Tíminn - 20.08.1971, Page 6

0
TIMINN
FÖSTUDAGUR 20. ágúst tttfl
„ÉG VONA AÐ ÞAÐ FARI
EKKI MEÐ MIG EINS OG
KONSERTINN HANS GARÐ-
ARS HÚLM í BÁRUHÚSINO'
Segir Jón Laxdal Halldórsson leikari,
kominn heim eftir ellefu ára útivist
Jón Laxdal Halldórsson
\
— Þa8 kemur til mála
að ég leiki Garðar Hólm í
sjónvarpsmyndinni eftir
Brekkukotsannál Laxness,
sem gerS verður næsta
sumar. Hlutverk hans er
eitthvert stórkostlegasta
verkefni, sem ég get hugs-
að mér að leika núna. Hin
langa fjarvera mín að heim
an gerir það að verkum,
að mér finnst ég vera far-
inn aS skilja og átta mig
á GarSari Hólm, þessari
hrífandi persónu.
Þannig komst Jón Laxdal
Halldórsson að orði í viðtali
við Tímann nú fyrir skömmu.
Hann var hér í nokkra daga 1
sambandi við væntanlega kvik
myndatöku skáldsögunnar
Brekkukotsannáls eftir Hall-
dór Laxness, en hann mun
leika í myndinni, e.t.v. hlut-
verk Garðars Hólm, og einnig
vera leikstjóranum Rolf Had-
rich til fulltingis. í ráði er
einnig, að Jón Laxdal komi
hingað í janúar og leiki sem
gestur í tveim leikritum í
Þjóðleikhúsinu. Umræður
standa nú yfir um það, og
væntanlega fær Jón leyfi frá
Ziiricher Schauspielhaus, sem
er eitt af beztu leikhúsum í
þýzkumælandi löndum, en þar
starfar hann nú. Jón hefur
veriö 4 ár í Ziirich og er
ánægður þar, hann, hefur ný-
lega ráðið sig áfram til tveggja
ára við Zuricher Schauspiel-
haus.
Jón Laxdal Halldórsson
fæddist 1933. Hann kynntist
fyrst leikhússtarfi í Málmey
þegar hann var innan við tví-
tugt og hafði verið á flakki
erlendis. Hann fékk þá vinnu
sem statisti og varð stórhrifinn
af leiklist og - starfi. Áður
hafði hann verið að hugsa um
að skrifa eða mála. Þegar heim
kom var braut hans ráðin.
Hann lærði m.a. hjá þeim
Indriða Waage og Haraldi
Bjömssyni og útskrifaðist úr
Leikskóla Þjóðleikhússins
1954.
Kunni enga þýzku
1956 fór Jón utan til fram-
haldsnáms við Max Reinhardt
Seminar, leiklistardeid Aka-
demie fiir Musik und bildende
Kunst í Vínarborg. Aðra þýzku
kunnáttu hafði hann ekki en
þá, að hann hafði lært hluta
úr tveim leikritum á þýzku,
Maríu Stuart eftir Schiller og
Kaupmanninum í Feneyjum
eftir Shakespeare. Kona kenn-
ara hans úr bamaskóla, Hertha
Leósson, æfði hann I fram-
burði á þessum köflum í sex
einkatímum. Þegar fyrir hina
háu dómara í leikskólanum í
Vín kom, fór Jón með kafla
úr hlutverkum Lanzelots
Shakespeares og Mortimers úr
leikirti Schillers og hlaut náð
fyrir þeirra augum. Hann hef
ur síðan náð svo góðum ár-
angri í þýzku, að Hadrich leik-
stjóri segir hann eina leikar-
ann sem hann hafi kynnzt,
sem ekki eigi þýzku að móður
máli og tali samt málið lýta-
laust. Jón lærði aldrei þýzku
af skólabókum, en kennarar
hans veittu honum mikla og
góða aðstoð. Hann fór einnig
strax að lesa þýzku, meira að
segja erfiðar bókmenntir eins
og verk Schillers og Lessings,
sem tóku huga hans fanginn.
