Fréttablaðið - 28.03.2003, Blaðsíða 30

Anna Sigurbjörg Sigurðardótt-ir, sálfræðingur, segir ákaf-
lega mikilvægt að fólk geri sér
grein fyrir því hvers vegna ferm-
ingin skiptir svona miklu máli
fyrir fermingarbarnið, fyrir utan
hina trúarlegu merkingu.
„Á þessum aldri byrjar barnið
að fjarlægjast foreldra sína og
upplifir sig oft mjög einangrað,“
segir Anna. „Það getur jafnvel
gengið svo langt að fjandskapur
ríki milli barns og foreldris og
börn á þessum aldri eru oft alls
ekki viss um að foreldrarnir elski
þau í raun og veru. Þau skilja ekki
foreldrana og foreldrarnir ekki
þau og á þessum tímapunkti er
einmitt svo mikilvægt að fá þessa
veislu, þennan atburð, þar sem
allir í kringum þau sameinast um
að gera daginn sérstakan og
merkilegan. Allir eru tilbúnir að
leggja fram vinnu, erfiði peninga
og ekki síst umhyggju og það
skiptir óskaplega miklu máli fyrir
barnið, sem finnur fyrir mikill
gleði yfir því að vera svona mikils
virði.“
Mamman á ekki að
bjóða fólki úr pabba
fjölskyldu – eða öfugt
Anna segir að fermingarbörn í
samsettum fjölskyldum voni í
lengstu lög að foreldrarnir geti
yfirstigið sárar og erfiðar tilfinn-
ingar gagnvart hvort öðru og lát-
ið hlutina snúast um barnið
sjálft.
„Það er það sem þessi börn
óska sér helst af öllu,“ segir
Anna. „Þá skiptir máli að foreldr-
ar sýni skynsemi og aðgreini þá
hluti við undirbúninginn sem
barnið á að koma að, og hina sem
það á ekki að koma nálægt, eins
og til dæmis hverjum er boðið og
hverjum ekki. Ef einhver mögu-
leiki er að leysa þau mál án þess
að blanda barninu í þau, er það
best. Krakkar eru svo nokkuð
duglegir við að koma sínu á fram-
færi á einhvern hátt. Ef þau eru
hrædd um að eigi að útiloka ein-
hvern koma þau því að með sak-
lausum spurningum á borð við:
„Kemur ekki örugglega Villa
frænka og Siggi frændi? Vita þau
ekki örugglega að ég er að ferm-
ast?“
Ef ætti að setja upp einhvers
konar uppskrift að því hverjum á
bjóða og hverjum ekki, þá væri
uppskriftin einfaldlega sú að
hugsa það út frá þörfum barns-
ins. Best er að foreldrar skipti
með sér verkum og að hvort for-
eldri fyrir sig ákveði hverjum
þeir bjóða úr sínum núverandi
fjölskyldum. Mamman á ekki að
ákveða hver kemur úr pabba fjöl-
skyldu og öfugt.“
Anna segir það valda barni
mikilli vanlíðan ef mamma er til
dæmis ósátt við að konan hans
pabba komi. „Barnið umgengst
þessa konu á pabbahelgum, þekk-
ir hana og metur – eða metur
ekki, en þetta er þó konan hans
pabba. Og barnið veit að pabba
liði illa ef henni yrði ekki boðið.
Ef um fleiri er að ræða í nýju
fjölskyldunni, eins og börn kon-
unnar, þá á pabbinn að ákveða
hvort þeim er boðið. Barnið ræð-
ur alveg við að vera fúlt út í pab-
bann af því að þessir leiðinlegu
krakkar konunnar hans koma í
veisluna. Því finnst hins vegar
miklu erfiðara að takast á við
togstreitu og rifrildi foreldra
sinna.“
Fyrrverandi fósturmæður
og -feður
„Ef fyrri fósturfeður eða -
mæður eru inni í myndinni fer
það hreinlega eftir tengslum
barnsins við þau hvort þeim er boðið í veisluna,“ segir Anna.
„Sumir stjúpforeldrar, sem hafa
verið hluti af lífi barnsins í mörg
ár, hverfa barninu gjörsamlega
við skilnað og engin ástæða til að
eltast við það. Ef hins vegar barn
er í nánum og góðum tengslum við
fyrrverandi stjúpforeldri, þá er
eðlilegt að því sé boðið og það
njóti góðs af góðum tengslum sín-
um við barnið. En þarna reynir
sannarlega á foreldra, svo og nýja
maka og sambýlinga, að leggja
sínar tilfinningar til hliðar.“
Anna segir flókin fjölskyldu-
bönd fermingarbarnsins oft teyg-
ja sig til ömmu og afa, sem líka
eru fráskilin og með nýjan maka.
