Tíminn - 22.05.1971, Blaðsíða 8

TIMINN

„Sjaldan höfum við séð svo
mikið af Islandi hjá okkur
Úr ummælum danskra blaða, um íslenzku listsýninguna í Kaupmannahöfn
Hið góða við sýninguna, skrif
ar Aktuelt 22. apr., byrjar þeg-
ar í uppgöngunni. Þar standa
4 kolsvartir ungir uppreisnar-
menn, dansa nýtízku dansa og
drekka öl. Sitjandi náungi, aft-
an til, hefur e.t.v. fengið eitt-
hvað kröftugra. Hópmynd þessi
er gerð með mótandi ofsa, er
hefur þeytt til, og tæmt búk-
ana, aflagað þá og snúið í al-
geru miskunnarleysi, er býr þó
yfir bæði lífsgleði og reiði.
Myndhöggvarinn er Þorbjörg
Pálsdóttir og manni verður á
að hugsa, að ef áframhald sýn-
ingarinnar verður á þessa lund,
hafa íslendingar sigrað Kaup-
mannahöfn.
Jóhannes Geir
Pétur Fr'ðrik Sigurðsson
En það er ekki létt verk að
hrista Kaupmannahafnarbúann
til svo nokkru nemi, segir Akt-
uelt. Sá næsti, er gerir tilraun,
er. Veturliði Gunnarsson. Og
eftir að hafa rætt nokkra ágalla
á sýningunni og ávarp í sýning-
arskrá, dvalið um stund við
sprengimátt litanna hjá Jó-
hannesi Geir og rætt um Kjar-
val sem hátind sýningarinnar,
segir blaðið undir fyrirsögninni:
Óður til íslands: í náttúrulýsing-
unum á þessari sýningu er mikil
lofgjörð um föðurlandið. Sjald-
an mun hafa verið svo mikið af
íslandi á Charlottenborg, —
brimróti Atlantshafsins við há-
reista ströndina, — hlífðar-
lausri víðáttu jöklanna, — ið-
andi mannlífi meðal timbur-
húsa, viðlegustaða og fiskibáta
í sjávarþorpunum. Stundum
nemur maður staðar frammi fyr
ir hinum stórbrotnu sjónarsvið-
um, er birtast manni. Nefnir
blaðið myndir Freymóðs,
Magnúsar Á. Árnasonar og
Péturs Friðriks í þessu sam-
bandi. „Maður fær löngun til að
heimsækja landið, þegar maður
sér þessa sýningu, og það er
vissulega snotur árangur mik-
illa umsvifa, skrifar Aktuelt.
Sýningunni hefur verið gefið
nafnið: Hlutlæg íslenzk myndlist
(Isiandsk figurativ kunst), seg-
ir Land og fold. Sýningin er
ekki dæmigerð (repræsentativ),
þv£ þýðingarmikil nöfn yngri
kynslóðarinnar vantar og meiri
hluti sýnenda er mjög snotur-
lega við aldur.
Það er landslagið, sem er
þungamiðjan á þessari sýningu,
— landslag, sem ýmist er hættu
legt eins og forynja, eða ljós- og
lit-glitrandi, — haf og land á
áhrifaríkum fundi, — breyti-
leiki árstíðanna, klettar og
klettagróður.
Eftir nokkur inngangsorð og
vangaveltur útaf ávarpi í sýn-
ingarskrá, sem virðist hafa far-
ið í taugarnar á gagnrýnanda
Kristilegs dagblaðs, Klemmesen,
skrifar blaðið: Það er alkunna,
að ísland á heilan hóp fram-
iirskp’"!"'1i listamanna. Þeir
1’ ' i J -faan verið dæmdir eftir
verkum sínum, en ekki, hvort
þeir hafa tilheyrt einum eða
öðrum isma. Það virðist hins-
vegar hafa ráðið all miklu á
þessari sýningu og orðið til
þess, að hinir verðmætari lista-
menn, er þar sýna, njóti sín ekki
fyrir hinum lakari. Greinarhöf-
undur skrifar nokkrar bollalegg-
ingar um ábyrgð listamannsins
gagnvart mynd sinni. Hjá nokkr-
um þátttakendanna sé sýning
þeirra ýmist tilviljunarsam-
kvæmi (cocktailparty), vel
framreidd máltíð, eða „tár“ á
kaffihúsi (kaffebar)!! Högg-
myndirnar virðist hinsvegar
hafa verið valdar af meiri vand-
virkni, segir Klemmesen og
hrósar í því sambandi Magnúsi
Ríkarði og Sigrúnu.
