Morgunblaðið - 11.12.2005, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
M
argt hefur brunnið á
menntamálaráð-
herra í haust og ljóst
að engin lognmolla
ríkir í málefnum
mennta- og menn-
ingarmála á Íslandi.
Stúdentsprófin hafa
verið í brennidepli, bæði fyrirhuguð stytting
námsins og samræmdu prófin. Ríkisútvarpinu
verður breytt í hlutafélag og í byrjun mánaðar-
ins var upplýst í hvaða farveg kennsla í listdansi
á að fara þegar Listdansskóli Íslands verður
lagður niður.
Langur aðdragandi Listdansskólamálsins
Í umræðunni um málefni Listdansskóla Ís-
lands hefur það sjónarmið heyrst að ákvörðun
um að leggja skólann niður, hafi borið brátt að.
Var ekki hægt að hafa fyrirvarann lengri?
„Það kann að virka eins og þetta hafi borið
brátt að, en aðdragandinn var orðinn langur.
Það var líka ákveðið að greina frá því strax sem
væri í uppsiglingu og þar með gefa árs fyrirvara
til að menn gætu lagað sig að nýju og breyttu
umhverfi námsins,“ sagði Þorgerður Katrín.
Listdansskólinn sat eftir í ljósi formbreytingar
sem gerð var 1996. Þá var tekin ákvörðun um að
grunnnám yrði á vegum sveitarfélaga en fram-
haldsnám á vegum ríkisins. Ríkið rekur nú eng-
an listnámsskóla nema Listdanskólann. Þor-
gerður Katrín segir að það hafi verið til umræðu
innan ráðuneytisins um nokkurra ára skeið að
samræma nám í listdansi námi í öðrum listgrein-
um og skólakerfinu í heild. Hún kveðst hafa gef-
ið þau fyrirmæli, varðandi breytta listdans-
kennslu, að tryggja yrði samfellu í námi allt frá
upphafi grunnstigs og til loka framhaldsstigs.
„Ég þekkti til forvera Listdansskólans meðan
hann var í Þjóðleikhúsinu og hef einnig fylgst
með skólanum í breyttu fyrirkomulagi, enda
margir sem ég þekki sem hafa stundað listdans
eða eiga börn í skólanum. Ég gerði mér því ljósa
grein fyrir þýðingu þess að samfella yrði í nám-
inu og að framhaldsstigið yrði ekki slitið úr
tengslum við grunnstigið. Ég skildi vel áhyggjur
sem bæði foreldrar, listdansnemar og fleiri létu í
ljós. Skólinn hefur skilað ágætum árangri og
gert miklar gæðakröfur. Við höfum gengið út
frá því að samfellan haldist og að listdansinn
styrkist. Með þeirri breytingu sem gerð hefur
verið erum við bæði að fjölga tækifærum fyrir
nemendur, sem vilja læra listdans, og eins þá
sem vilja byggja upp kennslu í listdansi.“
Undirrituð hefur verið viljayfirlýsing
menntamálaráðuneytisins, Menntaskólans í
Hamrahlíð og Dansmenntar ehf., um samstarf
um listdansnám á framhaldsskólastigi. Þorgerð-
ur Katrín sagði að Dansmennt ehf. myndi einnig
taka við nemum á grunnstigi.
„Ég hef lagt ríka áherslu á það við mitt fólk að
það eru ekki allir nemendur Listdansskólans í
framhaldsskóla, þótt flestir séu það. Það þarf
einnig að tryggja þeim nemendum, sem hafa
burði til að verða afburðadansar og vilja helga
sig dansinum, svigrúm til að gera það.“
Tækifærum dansnema fjölgar
Þorgerður Katrín sagði að með samkomulag-
inu við MH væri verið að tryggja að á fram-
haldsskólastigi yrði a.m.k. einn kjarnaskóli í list-
dansi, sem hefði burði til að sinna honum. „Það
er hins vegar ekkert því til fyrirstöðu að aðrir
framhaldsskólar bjóði nemendum sínum upp á
listdans sem valgrein. Við erum að fjölga tæki-
færum nemenda í fleiri skólum en MH. Til
lengri tíma litið má gera ráð fyrir að einkaskól-
um fjölgi sem hafa metnað og burði til að bjóða
upp á listdans. En kennslan verður að vera sam-
kvæmt námsskrá.“
Lögð hafa verið fram drög að námsskrá fyrir
listdans á framhaldsstigi og eru þau nú til um-
sagnar hjá hagsmunaaðilum. Stefnt er að því að
námsskráin verði tilbúin í kringum áramótin.
