Tíminn - 02.11.1971, Blaðsíða 7

ÞRDBJUDAGUR 2. nóvember 1971
TIMINN
7
Otgafandt: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
framkvtemdastjórl: Krlstján Benediklason Rttstjórar: Þóraitna
Þórartnaaon (áb), Jón Helgason, IndriOl G. Þorstelnsson og
Tómas Kartsson Auglýslngastjórl: Stelngrimur Glslason Rlt-
stjórnarskrifstofur I Edduhúslnu, stmar 18300 — 18300 Skrlf-
ttofur Bankastrætl 7. — AfgrelSsIusiml 12323. Auglýsingasiml:
10523. Aðrar akrifsrtoíur siml 18300. AskrlftargjaM kr 190j00
5 mámiffl tnnanlands. 1 lauaasölu fcr. 12,00 elnt. — Prentam.
Edda bf.
Glímt við hrollvekju
Samningar um kaupgjaldsmálin eru nú komnir á
þaÖ stig, að báðir aðilar hafa ákveðið að leggja málið
í hendur sáttasemjara. Jafnframt er samkomulag um, að
sérstök sáttanefnd verði skipuð honum til aðstoðar. Það
verður nú verkefni þessara aðila að rejma að finna lausn
á þessu mikilvæga máli, í samráði við fulltrúa vinnu-
markaðsins.
í grein, sem birtist í síðasta blaði Nýs lands, er rétö-
lega bent á, að hér sé í reynd glímt við hrollvekjuna, sem
Ólafur Björnsson, prófessor, ræddi um á síðastl. vetri, eða
nánar tiltekið um það, hvort hægt verði að bæta hlut
hinna lægstlaunuðu, án þess að það leiði til nýrrar verð-
bólguöldu. Um þetta segir Nýtt land réttilega;
„Hin sífellda óðaverðbólga er sú hrollvekja er
prófessorinn átti við. Þessi hrollvekja er því ekki ný,
en hefur orðið stöðugt geigvænlegri sem lengra hefur
liðið. Hrossalækningar fyrrverandi ríkisstjórnar, sí-
felldar gengislækkanir, hafa aðeins reynzt olía á eld
og nú veltur á öliu að þessi eldur verði slökktur.
Enginn lætur sér detta í hug, að við getum ráðið
við verðbólgu, sem á sér rætur af verðbólgu í við-
skiptalöndum okkar, en sú verðbólga hefur verið miklu
minni en hér, enda allt önnur læknisráð reynd en
hér hafa verið notuð.
, Hagvöxtur hefur verið mikill í öllum iöndum
síðustu áratugina. Þetta hefur leitt af sér, að unnt
hefur verið að bæta kjör vinnandi fólks með ýmsum
aSferðum ,bæði launahækkunum og félagsiegum að-
gerðum.
íslendingar hafa búið við enn örari hagvöxt s.I. ára-
tug en flestar aðrar þjóðir, en sú raunalega staðreynd
er fyrir hendi að kaupmáttur tímakaups hefur lítið eða
ekki hækkað og eftirvinna og næturvinna hefur orðið
hlutskipti afls þorra launafólks, svo það gæti dregið
fram Kfið.
Það er einmitt þetta atriði, sem gerir hinn „háa
lifistandard" á íslandi að blekkingu. Hann er fenginn
með þrældómi, sem ekki þykir sæma nútíma þjóð-
félagi með alla sína tækni og hlýtur að verða alisstaðar
útlægt gert.
Hér liggur fyrst og fremst þeir miklu örðugleikar,
sem fólgnir eru í öllum kjarasamningum.
Þetta verður að skrifa fyrst og fremst á efnahags-
stefnu ríkisstjórnarinnar fyrrverandi."
Nýtt land segir ennfremun
„Mesti vandinn, sem framundan er í þessum samn-
ingum er sá, að koma í veg fyrir að sagan endurtaki
sig. Að kauphækkun hverfi svo að segja samstundis
út í verðlagið.
Yfirlýsing ríkisstjórnarinnar um að hún óskaði
eftir 20% KAUPMÆTTI á tveim árum, er ekki sama
og 20% kauphækkun.
Hér verður að finna ráð, sem duga, annars verður
hrollvekjan allsráðandi áfram. . .
Við skulum vona að samninganefndunum takist,
ásamt ríkisstjórninni, að finna beztu lausnina og hægt
verði að standa að öllum þessum málum á annan hátt
en gert hefur verið."
