Tíminn - 16.05.1971, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR 16. maí 1971
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINM
Framfcvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þóraitan
Þórarinsson (áb), Jón Helgason, tadritH G. Þorstelnsson og
Tómas Karlsson. Auglýslngastjóri: Steingrimur Gíslason. Rit-
Ktjóma rskrifstofur i Edduhúsinu, rimax 18300 — 18306. Skrif-
mtofur Bamkastræti 7. — Afgreiðslusfmi 12323. Auglýsingasfml:
19523. Aðrar skrifstofur sími 18300. AskriftargjaW kr. 195,00
á mánuði, tnmanlands. 1 lausasöki kr. 12,00 etat — Prentsm.
Edda faf.
Heildarendurskoðun
á skattakerfinu
HTmg og kumrngt er, gerðu stj ómarflokkamir þá
breytingu á tekjuskattslögunum á siðasta þingi, að hluta-
bréfaarður verður að mestu leyti skattfrjáls. Framsókn-
arflokkurmn var ekki aðeins mótfaUinn þessari breytingu,
heldur taldi, að allar breytingar á skattakjörum, þegar
undan væru skildar sjálfsagðar leiðréttingar, eins og á
skattavísitölunni, — ættu að bíða eftir heildarathugun á
öllu skattakerfinu, sem óhjákvæmilegt væri að færi fram
hið aHra fyrsta. Framsóknarmenn lögðu því ta, þegar
skattafrumvarpið var til meðferðar í neðri deild, að því
yrði vísað frá með svofelldri rökstuddri dagskrá:
„Neðri deild telur nauðsynlegt, að fram fari hið
ailra fyrsta heildarendurskoðun i öllum Iðgboðn-
um álögum, hvort heldur þau ranna til rlkislns,
sveitarfélaga, stofnana eða sjóða, og álitur því
óeðlilegt, að einstakir takmarkaðir þættir skattamál-
anna, eins og tekju- og eignarskattur fyrirtækja,
séu teknir tii afgreiðslu, fyrr en þeirri endurskoð-
un er lokið, og tekur því fyrir naesta mál á dagskrá."
TCms og hér kemur fram, er það álzt Framsóknar-
manna, að ekki sé aðeins nauðsynlegt að athugun þessi
nái til þeirra skatta, sem greiddir eru rikinu éða bæjar-
og sveitarfélögum, heldur einnig Tryggingastofnun rik-
lsms og öðrum opinberum stofnunum og ríki sfyrirtækjum.
Takmariáð með þessu er að samræma allt skattakerfið,
gera það einfaldara og auðveldara í framkvæmd, jafn-
framt því, sem stefnt sé að því að gera það rétfiátara
með því að taka fullt tillit til efna og ástæðna sScatt-
greiðenda. T.d. er það mjög ósanngjamt, að fasteigna-
gjöld leggist með sama þunga á hóflega stóra eigin
íbúð og aðrar fasteignir, svo að aðeins eitt dæmi sé
nefnt Söluskatturinn er og þungbærastur þeim, sem
eru efnaminnstir. Þá myndi það draga úr mikiHi skrif-
finnsku að leggja niður að mestu eða öllu hina mörgu
sérskatta, er komið hafa til sögu í seinni tlð.
Skattakerfið er orðið hreint myrkviði, eins og það
er í dag, margþætt og flókið, dýrt í innheimtu og rang-
látt gagnvart þeim, sem höllustum fæti standa. Róttæk
heildarendurskoðun þess má ekki dragast lengur. Samt
felldu stjómarflokkamir framangreinda tillögu Fram-
sóknarmanna, og frestuðu jafnframt þeirri endurskoðun
á skattakerfinu, sem þeir höfðu lofað fjnir meira en
ári. Þegar til kastanna kom, höfðu þeir ekki áhuga á
öðru en að bæta skattakjör hlutabréfaeigenda. Hér mun
því ekki verða nein breyting á, ef stjómarflokkamir
halda velli í kosningunum 13. júnl
Til hvers spurði Mbl.?
Þau tíðindi hafa gerzt, að Mbl. hefur snúið sér tfl.
brezks ráðherra, sem var hér á ferðinni í sambandi við
Eftafundinn, og lagt fyrir hann þá spumingu, hvort
Bretar myndu ekki svara með nýju þorskastríði, ef ís-
lendingar færðu fiskveiðilögsöguna út í 50 mflur. Frásögn
Mbl. bendir til þess, að ráðherrann hafi reynt að víkja
sér undan að svara beint, en látið að lokum undan
þrákelkni blaðamannsins, og svarað játandi, en þó með
alls konar fyrirvörum, sem þýðir nánast, að ráðherrann
svarar út í hött.
