Morgunblaðið - 11.12.2005, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 2005 61
MINNINGAR
Þessi gerð sem hér fer áeftir er endursögnbandaríska rithöfund-arins Angelu ElwellHunt og kom út á
prenti á ensku árið 1989 undir
heitinu The Tale of Three Trees,
ríkulega myndskreytt af Tim
Jonke. Sú bók er margverðlaun-
uð og hefur nú verið þýdd á
sautján tungumál og ein milljón
eintaka selst. Íslenska þýðingu
gerði Hreinn S. Hákonarson, og
gaf Skálholtsútgáfan hana út árið
1995.
En sagan er á þessa leið:
Einu sinni stóðu þrjú lítil tré uppi á fjalli
nokkru og létu sig dreyma um hvað biði
þeirra þegar þau yrðu stærri.
Fyrsta tréð leit upp í skínandi bjartan næt-
urhimininn en þar sindruðu stjörnurnar
eins og litlir demantar. Það sagði: „Ég vil
verða gullkista; geyma fjársjóð og svigna af
gulli og vera troðin af dýrmætum eðalstein-
um. Ég verð langfallegasta gullkistan í öll-
um heiminum.“
Annað tréð horfði á lækjarsprænu skoppa
niður fjallshlíðina í átt til sjávar. „Ég vil
verða stórt og sterkt skip,“ sagði það. „Ég
vil fara um mikil höf og sigla með volduga
konunga. Ég vil verða sterkasta skipið í öll-
um heiminum.“
Þriðja tréð renndi augum yfir dalinn fyrir
neðan en þar í þorpinu var fólk á ferð og
flugi í dagsins önn. „Ég vil bara alls ekki
fara af þessu fjalli,“ sagði það. „Ég vil
verða svo stórt að þegar fólk horfir á mig
þá líti það til himins og hugsi til Guðs. Ég
vil verða stærsta tréð í öllum heiminum.“
Árin liðu hvert af öðru. Það rigndi og sól
skein í heiði. Litlu trén urðu stór og bústin.
Dag nokkurn gengu þrír skógarhöggsmenn
á fjallið.
Fyrsti skógarhöggsmaðurinn leit á fyrsta
tréð og sagði: „Þetta er fallegt tré og hent-
ar mér alveg prýðilega.“ Hann hóf öxi sína
á loft og sólin glampaði á axarblaðið.
Fyrsta tréð féll til jarðar. „Nú verður smíð-
uð gullkista úr mér,“ hugsaði tréð. „Ég
mun geyma stórkostlegan fjársjóð.“
Annar skógarhöggsmaðurinn leit á annað
tréð og sagði: „Þetta tré er stórt og hentar
mér alveg prýðilega.“ Og hann hóf líka öxi
sína á loft og sólin glampaði á axarblaðið.
Annað tréð féll til jarðar. „Nú mun ég sigla
um öll heimsins höf,“ hugsaði tréð. „Ég
verð sterkbyggt skip sem sæmir kon-
ungum.“
Þriðja trénu brá heldur en ekki í brún þeg-
ar þriðji og síðasti skógarhöggsmaðurinn
leit á það. Það stóð svo beinvaxið og hátt og
benti djarflega til himins. En skógarhöggs-
maðurinn kærði sig kollóttan og það söng í
öxinni. Hann tuldraði: „Mér er svo sem
sama hvaða tré ég fæ.“ Og þriðja tréð féll
til jarðar.
Fyrsta tréð gladdist innilega þegar skóg-
arhöggsmaðurinn dró það til trésmiðs
nokkurs. En það hvarflaði ekki að iðjusöm-
um trésmiðnum að gera úr því gullkistu.
Nei, vinnulúnar hendur hans smíðuðu úr
trénu jötu handa skepnum. Tréð sem eitt
sinn var svo fagurt á að líta svignaði ekki af
gulli né dýrum fjársjóði. Það var þakið sagi
og fyllt með heyi handa soltnum búpeningi.
Annað tréð brosti með sjálfu sér þegar það
var flutt til skipasmiðsins. En þann dag var
ekkert tilkomumikið skip smíðað. Tréð sem
eitt sinn hafði verið svo sterkt var sagað
niður og úr því smíðaður ósköp venjulegur
fiskibátur. Báturinn var svo lítilfjörlegur
og veikbyggður að hans beið ekki einu sinni
sigling á fljótum og þaðan af síður um út-
höf. Nei, hann var fluttur á lítið stöðuvatn.