Vissulega ber að vona, að hér náist samkomulag, sem
tryggi það, að hægt verði að afstýra hrollvekjunni. Þjóð-
in mun vafalítið fylgjast vel með því, hvernig að þessum
málum verður unnið og hvort annarleg sjónarmið eða
misskildir stundarhagsmunir standa í vegi þess, sem
stefnt er að. Þ.Þ.
Vilhjálmur Hjálmarsson, alþm.
Breytt viðhorf
í þingbyrjun bar ég fram
fyrirspurn nm aðgerSir rikis-
stjórnarinnar í læknamálnm
strjálbýlisins og áform hennar
varðandi lausn til frambúðar.
Taldi ég skynsamlegt að fá
strax upplýsingar og umræð-
ur um málið, en það hefur
mjög verið rætt á Alþingi á
undanförnum árum, án þess að
leitt hafi til viðhlítandi niður-
stöðu.
Magnús Kjartansson, heö-
brigðismálaráðherra, skýrði frá
því m.a., að 9 héraðslæknar
hefðu horfið frá störfum í
haust og sagði frá erfiðleik-
unum við að manna þær stöð-
ur að nýju. Hann grelndi einn-
ig frá stórfelldii vöntun lækna
tU starfa við sjúkrahúsin og
til heimilislækninga í Reykja
vík og á Aknreyri, og sagði frá
óskaplegri manneklu í hjúkr-
unarliði og víðar í heilbrigðis-
þjónustunni.
VíöbrögS nýrrar stjórnar
Varðandi læknaskortinn í
strjálbýlinu hafa í sumar og
haust verið gerðar margvísleg-
ar ráðstafanir af hálfu stjórn-
arvalda. Haft hefur verið náið
samstarf við læknafélögin, og
ráðherra hefur ritað hverjum
einstökum starfandi lækni á
Reykjavikursvæðinu og beðið
um aðstoð. Reynt hefur verið
að liðka til með afgreiðslu
iyfja þar, -sem lyfsala hefur
ekki verið, og fá héraðshjúkr
unarkonur og ljósmæður til
hjálpar. Neyðarkallsþjónusta
hefur verið tekin upp milli
Landsspítalans og læknislausra
héraða, og samið við landhelg-
isgæzluna nm sérstaka fyrir-
greiðslu við læknislaus héruð,
en gæzlan hefur ætíð veitt
ómetanlega þjónustu við
sjúkraflutninga. Þá hefur ráðu
neytið haft frunikvæði og
greitt fyrir öflun heppilegra
bfla.
Næsti áfangi
Það kom glöggt í ljós I um-
ræðunum á þriðjudaginn að
rfldsstjórnin er staðráðin í að
neyta aHn ráða til úrbóta í
heilbrigðlsmálunum og byggst
hafa mörg járn i eldi.
Ákveðið er að lelta beint til
íslenzkra lækna erlendis,
kynna þeim ástandið hér heima
oq leita eftir liðveizlu þeirra.
Efling læknadeildar Háskóla
íslands verður ó dagskró sam-
tímis sem og málefni HJúkr-
unarskólans og fræðslumál
annarra heilbrigðisstétta.
Reynt verður að hraða eftir
föngum helldarendurskoðun
laga um heilbrigðismál, en
ráðuneytið hefur nú tll með-
ferðar tillögur milliþinganefnd
ar nm það efni. Lögð verður
sérstök áherzla á að heilbrigð-
ismáUn nái að þróast i sam-
fellu, þannig að verklegar fram
kvæmdir haldist í hendnr við
næga menntun lækna og ann-
ars starfsfólks. Aðstöðu til
hópstarfa lækna verður komið
á þar sem við verður komið,
athugað um opnar göngudeild
ir við sjúkrahúsin og tekin til
mcðferðar starfskipting sjúkra-
húsanna og dreifing þeirra um
landið. Er stefnt að því að
málið geti legið fyrir í frum-
Vilhjálmur Hjálmarsson.
varpsformi áður en þingi lýkur
i vor.
Ráðvilltir menn og
úrræöalitlir
Umræður um heilbrigðismál-
in á þriðjudaginn, bæði á AI-
þingi og sjónvarpi, gefa tilefni
til að rifja upp örfá atriði frá
meðferð þeirra að undanförnu,
enda hafa þau mál verið oftar
til umræðu á Alþingi á síðasta
kjörtímabiU.