„Það er algjörlega fyrir utan
okkar valdsvið hvern fólk velur
sér sem maka og ekki viðeigandi
að við höfum yfirhöfuð eitthvað
um það að segja. Þegar ósættið er
þannig að einhver vill ekki koma í
veisluna ef þessum eða hinum er
boðið líka, þá er tímabært að spyr-
na við fótum. Enginn ætti að taka
þátt í þess konar vitleysu. Sendið
öllum boðskort og ef einhver er
með fáránleg skilyrði verður við-
komandi að eiga það við sjálfan
sig hvort hann kemur eða kemur
ekki. Sá sem velur að hafna
boðiðnu ætti að passa að ferming-
arbarnið verði sem minnst vart
við það. Ef barnið hefur einhverja
tilfinningu fyrir því að leiðindi
séu í gangi verða foreldrarnir að
tala við barnið og fullvissa það um
að meiningar fólks úti í bæ skipti
engu máli. Veislan verði góð og
skemmtileg fyrir því.“
Engan meting um gjafirnar!
Af framangreindu má sjá að
mikilvægt er að fráskildir for-
eldrar vandi sig vel við undirbún-
inginn. „Þeir ættu að hittast án
barnsins og skipuleggja praktísk
atriði í sambandi við veisluna,“
segir Anna. „Ef þeir treysta sér á
engan hátt til að fara ekki í hár
saman og rífa upp gömul sár, er
sniðugt að fá aðstoð og hittast
með þriðja aðila, félagsráðgjafa
eða sálfræðingi. Þriðji aðili getur
sett leikreglurnar, en þá verða
líka foreldrarnir að halda sig við
þær og fara eftir þeim.“
Varðandi meting um gjafirnar,
segir Anna aðeins eina leið til: Að
byrja aldrei að taka þátt í kapp-
hlaupi og metingi. „Krakkar eru
mjög skynsamt fólk,“ segir hún.
„Þau skilja yfirleitt mjög vel þótt
gjöf annars foreldris sé ekki
jafnstór í peningum talið og hins.
Ef gjöfin er í samræmi við raun-
verulega getu foreldrisins eru
þau ánægð, og rísa reið upp á aft-
urfæturna ef einhver ætlar að
gagnrýna það. Ef hins vegar
svona keppni hefur staðið yfir í
mörg ár, á afmælum, jólum og
við önnur tækifæri, taka börnin
náttúrlega að lokum þátt í rugl-
inu. Ef foreldrar hins vegar falla
ekki í þessa gryfju læra börnin
að gleðjast yfir mismunandi gjöf-
um og fara ekki út í að meta þær
til fjár. Það er kannski frekar að
foreldrarnir sjálfir séu að met-
ast,“ segir Anna.
Frekar fleiri
hamingjuóskir en færri
En hverjum á að óska til ham-
ingju með barnið? Foreldrum,
stjúpforeldrum, stjúpömmum og
-öfum?
Anna segir góða reglu að hafa
hamingjuóskirnar frekar fleiri
en færri. Stjúpömmur og -afar
eru til dæmis oft stór hluti af lífi
barnsins og samgleðjast því inni-
lega þennan dag. Svo þarf ekki
alltaf að segja til hamingju,“ seg-
ir Anna. „Það má líka segja: Þetta
er mikill hamingjudagur.“
Hvað altarisgönguna varðar
segist Anna ekki hafa sérstaka
skoðun á því. „Mér finnst þó
aldrei að beri að líta á þá sem
fara til altaris með barninu sem
einhvern sérstakan stuðnings-
hóp. Ef einhverjar vöflur eru á
fólki varðandi þetta er eðlilegast
að eingöngu foreldrarnir fari.“
Anna er á því að prestar ættu að
ræða málefni samsettra fjöl-
skyldna í fermingarfræðslunni.
„Þetta varðar öll börn. Þau sem
ekki eru í samsettum fjölskyld-
um þekkja örugglega einhverja
sem eru það. En fyrst og fremst
verða foreldrar að sameinast um
að gera undirbúning þessa stóra
dags sem fallegastan, þannig að
fermingarbarnið varðveiti minn-
inguna og gleðjist yfir henni allt
sitt líf.“
edda@frettabladid.is
30 28. mars 2003 FÖSTUDAGUR
BT Skeifunni • BT Hafnarfirði • BT Kringlunni
BT Smáralind • BT Akureyri • BT Egilsstöðum
Áskrift að
Sýn til
7. apríl
Bíómiði
á Final
Destination
4.999
Pizza frá
Domino´s
2 lítrar af kók
og 6 kókglös
fylgja 500 fyrstu
leikjunum
Kaupauki #3
Ótrúlegirkaupaukarfylgja!
#2
#4
#1
2 lítrar og
6 kókglös fylgja
Óhætt er að segja að
þjóðfélagið sem við lifum
í hafi tekið miklum breyt-
ingum undanfarna tvo til
þrjá áratugi. Hjónaskiln-
aðir og sambúðarslit eru
nánast daglegt brauð og
nýjar samsettar fjölskyld-
ur verða til. Veislur í þess-
konar fjölskyldum valda
oft taugatitringi. Hverjum
á til dæmis að bjóða og
hverjum ekki?
Fermingarbarnið
í fyrirrúmi
ANNA SIGURBJÖRG SIGURÐARDÓTTIR SÁLFRÆÐINGUR
„Fermingarbarnið á ekki að hafa áhyggjur af gömlum vær-
ingum í fermingarveislunni sinni. Þetta er dagur barnsins og
barnið á að vera í fyrirrúmi,“ segir Anna.
FR
ÉT
TA
B
LÐ
IÐ
/
VI
LH
EL
M