Tíminn - 12.05.1971, Blaðsíða 9

MIÐVTKUDAGUR 12. maí 1971
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
F'ramkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Jón Helgason, Indriði G. Þorsteinsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason. Rit-
Ktjómarskrifstofur i Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
stofur Bamkastræti 7. — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími:
10523. Aðrar skrifstofur sími 18300. Askriftargjald kr. 195,00
i mánuði. innanlands. í lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
fyrir aldraða
Á undanfömum þingum hafa alþingismennirnir Ingvar
Gíslason og Jón Skaftason flutt frumvörp um sérstak-
an skatt- og útsvarsfrádrátt aldraös fólks, sem ekki nýt-
ur lífeyrissjóösréttinda, en vinnur enn fyrir sér við ýmsa
vinnu og hefur þar af leiðandi allmiklar framfserslu-
tekjur. Þingmennimir hafa bent á, að óréttlátt sé að
skattleggja gamalmenni að fullu allt fram í andlátið,
eins og viðgengizt hefur. Rétt sé að taka upp sérstakan
aukafrádrátt því til hagsbóta.
Þessi hugmynd hefur þvf miður lengi átt erfitt upp-
dráttar hjá stjómarliðinu á Alþingi og embættismanna-
valdinu, sem ríkisstjómin sækir hugmyndir sínar til í
sívaxandi mæli. Við endurskoðun á lögum um tekjuskatt
og eignaskatt fór svo, að meirihluti f járhagsnefndar neðri
deildar Alþingis hafnaði í fyrstu að taka þessa hugmynd
til greina og gerði tilraun til þess að mistúlka tilgang henn-
ar. En eftir nokkur orðaskipti milli Ingvars Gíslasonar
og framsögumanns meirihluta nefndarinnar og fjármála-
ráðherra, sem taldi þessa hugmynd nú athyglisverða,
varð niðurstaðan sú, að meirihluti nefndarinnar féllst á
að beita sér fyrir tiltekinni úrbót í þessu efni. Var til-
laga meirihluta nefndarinnar síðan samþykkt og þar
með fengin mikilsverð viðurkenning á nauðsyn sérstaks
skattfrádráttar fyrir aldrað fólk.
En betur má ef duga skal. Þessi frádráttur þyrfti
að vera svo mikiH að nemi ekki minna en sem svarar
ellilífeyri almannatrygginga hverju sinni, einstaklingslíf-
ejui eða hjónalífeyri, eftir því sem við á. Einnig ber að
kanna til fulls, hvaða breytingar þurfi að gera á lögum
um tekjustofna sveitarfélaga til þess að tryggja það, að
öldruðu fólki sé ekki íþyngt með útsvörum og öðrum
álögum í þágu bæjar- og hreppssjóða.
Meðan ekki tekst að tryggja öldruðu fólki hæfileg
lágmarkslaun 1 ellilífeyri, eins og stefnt var að með
breytingatillögum stjórnarandstæðinga við almanna-
tryggingalögin, er það eðlileg leið að létta byrðar á þessu
fólki með því að undanþiggja það skattaálögum.
Mikilmennið Eggert
Alþýðublaðið hefur undanfarið verið að segja mikiar
hetjusögur af Eggert Þorsteinssyni. Síðasta sagan er á
þá leið, að fullkomið ófremdarástand hafi ríkt á sviði
heilbrigðismálanna, þegar Jóhann Hafstein lét af stjórn
þeirra, en Eggert hafi komið þessu öllu í bezta lag á
fáum mánuðum. Þess lét þó Alþýðublaðið ógetið, hvort
Eggert hefði leyst þá þraut að finna vandann í hjúkr-
unarskólamálinu.
Áður hafði Alþýðublaðið lýst hinum miklu endurbót-
um og framförum, sem orðið hafa á sviði sjávarútvegs-
málanna síðan Eggert tók við stjóm þeirra af Emil
Jónsssyni. Þar var .aðkoman einnig slæm, en Eggert lét
hendur standa fram úr ermum og vann það á skömmum
tíma, er Emil hafði mistekizt ámm saman.
Eftir þessar lýsingar Alþýðublaðsins af afrekum
Eggerts, hefur vafalaust ýmsum komið í hug, hvort ekki
væri rétt að Eggert tæki einnig við stjóm menntamál-
anna um nokkurra vikna skeið. Hvergi er þörfin meiri
fyrir lagfæringar og endurbætur. Og engum stendur það
nær en Alþýðuflokknum að bæta úr því, sem þar fer
miður, þar sem flokkurinn hefur borið ábyrgð á stjóm
menntamálanna um 15 ára skeið. Þ.Þ.