En til hvers var Mbl. að ganga eftir slflcu svari? Átti
að fá hótun og nota hana eins og sumarið 1958, þegar
verið var að berjast gegn 12 mflna útfærslunni? Þetta
mun sjást á skrifum Mbl. næstu daga. ÞÞ.
111 , —w ■■■«
J. ANKER NIELSEN, Politiken:
Þöglir fyrrverandi hermenn,
sem helzt vilja gleyma því liðna
Þeir eru heldur ekki hylltir, þegar þeir koma heim
STYRJÖLDIN í Vietnam er
að því leyti sérstæð, að af víg-
völlunum þar koma engar hetj
ur, sigurgöngur eru aldrei
farnar og vonar verður tæpast
vart Styrjöldin hefir þegar
staðið lengur en nokkur önn-
ur styrjöld, sem Bandaríkja-
menn hafa átt aðild að, og
enginn getur enn sagt fyrir
nm, hvenær henni verður lok-
ið. 45 þúsund bandarískir her-
menn hafa þegar fallið í Viet-
nam, eða nálega jafnmargir og
á vígvöllunum í Evrópu í fyrri
heimsstyrjöldinni. 300 þúsund
hermenn hafa hlotið sár eða
áverka, og einn af hverjum
átta er varanlegur öryrki.
Tvær milljónir manna, sem
verið hafa í Vietnam, eru
dreifðar til og frá um Banda-
ríkin. Það eru hinir þöglu,
fyrrverandi hermenn, sem
helzt af öllu vilja gleyma því
liðna. Þeir sækja ekki fundi f
hermannafélögunum til að
að rifja upp minningar sínar
eins' og feður þeirra og afar
gerðu. Þeir rif juðu upp minn-
"** líigar frá öðríim styrjöldhm,
sem voru að vísu blóðugar, en
‘f þeim var keppt að öíárkmiði/'
sem hægt var að lifa eða deyja
fyrir.
En hermennimir £rá Viet-
nam rifja heldur ekki upp
minningar sínar í einkasamtöl
um. Fjölskyldunni er ekki
einu sinni trúað fyrir þeim.
„Ég sagði konunni minni fyrst
frá þvi í gærkvöldi", sagði fyrr
verandi liðsforingi, sem hafði
verið þögull í tvö ár, en ákvað
nú að segja frá stráfellingu,
sem herdeild hans tók þátt í
í Víetnam.
ÞETTA var einn af þeim,
sem iðrast, einn af þeim, sem
samleið eiga með tötralegu her
mönnimum fimmtán hundruð,
sem lögðu leið sfna til
Washington nm daginn til
þess að andmæla styrjöldinni.
Engin önnur andmælaganga
hefir vakið jafn mikla athygli,
einkum þegar þeir stigu fram,
slitu orður og heiðursmerki af
brjósti sér og vörpuðu þeim á
þinghúsþrepin. Þar mátti sjá
bronz- og silfurstjörnur, veitt-
ar fyrir hreystilega fram-
göngu. Þetta voru minjar um
styrjöld, sem þeir vildu ekki
minnast, en gátu þó ekki
gleymt. Sumir vörpuðu einnig
á þinghúsþrepin heiðurs-
merkjum, sem fjölskyldur fall-
inna félaga þeirra höfðu sent
Ætlunin var að taka her-
mennina fasta fyrir að slá
tjöldum í leyfisleysi f garði
einum í miðri Washington-
borg, en frá því varð að hverfa
þegar lögregluþjónarnir neit-
uðu blátt áfram að leggja
hendur á þá. Nixon forseti gaf
út skipun um að hverfa frá
fyrirætluninni og láta andmæl-
endurna í friði. Hann viður-
kenndi síðar, að þarna hefði
getað komið til afar óþægi-
legra árekstra.
VERIð getur, að Nixon hafi
orðið hugsað til ársins 1932,
þegar annar tötrum klæddur
NIXON
hér þrammaði inú f Washing-
tón.‘ Það voru hermenn frá
fyrri heimsstyrjöldinni, sem
kröfðust sérstakrar aðstoðar
til að sigrast á kreppunni. Eft-
ir þrjá mánuði skipaði Hoover
forseti svo fyrir, að þeir
skyldu reknir burtu og kveikt
í tjaldbúðunum, og það var
gert Douglas MacArthur hers-
höfðingi stjórnaði aðgerðun-
um og undir stjóm hans vora
tveir undirforingjar, sem síðar
unnu tíl frægðar, eða George
Patton og Dwight Eisenhower.
