Tíminn - 12.05.1971, Blaðsíða 8
Það er mikln algengara nú
en fyrir 20—30 árum, að ungl-
ingsstúlkur og allt niður í börn
verði vanfærar. Til skamms
tíma þótti slíkt mikil skömm
víða um lönd, og hafði oftast
afdrifarík áhrif á framtíð og
skólagöngu hinna ungu mæðra.
Þótt þessar stúlkur hafi e.t.v.
síður verið fordæmdar frá sið-
ferðilegu sjónarmiði hér en
annars staðar, hafa barnsfæð-
ingar áreiðanlega haft mikil
áhrif á líf íslenzkra skóla-
stúlkna. Lítið hefur orðið úr
skólagöngu hjá mörguih
þeirra, sem ekki hafa notið sér
stakrar aðstoðar og hvatningar
sinna nánustu. Afstaðan til
þessara mála er nú að breyt-
ast, og í Bandaríkjunum t.d.
rísa nú upp skólar, þar sem
litið er á það sem sjálfsagðan
hlut, að komungar mæður og
vanfærar stúlkur stundi nám
innan um jafnaldra sína og
hafi jafnvel bömin með sér í
kennslustundir. Eftirfarandi
grein er úr þýzku tímariti og
þar er m.a. gagnrýnt ástandið
í þessum málum í Þýzkalandi.
„Hamingjan góða, hvemig
gat þetta átt sér stað!“ segir
móðir stúlkunnar og fórnar
höndum. Dóttirin, grönn, ljós-
hærð andvarpar og þegir. Hún
er aðeins 15 ára og enn í skóla
— og nú á hún von á bami.
Enn eru margar f jölskyldur —
sénnilega flestallar — sem
ekki eiga auðvelt með að leysa
á réttan hátt vandamál sem
þetta.
Rannsóknastofnun í Ham-
borg, sem kannar kynlíf og
kynhegðun fólks, hefur komizt
að þeirri niðurstöðu að þriðja
hver skólastúlka í Vestur-
Þýzkalandi verði kynþroska og
missi meydóminn áður en hún
nær 17 ára aldri.
Það er engin furða þótt af
; þessu leiði vandræði, þótt
skólastúlkur, sem sjálfar eru
ekki annað en böm, eignist af-
kvæmi. En hvað verður um
þessar stúllcur? Hvemig fer
með menntun þeirra?
í Hamborg fá vanfærar stúlk
i nr ekki undanþágu frá skóla-
skyldu. Skólaséríræðingar
veita þeim sérstaka umönnun.
„Við hjálpum þessum böm-
• um til að fá haldgóða mennt-
un,“ segir einn helzti skóla-
sálfræðingurinn í Hamborg.
Til þess að það mætti tak- ■
ast vom stofnaðir fjórir sér-
bekkir fyrir vanfærar stúlkur
við húsmæðraskóla í borginni,
og gátu 25 nemendur verið í
; hverjum þeirra. Stúlkurnar,
sem em 14—18 ára, fara í
! þessa bekki 3—4 mánuðum fyr
S ir fæðinguna. Þær mega vera
) þar áfram, eftir að barnið er
) fætt, unz þær hafa lokið námi.
} Vera kann að bamsgrátur rjúfi
kennsluna við og við, því að
þær, sem hafa engan til að
; annast barnið, koma með það
með sér í skólann.
Stundaskrá þessara „sér-
| bekkja fyrir vanfærar stúlkur
* á skólaskyldualdri“ er miðuð
við þarfir hinna ungu, verð-
andi mæðra. Tólf kennslukon-
Íur og kennarar annast fræðslu
í meðferð ungbama, uppeldis-
fræði, næringarfræði og fjöl-
skyldufræðum, en almenn
menntun er ekki heldur van-
rækt
I
TÍMINN
MIÐVIKUDAGUR 12. mai 1971
Skólastjórinn í Azuso skýrir námsefniS, sem sérstaklega er ætlaS verðandi mæðrum, fyrir einni slíkri,
13 ára gamalli.
• •
stofnaðar ráðleggingastöðvar,
þar sem stúlkur geta fengið
ráð og aðstoð. Og í yfir 175
borgum hafa verið stofnaðir
skólar fyrir stúlkur, sem eiga
von á barni.
Fullkomnasti skóli þessarar
tegundar er í Azusa í Kali-
fomíu. Þar er komið fram við
hinar ungu, verðandi mæður
eins og venjulegar skólastúlk-
ur. Þær era tvær og þrjár í
bekk með 20 öðram nemend-
um, piltum og stúlkum. Þannig
losna þær við þá tilfinningu
að þær séu einhver viðundur.