TÍMINN
f
JAMES RESTON, NEW YORK TIMES:
mai
Humphrey hefur aldrei verið
sprækari og áhrifameiri en nú
Hann ber ekki nein merki um sextugsaldurinn
HUBERT Horatio Humphrey
er að verða sextugur. Þetta verð
ur ekkí á honum fundið að því
leyti, að andi hans er glaður og
hress, né heldur séð á hári hans,
sem dökknar með árunum,
vegna einhverrar hulinnar æsku
uppsprettu eða fyrir kraftaverk.
Staðreynd er það eigi að síður,
að hann er að byrja nýjan tug
æviskeiðs sfns og gerir sér veru-
legar vonir um, að berja að
dyrum á Hvíta húsinu innan tíð-
ar.
Frjálslyndir demókratar
höfðu mjög miklar mætur á hon
um, þegar hann var á fimmtugs-
og sextugsaldri, en við liggur,
að þeim ofbjóði, hve sprækur
og kappsfullur hann er nú. Þeir
brugðust honum í kosninguirum
1968, þegar hann reyndi að sam-
ræma skoðanir sínar á styrjöld-
inni í Víetnam hollustunni við
Johnson forseta, en mistókst sú
tilraun. Ef hann hefði gefizt
upp og farið heim til Minne-
sota, hefðu hann og Demokrata-
flokkurinn getað umflúið skyss-
, ^ar, sgg} þeir gercfo^ teá%„
unni við Nixon. En KfubeiT
Humphrey er ekki líklegur til
að flýja af hólmi og núna; þeg-
ar hann er órðinn sextugur, ótt-
ast hann ekki framar að honum
mistakist. Hann er hvíldur og
staðráðinn í að reyna aftur ef
tækifæri býðst.
MIKIL breyting hefur orðið
á, síðan eftir fallið árið 1968.
Þá var Humphrey alveg bugað-
ur eftir ósigurinn í síðustu lot-
unni við Nixon. Þá hvarf hann
til síns heima og kenndi jafnt
sjálfum sér og öðrum um ósig-
urinn. Þá var það, að einn af
nemendum hans við Macalester
College sagði við hann einn dag-
inn „Af hverju reynir þú ekki
að gleyma fortíðinni og snúa þér
einungis að því að kenna? Þú
ert svo önnum kafinn við varn-
ir vegna fortíðarinnar, að við
getum ekki einu sinni hugsað
um framtíðina. Hvers vegna
reynirðu ekki að láta slag
standa og byrja upp á nýtt?“
Humphrey lét sér þetta að
kenningu verða og nú er hann
kominn hingað aftur sem nýr
öldungadeildarþingmaður frá
Minnesota, í nýju hlutverki og
allur nýr. Hann er foringi Demo-
krataflokksins að nafnbót
(„Þetta er fyndið“, segir hann
sjálfur), og þess vegna er ávallt
kallað á hann til að flytja ræðu,
þegar væntanlegir frambjóðend
ur flokksins koma saman, rétt
eins og það væri gert af kurt-
eisi við gamla atvinnumanninn.
En það brezt ekki, að þegar á
hólminn kemur, snýst allt um
hann.
ÞAÐ ER grundvallarregla í
stjórnmálum Demokrataflokks-
ins um þessar mundir, að allir
líklegir frambjóðendur verða að
vera góðir og göfugir hver við
annan, en illir forsetanum og
Republikanaflokknum. Líklegir
frambjóðendur — Muskie, Mc-
HUMPHREY
Govem, Bayh, Hughes og Kenn-
edy stundum — koma við og við
’-saman fram á havaðasömum
blaðamanna- og stjórnmálafund-
um, segja eittlivað fyndið hver
um annan og Republikanaflokk-
inn, en mséla að síðústu nokkur
alvarleg orð um vandamál lýð-
veldisins og mannkynsins.
Humphrey öldungadeildar-
þingmaður er alvarlegri, gaman-
samari og áhrifameiri en gömlu
og nýju foringjarnir til samans,
og þetta veldur greinilega nokkr
um vanda í flokknum. Forustu-
menn flokksins vilja eindregið,
að unnt sé að koma fram með
eitthvað nýtt, en þegar allir eru
komnir saman er eins og ekki
sé tekið eftir neinum nema
Humphrey, og forustumennirnir
eru ekki á þvf hreina um, hvem-
ig þeir eigi að bregðast við.