Af bátnum lagði megna fisklykt því á hverj-
um degi kom hann með vænan afla að
landi.
Þriðja tréð varð afar skelkað þegar skóg-
arhöggsmaðurinn hjó það niður í sterka
bjálka og setti í timburgeymslu. „Hvað hef-
ur gerst?“ hugsaði tréð með sér undrandi.
Það sem eitt sinn hafði verið svo hávaxið!
„Og ég sem vildi aldrei annað en vera uppi
á fjallinu og benda til Guðs!“
Og margir, margir dagar gengu hjá og
nætur liðu. Trén þrjú gleymdu næstum því
draumum sínum.
Nótt eina helltist gullinn stjörnuljómi yfir
fyrsta tréð þegar ung kona lagði nýborið
barn sitt í jötu. „Ég vildi óska þess að ég
gæti búið til vöggu handa honum,“ hvíslaði
eiginmaður hennar lágum hljóðum. Móðirin
unga þrýsti hönd hans og brosti blíðlega.
Stjörnurnar vörpuðu ljóma sínum á mjúkan
og sterkan viðinn. „Þessi jata er falleg,“
sagði hún. Og skyndilega áttaði fyrsta tréð
sig á því að það geymdi mesta fjársjóð ver-
aldar.
Kvöld nokkurt fór þreyttur ferðalangur
ásamt vinum sínum um borð í gamla fiski-
bátinn. Ferðalangurinn lagðist til svefns
um leið og báturinn sigldi hljóðlega út á
vatnið. Allt í einu skall á stormur mikill
með þrumum og eldingum. Háar öldur risu
á vatninu og lömdu bátinn utan. Litla tréð
skalf og nötraði því það vissi mæta vel að
báturinn var alltof veikbyggður til að geta
staðist svona ógurlegan storm og mikið úr-
felli og skilað svo mörgum mönnum heilum
á land. Þreytti ferðalangurinn vaknaði.
Hann reis upp, rétti út hönd sína og mælti:
„Haf hljótt um þig.“ Storminn lægði jafn
snögglega og hann hafði brostið á og varð
stillilogn. Og skyndilega áttaði annað tréð
sig á því að það flutti konung himins og
jarðar.
Föstudagsmorgun nokkurn varð þriðja
tréð forviða þegar bjálkar úr því voru
dregnir harkalega úr löngu gleymdum við-
arstafla. Það kveinkaði sér þegar það var
borið í gegnum mikinn mannfjölda sem
steytti hnefann reiðilega og lét hæðnisorð
fjúka. Og ótti mikill hljóp um æðar þess
þegar hermenn negldu hendur manns á
það. Því fannst það vera ljótt, grimmt og
vægðarlaust.
En við sólarupprás á sunnudagsmorgni
þegar jörð titraði af fögnuði og gleði skildi
þriðja tréð að kærleikur Guðs hafði öllu
breytt.
Hann hafði gert fyrsta tréð öðrum fegurra.
Annað tréð hafði hann fyllt styrkleika.
Og í hvert sinn er menn hugsuðu til þriðja
trésins var hugsun þeirra beint til Guðs.
Það var betra en að vera heimsins hæsta
tré.
Óskir
trjánna
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Jólahátíðin fram-
undan markar upp-
haf stærstu atburða í
lífi mannkynsins.
Aðrir fylgja á eftir, á
nýju ári. Sigurður
Ægisson hefur sem
pistil þriðja sunnu-
dags í aðventu æv-
intýri, firnagamalt að
stofni til, mótað á
vörum kynslóðanna.
HUGVEKJA
✝ Ásgeir Jónssonfæddist í
Reykjavík 1. janúar
1914 og lést á
Landspítalanum við
Hringbraut 14. nóv-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Jón Ófeigsson
dr. phil. yfirkenn-
ari við Menntaskól-
ann í Reykjavík, f. í
Reykjavík 22. apríl
1881, d. þar 27.
febrúar 1938, og
kona hans Rigmor
Julie Frederikke, f. Schultz,
kaupmannsdóttir frá Jyderup í
Danmörku, f. þar 1. október
1881, d. í Reykjavík 7. júlí 1967.
Systir Ásgeirs var Kristín, f. 2.
nóv. 1922, d. 2005, gift Gesti
Jónssyni cand. oecon. frá Una-
stöðum í Kolbeinsdal, Skag.