Berlingske Tidende ræðir um
kynni Dana af íslenzkri mynd-
list, á sýningum í Danmörku og
vegna dvalar íslenzkra lista-
manna þar og segir, að með til-
liti til þessa, sé íslenzka sýn-
ingin nú allt annað en „repræs-
entativ" (dæmigerð) (tilsvar-
andi) (einkennandi fyrir þá
kynningu). Hið foma, arfgenga,
kyrláta, er setji áberandi svip
á sýninguna, og komi manni til
að minnast starfs okkar eigin
þjóðemis-félagsskapar á þessu
sviði, gefi ekki tilefni til yfir-
ráða. íslenzk nútímalist sé kröft
ugri, byltingarkenndari, safa-
meiri og innihaldsríkari en svo.
Með þessu sé engan veginn
sagt, að sýning íslending. 14 sé
án verðmætra viðburða. Beri
sérstaklega að undirstrika sýn-
ingu á 20 mátverkum eftir
Kjarval. Fer greinarhöfundur,
Ejgil Nikolajsen, síðan nokkr-
um viðurkenningarorðum um
menn eins og Veturliða, Pétur
Friðrik, Magnús Á. Árnason,
Einar Baldvinsson og Jóhannes
Geir og bætir við, að með hin-
um mörgu myndum eftir Jón
Jónsson, Freymóð, Ásgeir
Bjarnþórsson, Ragnar Pál og
Eyjólf Eyfells, sé sýningin auk
þess orðin veigamikill hluti af
íslands-lýsingu. Sá sem vilji
auka þekkingu sína á sérstæðri
náttúrufegurð sögueyjunnar, —
snarbröttum gljúfrum, hraun-
auðnum, ólgandi vatns-föllum,
birkikjarri, himinbirtu og
atlantshafslandamæram, fari
ekki erindisleysu á þessa sýn-
v ingu. ao annjrni.'i o-t.; öí1í(s'íbv
’ Um éiristaká ' mynölistarmenn
“segir ilié'ðál"áiihars: ",,l!n
Ásgeir Bjarnþórsson:
Kristilegt dagblað segir hann
geta málað afbragðs manna-
myndir, eins og myndina af Sig-
urði Þórarinssyni, en hann geti
líka alveg misst marks, eins og
í myndinni í Stúlkum að baða
sig.
Einar Baldvlnsson:
Berlingske Tidende telur geð-
hrif hinna einföldu dökktónuðu
strandmynda hans áberandi ís-
lenzk, og Kristilegt dagblað tel-
ur hann ljóðrænan málara, með
sterkt, lifandi litaskyn og til-
finningu fyrir stórbrotinni mynd
byggingu. Hann sé nánast „ex-
pressionisti“.
Freymóður Jóliannesson:
I.and og folk segir hann merki
legan málara, — 76 ára máli
hann, og hafi sennilega alltaf
gert, í stíl. er nálgist mjög
„pop“-listina og ferðamanna-
flugritin, — myndir hans séu yf-
irborðsfægðar en sérkennilega
ögrandi. Aktuelt nemur við og
við staðar andspænis hinum stór
brotnu náttúrulýsingum, er land
ið gefur tilefni til, svo sem
hinni mikilfenglegu,, Foss á aust
anverðu fslandi“, eftir Freymóð
Jóhannesson. myndinni, þar sem
vatnskynngið rísi eins og vold-
ugur hrynjandi gufuveggur í
svimandi hæð, frá sjónhring efst
uppi niður í botn dalsins lengst
niðri. Kristlegt dagblað telur
Freymóð hafa mjög ábernndi
tilfinningu fyrir byggingu hins
volduga fjallalandslags og að
hann teikni vandaðar fjarvídd-
arteikningar, en sjálfir litirnir
fjarlægist ekki ýkja mikið lita-
Ijósmyndirnar, og blaðið er ekki
hrifið af mannamyndum hans.
