fyrir að vera dálítið
flókið, en hefur alla þýðingu.
Abel fyrir Powers
Þetta skal skýrt með dæmi
til glöggvunar: Þegar Banda-
ríkin á sínum t.íma skiptu á
sovézka meistaranjósnaran-
um Abel fyrir Powers, sem var
skotinn niður í flugvél í Sovét-
ríkjunum, fannst mörgum það
siæm skipti, því Powers var
ekki hátt skrifaður njósnari
eins og Abel. En það mikilvæg-
asta fyrir Bandaríkin var ekki
að halda Abel, þar sem hann
var ekki lengur nothæfur fyrir
Rússa, eftir að hafa setið í
fangelsi, heldur að fá Powcrs,
meðal annars '>egna þess, að
vissa varð að fást um, hvort
flugvél hans var skotin niður,
eða hvort komið hafði verið
fyrir í henni tímasprengju.
eins og kom svo á daginn. Þeg-
ar Rússar afhentu Powers, var
það vegna þess. að þeir héldu.
að hann hefði ekki hugmynd
um sprengjuna. En hann vissi
bað — þagði bara.
Tækin afhjúpuðu
Tæknin er í dag allt fyrir
njósnirnar. en tæknin getur
brugðizt, eða réttara sagt:
Mennirnir gcta gleymt a'ð
gæta tækninnar.
Þannig var þao', að eitt af
Framhatd á bls. lö.