Hinn 16. desember 1939
gengu þau í hjónaband, Ásgeir
og Anna Súsanna Brynjólfsdótt-
ir sauma- og sníðameistari, f. á
Ytri-Ey í Hún., 6. janúar 1910 d.
22. maí 1999 í Reykjavík, dóttir
Brynjólfs Lýðssonar bónda þar
og smiðs frá Skriðins-Enni á
Ströndum og konu hans Krist-
ínar Indriðadóttur frá Ytri-Ey.
Einkasonur
þeirra Ásgeirs og
Súsönnu er Jón,
vinnuvélstjóri f.
11. maí 1950. Eig-
inkona hans er
Þorbjörg Skjald-
berg skurðhjúkr-
unarfræðingur, f.
15. apríl 1952. Son-
ur þeirra er Ás-
geir, f. 22. febrúar
1997.
Ásgeir varð
stúdent 1933, var
síðan við nám í
Handelsvidenskabelig Lærean-
stalt í Kaupmannahöfn 1933-35
og lauk prófi þaðan, H.A. Hætti
við frekara nám, er faðir hans
veiktist og kom hingað heim.
Var bókari og sölumaður hjá G.
Helgason og Melsteð 1935-39.
Var þá ráðinn skrifstofustjóri
hjá Kol og salt hf. og síðan
framkvæmdastjóri frá 1943 og
þar til fyrirtækið var lagt niður.
Þá stofnaði Ásgeir vinnuvélafyr-
irtækið Hegra hf. sem hann rak
með aðstoð sonar síns allt til
dauðadags.
Útför Ásgeirs var gerð frá
Fossvogskapellu 22. nóvember í
kyrrþey að hans ósk.
Látinn er í Reykjavík Ásgeir
Jónsson, æskuvinur föður okkar,
Gríms Gíslasonar. Ásgeir var sonur
dr. Jóns Ófeigssonar, yfirkennara
við Menntaskólann í Reykjavík og
orðabókahöfundar og danskrar eig-
inkonu hans frú RigmorJulia
Frederike Schultz.
Ásgeir og faðir okkar Grímur,
sem lést í Reykjavík í ágúst 1978
langt um aldur fram, voru skóla-
bræður í Menntaskólanum í
Reykjavík og þar bundust vina-
böndin, sem aldrei slitnuðu. Svo
skemmtilega vildi til að þeir gengu
síðar að eiga vinkonur, því móðir
okkar, Ingibjörg Jónsdóttir sem
lést í nóvember 1999 og kona Ás-
geirs, Súsanna Brynjólfsdóttir, sem
reyndar var aldrei kölluð annað en
Dúdda í okkar fjölskyldu, voru
æskuvinkonur, lést einnig sama ár.
Foreldrar okkar gengu í hjónaband
í október árið 1934 en Ásgeir og
Dúdda giftu sig í desember 1939.
Þessi tvenn hjón höfðu mikinn
samgang og nutum við systkinin
góðs af því, það er fátt yndislegra
en að alast upp með góðu fólki við
gott atlæti, hlýju og í góðum vina-
hópi foreldranna. Einnig komu mik-
ið við sögu móðir Ásgeirs, Rigmor,
svo og amma okkar Margrét og
móðursystir Gyða.
Amma okkar Margrét lést þann
30. apríl 1955 eftir langa sjúkralegu.
Atvik höguðu því þannig, að for-
eldrar okkar urðu að fara utan á
þessum tíma, en ekki var fyrirséð
að andlátið bæri svo brátt að. Slík
var vináttan, að Ásgeir var við dán-
arbeð ömmu og til er skeyti, sem
hann sendi foreldrum okkar til
Hamborgar, þar sem hann tilkynnir
andlát hennar.
Ásgeir stundaði viðskipti alla tíð,
var sölumaður og ferðaðist vítt um
landið sem slíkur, en þekktastur er
hann fyrir fyrirtækið Kol og Salt,
sem hann átti í sameign með öðrum
og í okkar huga er það kunnast fyr-
ir kolakranann stóra sem var við
Arnarhól, en hann hvarf árið 1968.