Fljótlega hefst vinna við gerð námsskrár fyrir
listdanskennslu á grunnstigi. Þorgerður Katrín
segir að slík samræmd námsskrá um kennslu í
listdansi hafi ekki áður verið samin hér á landi.
Hún mótmælir því að ekki hafi verið haft sam-
ráð við breytingar á náminu.
„Við höfum hlustað á raddir nemenda, for-
eldra, talað við listdansara og helstu listdans-
arar landsins hafa komið mjög ákveðnum skila-
boðum á framfæri.“
Innlend dagskrárgerð verði efld
Þorgerður Katrín hefur lagt fram frumvarp
um breytingu Ríkisútvarpsins (RÚV) í hluta-
félag. Þar er einnig kveðið á um breytta stjórn
stofnunarinnar. En má vænta einhverrar
grundvallarbreytingar á dagskrárstefnunni?
„Við mótum meginrammann og leggjum
RÚV ákveðnar skyldur á herðar. Það er hins
vegar útvarpsstjóra að útfæra og framkvæma
menningarskyldur RÚV,“ sagði Þorgerður
Katrín. „Í frumvarpinu er meginhlutverk Rík-
isútvarpsins skilgreint og hvað fellur undir al-
mannaþjónustuhlutverkið. Það er tvíþætt: Að
Ríkisútvarpið haldi uppi öflugri fréttaþjónustu
og að það sinni menningarhlutverki sínu. Við
treystum stjórn stofnunarinnar og útvarps-
stjóra fyrir því að Ríkisútvarpið miðli því sem
lög kveða á um, þar á meðal menningarefni. Það
er þeirra að ákveða hvort helmingurinn verður
leikið efni, fræðsluefni, eða hlutfall barnaefnis
aukið. Ég vildi t.d. gjarnan sjá að meira innlent
efni verði textað í Sjónvarpinu.
Ég tel að svigrúm þeirra sem koma til með að
stjórna Ríkisútvarpinu verði mjög mikið. Við
Páll Magnússon, útvarpsstjóri, höfum bæði
metnað til að efla innlenda dagskrárgerð. Við
höfum rætt okkar á milli hvort fara eigi svipaða
leið og BBC. Þar var gerður ákveðinn sáttmáli
milli BBC og menningarmálaráðherra landsins.
Í Danmörku settu ráðherra menningarmála og
forstjóri Danmarks Radio fram ákveðin fyrir-
heit um að efla innlenda dagskrárgerð, barna-
efni og fleira. Við sjáum fyrir okkur að við get-
um gert eitthvað í þá veru.“
Þorgerður Katrín var yfirmaður samfélags-
og dægurmáladeildar RÚV 1997–99 og þekkir
því vel til innan stofnunarinnar. Spurð um
breytingar á tekjustofnum RÚV og innheimtu
afnotagjalda sagði hún að eðlilega vildi útvarps-
stjóri auka tekjur stofnunarinnar.
„Fyrirkomulag innheimtu afnotagjalda verð-
ur óbreytt næstu tvö árin. Þá tekur nefskattur
við. Ég tel ýmsar leiðir færar til að nýta betur
fjármagn sem RÚV fær nú þegar.“
Kostun dagskrár á mörkunum
Ríkisútvarpið verður áfram á auglýsinga-
markaði, „eins og sakir standa“ að sögn Þor-
gerðar Katrínar. Hún segir að upp að vissu
marki sé hægt að flokka auglýsingar undir al-
mannaþjónustu vegna mikillar útbreiðslu Rík-
isútvarpsins. Auglýsendur hafi barist fyrir því
að RÚV verði áfram á auglýsingamarkaði og
eins hefur verið bent á að hverfi það af ljós-
vakamarkaði auglýsinga verði ekki næg sam-
keppni. En hvað um kostun dagskrárliða, á rík-
isstofnun að ganga um í einkageiranum og afla
styrkja til dagskrárgerðar?
„Ég get að mörgu leyti tekið undir gagnrýni
sem beint hefur verið að kostun í Ríkisútvarp-
inu. En ég vek athygli á því að útvarpsréttar-
nefnd er að fara yfir þessi mál og mun m.a. setja
leiðbeinandi reglur um kostun. Kostunin er að
skila Ríkisútvarpinu nokkrum tekjum, en mér
finnst á mörkunum að stofnunin eigi að halda
áfram á þeirri braut.“
Alþingi á að kjósa stjórn Ríkisútvarpsins hf.