Eftir að Jón lauk námi í Vín
1959 lék hann fyrst í Rostock
í Austur-Þýzkalandi, síðan víða
í Vestur-Þýzkalandi, aðallega
í leikhúsum, en einnig hefur (
hann leikið í sjónvarpi og í
kvikmyndum. Jón Laxdal Hall-
dórsson hefur ekki komið til
fslands í 11-ár. ,:„r\ ,___r
Ekki Ieikið hér áTOÍ ao*m
í fimmtán ár
— Ég hef alltaf verið að
hugsa um að koma heim, og
mig hefur langað mikið til
þess, sagði Jón. — En þegar
maður er að byggja upp lejk-
feril er það oft svo, að einn
samningur við leikhús tekur
við af öðrum, og frí eru stutt.
Ég gæti varla hugsað mér
betra hlutskipti en að koma
heim og leika hér, og ég vona
og býst við að svo verði. Ég
hef ekki sézt á leiksviði hér í
fimmtán ár, en nokkrir íslend
ingar hafa séð mig leika er-
lendis. Mig langar mikið til
að koma heim og leika fyrir
• landa mina. ■— Hvort ég finni
margt sameiginlegt með Garð-
ari Hólm? hefur Jón upp eftir
blaðamanni og brosir. —■ Þetta
er sannarlega skemmtileg
spurning. Ekki geri ég það nú
að öllu leyti. Það er fyrst og
fremst þessi ytri fjarlægð, sem
mér finnst ég eiga sameigin-
lega með Garðari Hólm.
Hann yar alltaf að leita að
hreinum-tóni. Hann ætlaði að
halda konsert, en söng aldrei
rié'triá eina óviðjafnanlega
kakafóníu, sem Laxness kall-
ar svo, fyrir blinda móður
sína. Og þegar hann fer með
karlakórnum til Ameríku þá
fipast honum. Garðar Hólm
hefur þessa stóru rödd, og
kringumstæðurnar hreint og
beint leiða hann út á lista-
brautina.
Það nægir ekki eingöngu að
hafa listhæfileika. Til þess að
komast áfram í leiklist t.d.
þarf gifurlega mikinn sjálfs-
aga og dugnað. Þetta er erfitt
líf ^með mikilli samkeppni.
Ég verð aðeins að vona að
það fari ekki eins með mig og
konsertinn hans Garðars Hólm
í Báruhúsinn, og leiksýningun
um verði aflýst
Hrifnir af landinu
— Hvemig fannst þér að
koma heim eftir öll þessi ár?
— Það er sérkennileg tíl-
finning að koma heim og
ferðast kringum mitt eigið
land í fyrsta skipti á ævinni.
Ég er ísfirðingur og þekktí
fyrr en nú lítíð annað en Vest-
firði, Reykjavík og hluta af
Suðurlandi. Við sáum svo ótal
marga dásamlega staði. Land-
ið er ennþá fegurra en ég
geymi það í minningunni. ÖIl
þessi ferð er mér einhvem
veginn óraunveruleg.
Hadrich var einnig stórhrif-
inn af landinu, ekki sízt frá
sjónarmiði kvikmyndagerðar-
manns. Þegar við fórum um
Möðrudalsöræfi og horfðum
til suðurs sá hann t.d. bak-
grunn, sem hann taldi tílval-
inn fyrir kvikmynd eftir Beðið
eftir Godot eftir Beckett, en
töku hennar stjómaði hann
ekki alls fyrir löngu.
— Og þið emð að leita að
vettvangi fyrir Brekkukots-
annál?
— Já, við fóram víða. Borg-
ar Garðarsson leikari var með
okkur og hann þekkir landið
mjög vel. Áður höfðum við far
ið til Stokkseyrar og Eyrar-
bakka. En síðar fóram við í
fjóra daga um landið. Á Snas-
fellsnes, í Stykkishólm, síðan
norður og austur um land til
Seyðisfjarðar og til baka fyrir
Tjömes um Húsavík og í Lauf
ás og síðan suður aftur. En
okkur veittist erfitt að finna
góðan stað til kvikmyndatök-
unnar, það var helzt í Skaga-
firði að léttast fór á okkur
brúnin. Til greina kæmi að
taka myndina á Sauðárkróki
og í Glaumbæ eða e.t.v. Lauf-
ási.
Starfar við mjög viður-
kennt leikhús
— Svo við víkjum að öðru,
var ekki miklum erfiðleikum
bundið að ná árangri sem leik-
ari á erlendri tungu, sem þú
kunnir engin skil á í byrjun?
— Mér veittist létt að læra
þýzkuna og hafði gaman af
henni. En fyrstu árin fóru
Framhald á 11. síðu.
Jón Laxdal Haildórsson á leiksviði