Í apríl árið 1949 héldu þau vin-
ahjónin í langa ferð til Bandaríkj-
anna, sem þótti mjög óvenjulegt í
þá tíð. Þau héldu utan með Goða-
fossi og var bíll Ásgeirs og Dúddu
tekinn með, grár glæsilegur Ford,
þar sem ekki voru bílaleigubílar á
hverju strái eins og í dag. Þau óku
um Bandaríkin þver og endilöng,
ferðin hófst í New York og henni
lauk þar í júlí þetta sumar er þau
flugu heim til Íslands með flugvél-
inni Geysi frá Loftleiðum og tók
flugið 13 klukkustundir með milli-
lendingu á Gander til að taka elds-
neyti. Félagarnir tóku kvikmyndir á
öllum markverðustu stöðum sem
þau heimsóttu og söfnuðu töluverðu
af minjagripum. Við heyrðum oft
rifjaðar upp sögur og frásagnir af
náttúruperlum Bandaríkjanna svo
sem Grand Canyon, Niagara-foss-
unum og mörgum fleiri. Það var
gaman að heimta foreldrana aftur
heim, því þau komu heim með
margt fallegt og gott, m.a. fengum
við þá í fyrsta skipti banana.
Ásgeir Jónsson var mikill ferða-
og útivistarmaður. Hann tók þátt í
björgun á slysstað þegar flugvélin
Geysir fórst á Vatnajökli, sama
flugvél og hafði flutt þau vinina frá
Bandaríkjunum árið áður. Til eru
margar lýsingar á þeirri fræknu
björgun á jöklinum en á þessum ár-
um um 1950 var ekki mikið um
ferðir inn á hálendið og ekki margir
sem áttu farartæki sem gerði fólki
kleift að komast í óbyggðir. Nokkrir
ungir menn mynduðu með sér lítið
ferðafélag, sem þeir kölluðu MFF –
Minnsta Ferða Félagið. Ásgeir og
pabbi voru meðal félaga ásamt
mörgum mætum mönnum svo sem
þeim bræðrum Guðmundi og Jónasi
í Kistufelli, og fóru þeir margar
ferðir inn á hálendið. Fararskjót-
arnir voru Willys-herjeppar, sem
þeir höfðu getað fest kaup á. Þetta
voru einu jepparnir á boðstólum í
þá daga og mjög eftirsóttir. Ekki
voru þægindin mikil í þessum bílum
en þeir reyndust vel miðað við vegi
og vegleysur.
Öll okkar bernskuár var gleð-
skapur á gamlárskvöld á heimili Ás-
geirs og Dúddu að Hólavallagötu 3,
og vorum við börnin alltaf með í för.
Jólatré var skreytt með fögrum
jólaseríum, sem ennþá eru til á
Hólavallagötunni og eru að okkar
mati dýrgripir. Við börnin lékum
lausum hala um allt húsið og
skemmtum okkur alltaf jafn vel.
Það var sungið og jafnan sat frú
Rigmor við píanóið og lék undir.
Ekki var mikið um flugelda í þá
daga, en þeir félagar náðu alltaf í
nokkrar skiparakettur, sem var
skotið upp af Landakotstúninu við
mikinn fögnuð allra, bæði fullorð-
inna og barna. Þessar gleðistundir á
áramótum eru okkur ógleymanleg-
ar og eru varðveittar í minninga-
safninu ásamt svo mörgu öðru, þar
sem Ásgeir og Dúdda koma við
sögu.
Árið 1950 fæddist Jón sonur
Dúddu og Ásgeirs og var hann
sannur gleðigjafi. Jón óx upp við
gott atlæti á Hólavallagötunni, þar
sem hann býr enn, nú með konu
sinni Þorbjörgu og syni þeirra Ás-
geiri, sem færði afa sínum ómælda
gleði.
Við lítum til baka með þakklæti
fyrir liðnar samverustundir. Það er
dýrmætt að hafa kynnst svo mæt-
um manni sem Ásgeir Jónsson var
og fengið að eiga með honum og
hans fjölskyldu margar góðar og
glaðar stundir.Við sendum Jóni og
hans fjölskyldu okkar innilegustu
samúðarkveðjur og óskum þeim alls
hins besta.
Lucinda Grímsdóttir,
Almar Grímsson.