Aðeins að einu leyti er gerð
ur greinarmunur á þeim og
hinum nemendunum. Þær fá
sérstaka fræðslu í greinum
eins og meðferð ungbaraa og
fj ölskylduf ræðum.
Margar stúlknanna eru þó
nokkur ár í skólanum eftir
fæðinguna. Þær mega hvenær
sem er hafa bömin með í
kennslustundir. Þannig fá
skólasystkinin tækifæri til að
æfa sig í hlutverkum um-
hyggjusamra foreldra.
Skólinn í Azusa hefur skap-
að eftirdæmi í Bandaríkjun-
um. Vanfæram stúlkum er
leyft að stunda nám í fleiri
skólum. Árangurinn staðfestir
réttmæti þess. Að loknu árs-
námi f Azusa sagði ung, ógift
móðir: „Nú er ég ekki lengur
utanveltu, hér líður mér loks
eins og manneskju.“
*'J x,-JXli^íÚijXÍ
MÆÐUR
Auk þess fá stúlkurnar sál-
fræðilega ,og lögfræðilega að-
stoð, t.d. ef stúlka er að hugsa
um að gefa bam sitt til ætt-
leiðingar, eða ef vinur stúlk-
unnar og bamsfaðir vill ganga
að eiga hana en er einnig inn-
an lögaldurs.
Náin samvinna er í þessum
málum á milli sálfræðinganna
og kennaranna, stúlknanna
sjálfra og foreldra þeirra. Og
allar ráðstafanir miða ein-
göngu að því að gera stúlkum-
ar eins sjálfsstæðar mæður og
hugsanlegt er.“
Hvað verður um skóla-
stúlkur, sem eiga
von á barni?
Á hverju ári hafa til þessa
verið um 500 stúlkur í þess-
um sérbekkjardeildum i Ham-
borg — en sá fjöldi er ekki
einu sinni helmingur vanfærra
skólastúlkna í borginni. Marg-
ar þeirra, einkum þær eldri,
sem era í menntaskóla, fara
oft sínar eigin leiðir til lausn-
ar þessu vandamáli. Þær hafa
uppi á lækni, sem hjálpar
þeim, fara burt um stundar-
sakir eða hreint og beint
hengja skólatöskuna á snag-
ann með þeim afleiðingum að
síðar verða þær að vinna fyrir
sér sem ófaglærðar verkakon-
ur. Oft vita þær ekki einu
sinni að til er í Hamborg stofn
un, sem hefði getað hjálpað
þeim.
Upp á síðkastið hefur van-
færam skólastúlkum fækkað
að mun. Á síðasta skólaári
komu ekki 500 stúlkur í sér-
bekkina heldur aðeins 360. Að
sögn er orsökin sú, „að nú geta
h álfgerð börn fengið getnað-
arvarnapillur."
Tala vanfærra stúlkna á
skólaskyldualdri fer einnig
lækkandi á öðrum stöðum í
Þýzkalandi, þar sem ekki hafa
verið gerðar sérstakar ráðstaf-
anir vegna skólagöngu þeirra
— og eflaust af sömu ástæðu.
Sérbekkirnir í Hamborg eru
einsdæmi í landinu.
Pillan mun vissulega hafa
þau áhrif að léttúð mun oft
ekki hafa alvarlegar afleiðing-
ar. En þó mun það áfram
henda stúlkur að þær lendi í
ógæfu, vegna þess að enginn
gerði sér það ómak að veita
þeim fræðslu nógu snemma.
Er foreldranum um að kenna
eða skólunum?
Ekki skömm lengur
Amerískum stúlkum er bet-
ur farið hvað þetta snertir. Að
vísu þýddi það til skamms
tíma endalok skólagöngu ef
stúlkur urðu þungaðar. Þessu
réðu ekki eingöngu strangar
reglur skólayfirvalda, sem
lögðu bann við því að vanfær-
ar stúlkur væru í skólunum,
heldur einnig áhrif kventia-
samtaka, en bandarískar kon-
ur óttuðust að vanfærar skóla-
stúlkur gætu haft slæm áhrif
á siðgæði annarra stúlkna í
skólunum. Nú er fólk orðið
miklu umburðarlyndara í þess-
um málum. Afstaða alnv'iin-
ings hefur gjörbreytzt. í nær
öllum stærri bæjum hafa verið
Vísað úr skóla
í Þýzkalandi er þróunin
ekki kominn svona langt. Þar
er litið á skólastúlkur, sem
verða vanfærar sem „fallnar
konur“, og þeim refsað fyrir
víxlspor sitt með burtvikningu
úr skóla.
Ein af fáum undantekning-
Framhald á bls. 14.
16 ára stúlka, sem stundar nám i skólanum í Azuso og er komin 8
mánuSi á leiS.