Jóhannes Geir Jónsson:
Land og folk segir Dani kann-
ast við hann frá Corner-sýning-
unni, og sennilega megi segja
um hann, að hann sé kollinum
hærrí en hinir, — það sé líf í
myndbyggingu hans, litimir geti
verið hlífðarlausir og logandi,
en afbrigðin mörg og stiilt í hóf
af mikilli snilli. Aktuelt segir
Jóhannes Geir sýna þar margar
glóandi og kyngimagnaðar nátt-
úrumyndir, — sólsetur, er sé
eins og blóðbað, — veg yfir
heiði er minni á Golgata rneð
gálgum og krossum og eldhafi
af litum. Hann geti minnt bæði
á Emil Nolde og Oluf Höst og
Havsteen Mikkelsen, hvað hæfi-
leika snerti, til þess að fremja
galdur með sprengiefnum lita
sinna. Kristilegt dagblað talar
um hinn skapheita og gjósandi
Jóhannes Geir, og líkir honum
einnig við Oluf Höst í skap-
heitri litahrifningunni, og hann
sé duttlungafullur eins og veður-
farið. Berlingske Tidende talar
um hina litaólgandi, tjáningar-
ríku norrænu landslagslist hans
er sé innblásin af náttúrunni
og stand fast á sínu með ein-
rænum litaofsa.
Jóhannes Kjarval:
Öll blöðin hrósa honum, —
sum með háfleygum, skáldleg-
um aðdáunarorðum, — önnur
nokkru hógværar. Aktuelt telur
hann hátind sýningarinnar.
Laud og folk flokkar hann með
mestu listamönnum Islands.
Politiken telur hann einan at-
hyglisverðan af sýnendum. Ber-
lingske Tidende telur að betri
myndir hafi Danir séð eftir
hann og Kristilegu dagblaði
finnst hann minnst sannfærandi
í hinum stílfærðu táknmyndum
sínum, en segir að auðvitað sé
það stórviðburður að skoða 20
listaverk eftir hann, og hinar
voldugu náttúrusýnir hans séu
hreint og beint stórhrífandi í
ljóðrænum mætti sfnum.
Jón, Jónsson: ■
Kristilegt dagWað telur hann
meðal þeirra tilfinninganæm-
1aústS í litiM ’ ^ínúW,’ 'hann viti
hvað litasamræmi sé, og sé á
verði í öUum litastiganum.
Magnús A. Árnason:
Land og folk segir hajin sýna
manni landslag í fáguðum, máð
um litahljómum, - hann sé áber
andi lit-snillingur. Myndir hans
hangi í sal með Jóhannesi Geir
og þeir eigi vel saman. Aktuelt
segir, að í myndum Magnúsar Á.
Árnasonar upplifi áhorfandinn
hina algeru hljóðvana kyrrð,
sem líka sé eitt undrið í þessu
volduga landi (íslandi), — og
tilgreinir myndir af stöðuvötn-
um með svo lygnan flöt, að f jöll
in endurspeglist nákvæmlega á
höfði. Kristilegt dagblað segir
Magnús vera í góðu jafnvægi
og yfirvega allt rækilega. Hann
sé ;e. t. v. sá sýnendanna, er lifi
sig innilegast inn í þarfir mál-
verksins, þegar miklar hæðir og
mikil dýpt þurfi að rúma á tak
mörkuðum myndafleti. Hann sé
vel þjálfaður í mati sínu. Um
höggmyndir Magnúsar segir
Kristilegt dagblað, að honum sé
ljóst, á hverju hið mikilfengl.
byggist. Minnismerkið um Svein
björn Sveinsson sé bæði einfalt
og falslaust. Berlingske Tidende
segir málverk Magnúsar traust
byggð og sérkennilega loft-
þyngdarlaus.
Pétur Friðrik Sigurðsson:
Aktuelt segir, að með honum
geti menn ferðazt um auðnir
landsins, og hrifizt af hraun-
borgum, mosaþembum, kletta-
myndunum og svölum himni,
sögueyjunnar, meira en annars
staðar í heiminum. Kristilegt
dagblað segir hann hafa mjög
ótvíræðan og lifandi skilning,
bæói á myndbyggingu og sjálfu
eðli litanna. Það sé svo rækilegt
mat í því, sem hann geri og vak-
andi eftirlit með því, hvað Jit-
unum sé megnugt og hvað ekki.
I ákafa sínum gleymist honum
Framnald a bts. 12.
LAUGARDAGUR 22. maí 1971
Magnús Á. Árnason
Ásgeir Bjarnþórsson