Sumir eru þannig að manni finnst
maður alltaf fara ríkari af fundi
þeirra en maður kom. Ásgeir Jóns-
son í Hegra var slíkur maður. Ég
kynntist honum ekki fyrr en hann
var orðinn áttræður, en ég áttaði
mig strax á því að þar fór óvenju-
legur maður. Hjá flestum hefur
hægst um á þeim aldri og margir
telja að á þeim aldri sé best að hvíl-
ast að loknum starfsdegi. Ásgeir
var ekki þannig skapi farinn. Á
hverjum degi mætti hann til vinnu í
Borgartúnið. Jafnvel um helgar
kom hann til þess að líta eftir því að
allt væri eins og það ætti að vera.
Hann sagði mér að hann hefði séð
marga vini sína veslast upp strax og
þeir hættu að vinna og hann ætlaði
ekki að fara sömu leið.
Ásgeir var fæddur 1. janúar árið
1914 og fór að loknu stúdentsprófi
til Kaupmannahafnar til náms í við-
skiptum. Þegar hann kom heim aft-
ur árið 1935 kom hann til starfa hjá
G. Helgason og Melsted en hóf árið
1939 störf hjá því þekkta fyrirtæki
Kol og salt. Allir Reykvíkingar
þekktu kolakranann, Hegrann, sem
setti svip sinn á höfnina. Ásgeir rak
það í 22 ár ásamt félaga sínum Geir
Borg. Árið 1967 hafði dregið úr um-
svifum og fyrirtækið var lagt niður.
Ásgeir hafði nokkru áður stofnað
nýtt fyrirtæki sem hann nefndi
Hegra. Aðalverkefni þess var að
leigja út vinnuvélar og gekk vel allt
fram á tíunda áratuginn. Smám
saman dró þó úr þeirri starfsemi og
aðalrekstur Hegra síðustu árin var
umsjón fasteignarinnar í Borgar-
túni. Áttatíu og sex ára gamall
ákvað Ásgeir að byggja hæð ofan á
húsið og hafði yfirumsjón með því
verki sjálfur. Ég vissi líka að hann
fylgdist náið með sumarbústaði sín-
um í Þjórsárdal, bústaði sem faðir
hans, Jón Ófeigsson þýskukennari,
hafði reist.
Ásgeir var af gamla skólanum í
jákvæðustu merkingu. Hann taldi
að orð ættu að standa og þannig var
það ætíð hjá honum. Hann fylgdist
geysilega vel með í þjóðfélagsmál-
um og viðskiptum, þekkti marga og
hafði ákveðnar skoðanir. Á síðustu
árum hafði hann þó oft orð á því að
hann ætti orðið erfitt með að skilja
viðskiptalífið. En það var gaman að
sitja hjá honum og heyra hann
segja frá fyrri tíð. Á langri ævi
hafði margt á dagana drifið og Ás-
geir átti auðvelt með að segja frá.
Okkur langaði til þess að fá hann í
viðtal þegar Frjáls verslun varð 65
ára því að hann var líklega eini
maðurinn sem hafði rekið fyrirtæki
nær allan líftíma blaðsins. En hann
lét þess engan kost, vildi ekki láta á
sér bera. Ekki hafði hann þörf fyrir
tölvur. Bókhaldið færði hann í
dálkadagbók og reikninga vélritaði
hann á ritvél frá því fyrir daga raf-
magnsritvélanna. En bókhaldið var
alltaf fært upp á punkt og prik og
síðustu færslurnar færði hann sömu
vikuna og hann lagðist á spítala í
síðasta sinn.
Það er óhætt að segja að aðferð
Ásgeirs til þess að halda heilsu hafi
tekist svo vel að undrum sætti.
Hann var ótrúlega hress allt fram á
síðasta ár, tók menn tali og gekk
svo löngum skrefum upp á skrif-
stofu sína. En enginn má betur í
glímunni við Elli kerlingu og svo fór
að Ásgeir var farinn að mæðast.
Vinir féllu frá einn af öðrum. Þó að
hann væri hressari andlega og lík-
amlega en margir sem voru áratug
yngri eða meira, var hann samt
leiður á því að vera ekki í fullu fjöri.
Athafnir voru líf Ásgeirs. Hann lést
aðfaranótt 14. nóvember. Jarðarför-
in fór fram í kyrrþey.
Starfsmenn Talnakönnunar og
Heims kynntust gamansemi Ás-
geirs og einbeittum skoðunum. Það
er lán að fá að kynnast slíkum
mönnum. Ég votta fjölskyldu Ás-
geirs samúð á skilnaðarstundu.
Benedikt Jóhannesson.
ÁSGEIR
JÓNSSON