Fréttablaðið - 15.05.2003, Blaðsíða 19

Fyrir skömmu sá ég afar at-hyglisvert línurit yfir fjölda
banaslysa í umferð í 29 löndum
OECD-ríkjanna. Þar er miðað við
fjölda umferðarslysa miðað við
hverja 100 þúsund íbúa – þannig
að samanburður-
inn er sanngjarn
og marktækur. Í
ljós kemur að ár-
angur í fækkun
banaslysa á Íslandi
er ekki eins mikill
og í samanburðar-
löndunum. Á árun-
um 1970-1997
hafnar Ísland
nokkrum sinnum í
fyrsta sæti en
aldrei aftar en í 6.
sæti. Á árunum
1998-2000 lendir Ísland í 11. sæti
af 29 löndum. Þegar öll árin eru
skoðuð kemur í ljós að framfarir
verða hjá öllum þessum þjóðum
nema þremur, en Ísland stendur
nánast í stað. Á öllum hinum
Norðurlöndunum hefur orðið
fækkun á banaslysum í umferð á
þessu tímabili. Á línuriti OECD
má sjá að línuritið yfir Ísland
stendur nánast lárétt á þessum
árum á meðan línurit flestra
landanna eru á niðurleið. Varla
þarf að fara mörgum orðum um
þróun banaslysa á Íslandi undan-
farin tvö ár þegar þau voru í há-
marki, miðað við meðaltalið.
Umræðan um umferðarslys
hafin yfir gagnrýni
Umræðan um afleiðingar um-
ferðarslysa og fjölda dauðaslysa í
umferð á að vera hafin yfir alla
gagnrýni og tilgangslaust að deila
um staðreyndir í þeim efnum. Töl-
urnar tala sínu máli. Það ætti að
vera metnaðarmál okkar allra að
ná niður tíðni dauðaslysa og helst
útrýma þeim með öllu. Í því stóra
verkefni er árangurinn aldrei
viðunandi, hversu lítill/mikill sem
hann er. Allir eru sammála um að
skilvirkasta leiðin til fækkunar
umferðarslysa sé að efla umferð-
arlöggæslu og herða viðurlög við
þeim. Þar hallar verulega á okkur
Íslendinga í samanburði við við-
miðunarlönd okkar.
Ég sat nýlega afar athyglisverð-
an fyrirlestur þar sem mænu-
skaddaður læknir fjallaði um
ástæður umferðarslysa. Þar kom
m.a. fram að hlutfall mænuskadd-
aðra í umferðarslysum er umtals-
vert hærra hér á landi en í saman-
burðarlöndum okkar. Ef til vill er
ástæðan sú að hér á landi eru bíl-
veltur og útafakstur á þjóðvegum
mun algengari ástæða umferðar-
slysa en annars staðar. Það kemur
heim og saman við tölur Rann-
sóknarnefndar umferðarslysa þar
sem fram kemur að meirihluti
allra dauðaslysa verður utan þétt-
býlis. Vegir á Íslandi eru í mun
meiri mæli upphækkaðir en í ná-
grannalöndunum. Þá er lítið sem
ekkert um sérstakar akreinar fyr-
ir þungaflutningabíla, sem aftur
leiðir til þess að menn freistast til
að aka framúr við hættulegar að-
stæður. Allt kallar þetta síðan á
aukna umferðarlöggæslu á vegum
úti – sem því miður er mikill skort-
ur á eins og sakir standa.
Áróður og aukin
umferðargæsla virka
Margþættar ástæður eru fyrir
aukinni tíðni dauðaslysa undanfarin
ár og er þar engum einum um að
kenna. Það hefur þó sýnt sig að
áróður og löggæsla eru þær aðferð-
ir sem dugað hafa best til þess að
fækka slysum. Þar er nærtækast að
vitna til hægri breytingarinnar á
sínum tíma og Norræns umferðar-
öryggisárs en í báðum tilfellum
fækkaði umferðarslysum umtals-
vert – enda var mikil áhersla lögð á
löggæslu og áróður á þessum árum.
Þá má einnig nefna slysalausan dag,
sem lögreglan í Reykjavík hefur
staðið fyrir þar sem umferðarlög-
gæsla var mjög sýnileg, en þá fækk-
aði slysum og óhöppum til muna.
Deilur um fjölda dauðaslysa og
túlkun þeirra talna þjóna engum
tilgangi og eru síst til þess fallnar
að fækka slysum í umferð. Mikill
munur er á tölum tryggingafélaga,
lögreglunnar, Umferðarráðs og
heilbrigðiskerfisins yfir fjölda
slasaðra í umferð – enda eru mis-
munandi aðferðir notaðar við
skráningu. Tala dauðaslysa er þó
óvéfengjanleg og ekki sæmandi að
deila um þær hörmulegu stað-
reyndir. Enginn er hafinn yfir
gagnrýni, hvorki fulltrúar trygg-
ingafélaganna eða opinberir aðilar.
Í stað þess að deila um keisarans
skegg væri nær að menn drægju
lærdóm af vondum staðreyndum
og sameinuðust um að berjast af
öllu afli gegn umferðarslysunum.
Það er eðlilega sárt að sjá að árang-
urinn hefur ekki verið meiri en
raun ber vitni – en þá er ekkert
annað að gera en spýta í lófana,
læra af mistökunum og gera betur.
Líf liggur við. ■
19FIMMTUDAGUR 15. maí 2003
■
Tala dauðaslysa
er óvéfengjan-
leg og ekki
sæmandi að
deila um þær
hörmulegu
staðreyndir.
Enginn er haf-
inn yfir gagn-
rýni, hvorki full-
trúar trygging-
arfélaganna
eða opinberir
aðilar.
Þjóðmál
maí 2003
RAGNHEIÐUR
DAVÍÐSDÓTTIR
■ skrifar um
umferðarmál.
Læra skal af staðreyndunum
Fréttablaðið er mest lesna dagblað landsins* og prentað í 92.000 eintökum.**
*samkv Fjölmiðlakönnun Samtaka íslenskra auglýsingastofa, Samtaka auglýsenda og fjölmiðlanna.
**Fréttablaðið er aðili að upplagseftirliti Verslunarráðs Íslands.
Auglýsendur athugið:
Dreift með Fréttablaðinu, mest lesna dagblaði landsins, í 92.000 eintökum.
Hafið samband við auglýsingadeild Fréttablaðsins í síma 515 7584 eða 515 7500
fyrir 2. júní eða með tölvupósti: petrina@frettabladid.is.
Fylgir Fréttablaðinu 4. júní.
Hagnýtar upplýsingar fyrir þá sem ætla að ferðast
innanlands í sumar. Gisting, matur, afþreying, fróðleikur
og skemmtun um land allt.
Ferðir innanlands 2003