Hoover beið þess aldrei bæt-
nr, sem þaraa gerðist, og það
átti sinn þátt i, að Roosevelt
var kjörinn forsetL
Hermennirnir, sem komu til
Washington um daginn, voru
ekki að berjast fyrir eigin hag,
enda þótt umkvartanir í því
efni bæri einnig á góma. Þeir
voru að andmæla styrjöldinni,
sem þeir höfðu tekið þátt í
og enn heldur áfram. Þetta
var aðeins fámennur minni-
hluti hinna mörgu, þöglu her-
manna, en engum efa er bland
ið, að margir eiga samleið með
honum í efasemdum — og
skömminni.
Málið, sem reis út af fjölda-
morðunum í My Lai, og dóm-
urinn, sem William Calley liðs-
foringi hlaut, hefir markað
djúp spor. Hve margir skyldu
þeir vera, sem þegja um svip-
aðar minningar?
JAN Barry var einn þeirra,
sem lögðu á ráðin um and-
mælagönguna til Washington.
Hann ritaði grein í New York
Times, og sagði þar meðal ann
ars: Hinn siðferðilegi vandi,
sem kynslóð mín varð að ráða
fram úr, er ljós og einfaldur:
Drepa samkvæmt skipun og
gerast glæpamaður eða neita
að drepa og gerast brotlegur
á þann hátt
60 þúsund ungir menn, sem
hafa neitað að gegna herþjón-
ustu, hafa hrakizt til Kanada
af þessum sökum. Þetta hefir
einnig knúið 100 þúsund her-
menn til að gerast liðhlaupar,
bæði hér í Bandaríkjunum og
eystra. Þetta ræður einnig
mestu, um að hálf þriðja millj-
ón fyrrverandi hermanna læt-
ur lítið á sér bera, -V kýs að
hverfa. Við hljótum að gera
rangt, hvorn kostinn, sem við
tökum. Það er glæpur að fara
tU Vietnam, lagabrot að neita
því og siðferðileg synd að
hlaupa í felur.
HVER og einn verður að
ganga undir sinni eigin byrði,
en þar með er ekki ÖU sag-
an sögð. Hermönnunum, sem
lifa styrjöldina af án þess að
hafa beðið tjón á sál eða l£k-
ama, finnst þeir óvelkomnir í
samfélaginu þegar þeir era
komnir heim.
Enginn þykist skuldbund-
inn þeim fyrir að hafa háð
styrjöld í Víetnam, þeir hafa
vitaskuld ákveðin réttindi, en
margir þeirra hafa hvorki löng
un né tækifæri tdl að notfæra
sér þau. Aðeins fjórði hver
hermaður þiggur aðstoð tíl
náms eða iðnþjálfunar. Nú er
annan veg farið en eftir heims
styrjöldina síðari, þegar nálega
hver einasti háskóU í Banda-
ríkjunum lagði sig fram um að
veita hinum heimkomnu her-
mönnum viðtöku. Nú er náms-
styrkurinn ekki látinn ganga
til háskólanna, heldur veittur
einstaklingunum, sem verða
svo að reyna sjálfir að útvega
sér skólavist. Það getur orðið
erfitt ef komast af með 175
dali á mánuði, en það er hinn
venjulegi styrkur.
Fjarri fer, að hinum heim-
komnu hermönnum sé tekið
opnum örmum á vinnumark-
aðinum. Efnahagsgstandið er
erfitt og atvinnuleysi er meira
meðal fyrrverandi hermanna
en annarra ungra manna.
Þetta á ekki aðeins við um þá,
sem engu námi höfðu lokið
þegar þeir voru kvaddir í her-
inn eða gerðust sjálfboðalið-
ar, heldur einnig hina, sem lok
ið höfðu námi til ákvcðinna
starfa. Oft ber svo við að
reynslan, sem þeir öðluðust í
starfi hjá hernum, er tækni-
legs eðlis og ekki sérlega eft-
irsótt vegna samdráttar vfða í
iðnaðinum.
NIXON forseti tók að berj-
ast fyrir því f október í haust,
að fyrrverandi hermenn væru
ráðnir til starfa, en sú barátta
hefir ekki borið mikinn érang-
ur. Skrifuð voru 900 þúsund
bréf og birtar þúsundir aug-
lýsinga og hvatninga um að
ráða fyrrverandi hermenn til
starfa. Atvinnurekendur létu
þetta að mestu sem vind um
eyru þjóta og 35C þúsund
voru skráðir atvinnulausir í
vor, eða nálega helmingi fleiri
en í fyrra.
Alan Cranston- öldunga-
deildarþingmaður segir þetta
himinhrópandi ranglæti, en
hann er formaður þingnefnd-
Framhald á bls. 10.