Sjálfur reynir Humphrey að
láta svo sem hann sé einna helzt
áhorfandi að leiknum. Hann
skreppur á flokksfundi, eins og
hann kemst að orði sjálfur.
Hann segir þá Muskie, Bayh,
McGovem, Hughes og Kennedy
alla „ágætis menn“ og „við verð
um bara að bíða og sjá til, hver
þeirra ber sigur úr býtum í for-
kosningunum".
HUMPHREY er þó greinilega
reiðubúinn að bjóða sig fram á
ný sem forsetaefni, ef enginn
líklegra frambjóðenda tekur
greinilega forustu, — og þó sér-
staklega, ef Muskie dregst aft-
ur úr. Vantrú Humphreys á Nix-
on forseta er alger og hver dag-
urinn, sem líður, sannfærir hann
betur og betur um, að af honum
stafi beinn háski. Því sannfærð-
ari, sem Humphrey verður um
þetta, þess meira langar hann
til að hefna ósigurs síns í kosn-
ingunum 1968.
Humphrey er gersamlega
sannfærður um, að sundrung
skapist meðal þjóðarinnar og
vandræðaástand meðal æskunn-
ar, fátækra manna og svartra,
ef Nixon forseti fer með völd í
Hvíta húsinu fimm ár enn. Hann
óttast jafnvel, að til skæruhern-
aðar geti komið meðal þjóðar-
innar. Hann trúir því í einlægni,
að ný ríkisstjórn verðj óhjá-
kvæmilega að taka við völdum
árið 1972, og vonar innilega, að
við taki nýr forseti, sem getur
sameinað þjóðina.
HELZT verður að ætla, að
Humphtey álíti vandamál þjóð-
arinnar þess eðlis, að fram úr
þeim verðj ekki ráðið nema
með róttækri stefnu, sem hvorki
Nixon né Muskie geti aöhyllzt.
Þessu getur hann auðvitað ekki
haldið fram opinberlega nú, ár-
ið 1971. Hann lætur því að svo
stöddu nægja að taka þátt í
kvöldveizlum, sinna hlutverki
sínu í leik stjórnmálanna eins
og ekkert sé, og bíða færis.
En hvað sem þessu líður er
Humphrey mjög vingjarnlegur
við alla flokksbræður sína, sem
líklegir eru til framboðs í for-
setakosningunum. Hann hrósar
þeim Muskie, Bayh, Hughes,
Kennedy og öllum öðrum, sem
til mála geta komið. Eins minn-
ist hann með nokkurri beiskju
— og er raunar það eina, sem
honum svíðúr enn' frá fyrri tíð.
Þetta er reynzla hans frá átök-
unum við Johnson í kosninga-
baráttunni 1968, þegar hann
reyndj að hafna stefnu forset-
ans, en Johnson gramdist sú við-
leitni hans og snérist gegn
henni, en Humphrey kenndi
sjálfum sér um, að þetta mis-
tókst. Þrátt fyrir þetta vill
Humphrey ólmur reyna á ný og
telur sig jafnvel sjá fram á,
með hverjum hætti tækifærið
geti komið.
HUMPHREY telur nokkrar
líkur á, að til sundrungar geti
dregið í Demokrataflokknum í
forkosningunum 1972. Muskie
gæti sigrað alveg ótvírætt í
Nýja-Englandi, Bayh gæti borið
sigur úr býtum í Indiana, Mc-
Govern kann að ná yfirhöndinni
í mið-vestur fylkjunum og Scoop
Jackson gæti svo skotið þeim
öllum ref fyrir rass í forkosn-
ingunum í Oregon. Og eins
kynni að fara í Kaliforníu, ein-
mitt rétt fyrir flokksþingið.
Ef svona færi kynnu forustu-
menn í fjölmennustu fylkjunum
að óska eftir nýjum frambjóð-
anda og forustumenn í verka-
lýðssamböndunum að snúast á
sveif með þeim, ekki sízt með
hliðsjón af erfiðu efnahags-
ástandi. Hubert I-Iumphrey gæti
einmitt reynzt hinn rétti maður
að leita til, þótt hann sé orðinn
sextugur og þrátt fyrir allt, sem
á undan er gengið.
Richard Nixon náði völdum,
þótt sigur hans væri í upphafi
jafnvel enn ósennilegri en sigur
Humphreys nú. Hubert keppir
því að settu marki, elur með sér
vissar vonir og drauma, og
hverju sinni, sem hann stígur
í ræðustól í Washington, kem-
ur andstæðingum hans, hvað þá
öðrum, saman um, að fávíslegt
væri að afskrifa hann með ölltl.
i