Verður einhver munur á henni og útvarpsráði?
„Það verður grundvallarbreyting frá því fyr-
irkomulagi sem nú gildir. Einu afskipti stjórnar
Ríkisútvarpsins hf. af dagskrárvaldi verða að
ráða og reka útvarpsstjóra. Stjórnin mun fyrst
og fremst einbeita sér að rekstri hlutafélagsins.
Það er alltaf umhugsunarefni hverjir eigi að
velja fólk í stjórnir ríkisfyrirtækja. Eru alþing-
ismenn og flokkarnir eitthvað verr til þess falln-
ir en hagsmunasamtök eða félög? Þeir hafa þó
lýðræðislegt umboð á bakvið sig.“
Þorgerður Katrín segist muni leggja á það
áherslu að í fimm manna stjórn Ríkisútvarpsins
hf. verði tilnefndir einstaklingar sem hafa
reynslu af rekstri fyrirtækja. „Stjórnin mun
starfa á rekstrarlegum forsendum. Ég vona að
þeir sem veljast í hana hafi góða almenna þekk-
ingu og ekki verður verra að þeir hafi þekkingu
á rekstri.“
Efast um ágæti samræmdra prófa
Þú sagðir á Alþingi nýlega að nauðsynlegt
væri að „fara yfir framkvæmd samræmdra
stúdentsprófa“. Er ekki eitthvað fleira en fram-
kvæmdin sem þarf að endurskoða, í ljósi þess
hvernig námsmenn brugðist við nýafstöðnum
samræmdum prófum?
„Ég vil taka fram að ég var ekki að gagnrýna
framkvæmd Námsmatsstofnunar varðandi
samræmdu stúdentsprófin. Hún hefur skilað
sínu faglega hlutverki. Ég átti almennt við það
fyrirbæri sem kallast samræmd próf. Sam-
ræmdu stúdentsprófin voru samþykkt á Alþingi
1996 og þá greiddi enginn flokkur atkvæði gegn
þeim. Þau nutu víðtæks stuðnings. Þeim var
m.a. komið á fyrir áeggjan háskólanna. Fram-
kvæmd þeirra var nýhafin þegar ég kom til
starfa hér í ráðuneytinu. Ég get alveg upplýst að
þegar kom til tals í þingflokki sjálfstæðismanna
2002–3, að fara af stað með samræmdu stúd-
entsprófin, hafði ég miklar efasemdir og lét í ljós
það álit mitt að samræmd próf gengju þvert á
það sem við hefðum stefnt að. Það er að hafa
svigrúm og fjölbreytni innan skólakerfisins og
reyna að draga úr einsleitninni. En það þýðir lít-
ið fyrir mig að koma í ráðuneytið og breyta
stefnunni, vegna persónulegra skoðana, þegar
ákvörðun hefur verið tekin á faglegum forsend-
um og á grundvelli lagasetningar frá Alþingi.
Nú finnst mér ég hafa fengið upp í hendurnar
mjög sterkar forsendur og tækifæri til að fara
yfir þetta. Það hefur komið fram að háskólarnir
eru ekki að nota samræmdu stúdentsprófin,
þrátt fyrir að hafa óskað eftir þeim. Ég tel einn-
ig mikilvægt að kannaðar séu aðrar leiðir til að
mæla gæði skólastarfs. Þess vegna vil ég kalla
til ráðslags aðila sem hafa haft skoðun á málinu,
eins og nemendur, kennara, skólameistara, há-
skóla og Námsmatsstofnun.“
En verður brugðist við því á einhvern hátt að
stúdentsefni víða um land hunsuðu prófin, með
því að skila auðu eða skrópa?
„Það eru lög í landinu og mjög alvarlegt ef
forsvarsmenn stofnana, hvað þá alþingismenn,
hvetja til óhlýðni við lög í landinu. Ég sé þó ekki
Með framtíðina í
Morgunblaðið/Golli
„Þetta ráðuneyti er að mínu mati með einhverja mikilvægustu málaflokka ríkisins. Það er einna helst hér sem verið er að höndla með framtíðina.“
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
menntamálaráðherra og varafor-
maður Sjálfstæðisflokksins, stýrir
málaflokkum sem skipta miklu fyr-
ir framtíð lands og þjóðar. Guðni
Einarsson ræddi við ráðherrann
um samræmd stúdentspróf, stytt-
ingu framhaldsskólans, listdans-
nám, Ríkisútvarpið og samræm-
ingu starfs og fjölskyldulífs.