Viðreisnarflokkarnir stýrðu
landi í tólf ár, við hagstætt
árferði löngnm. Viðskilnaður
þeirra í heilbrigðismálum er
01 U(U? sóma. AUtaf hefur
orðið erfiðara og erfiðara að
manna læknishéruðin. Aldrei
hafa fleiri læknar starfað er-
lendis. Vöntnn sjúkrarúma á
sumum sérsviðum hefur aldrei
verið geígvænlegri. Gífurleg og
Srt vaxandi vöntun er á hjúkr-
unarUði og öðru sérmenntuðu
fólki tU sjúkrahjálpar og
heilsugæzlu. Mistekizt hefur að
leysa þessi vandamál í heild.
Heilar deildir í nýbyggðnm
sjúkrahúsnm hafa t.d. ekki
getað tekið til starfa vegna
vöntunar á sérmenntuðu starfs
fólki.
Þetta er ófögur lýsing, en
því miður aUt of sönn. Og það
var varla við öðru að búast,
því yfirsýn og heildarstefnu
virtist vanta gersamlega og
ráðhcrrarnir voru sjálfum sér
sundurþykkir um veigamikU at-
riði, eins og nú skal greina:
Gylfi gegn Eggert
Við umræður á Alþingi 10.
nóv. 1970, segir heilbrigðismála
ráðherra, Eggert G. Þorsteins-
son: „Vandinn er því sá: Er
hægt roeð einhverjum ráðum
að breyta fyrirkomulagi lækna
deildarinnar þannlg, að hún
framleiði meira af læknum en
hún gerir í dag?“ ------„Þetta
er mergurinn málsins. Ég lýsti
því yfir við þessar umræður
hér á hv. Alþingi í fyrra, að
ég myndi vUja fyrir mitt leyti
reyna að beita mér fyrir því að
slík breyting ætti sér stað og
sú yfirlýsing mín stendur enn
óbreytt". Ekki er kunnugt um
neinar aðgerðir E.G.Þ. til að
standa vlð þessar yfirlýsingar,
enda var hann ekki einn uro
hituna.
Rúmlega fjórum mánuðum
eftir að Eggert gaf þessa yfir-
Iýsingu, eða 23. roarz 1971, tal-
ar menntamálaráðherra, Gylfi
Þ. Gíslason, á þessa leið í sam
einuðu Alþingi: „Hið alvarlega
vandamál, sem læknaskortur
dreifbýlisins er, á því ekki rót
sina að rekja til læknafæðar.**
.......Það er ekki hægt að
rekja læknaskortinn i dreif-
býUnu til þess að HáskóU ís-
lands hafi ekki staðið í sínn
stykki og ekki brautskráð nógu
marga lækna“. Og á öðrum stað
í ræðunnl hnykkir ráðherrann
á þessn með því að segja að
gagnstæðar skoðanir fyrirspyrj
andans, Eysteins Jónssonar, hafi
„ekki við minnstu rök að
styðjast*.
Þannig voru tveir fyrrver-
andi ráðherrar á öndverðum
mciði varðandi þennan þýðing-
armikla þátt heilbrigðismál-
anna. Þegar þar við bættist að
ritdsstjórnin var að öðru íeyti
ákaflega sinnulítil nm ýmsar
aðrar grelnar þelrra eins og
iðulega kom fram á Alþingi,
þá var sannarlega ekki á góðu
von.
Breytt viöhorf
Fyrir nokkrum dögum var
svo enn rætt á Alþingi um
læknaskort I strjálbýU og fleirl
Þættl heUbrigðismála, elns og
fyrr er að vikið. Ræðumenn
úr þremur stjóramálaflokkum
vora þá á einu máU um það,
að mjög alvarlegur skortur
væri á læknum og öðru sér-
menntuðu fólki til að vinna
að heilbrlgðlsþjónustunni:
„Það er almennur Iæknaskort-
ur á Islandi, ekki aðeins í strjál
býlinu, heldur um land aUt“,
sagði heilbrigðisráðherrann.
Og Oddur Ólafsson, þingmaður
Rcykjaness og læknir á Reykja-
lundi, sagði: „Læknaskortur er
almennur hér á landi og hann
er mikið vandamál“.
Enginn mótmælti þessum
skoðunum ráðherrans og hins
reynda læknis á Alþingi i
þriðjudaginn var. Þá voru þó
aðeins Uðnir 7 mánuður og
3 dagar sfðan fráfarandi
mcnntamálaráðherra „sannaði"
Alþingi með tölnlegum upplýs
iugum á fimm vélrituðum síð-
um frá jafnmörgum þjóðlönd-
um, að allt tal um læknaskort
á íslandi stafaði af þvf, að um
þau mál rfkti „mjög alvarleg-
ur þekklngarskortur .... Ekki
aðelns hjá öllum almenningi,
heldur einnig hjá háttvirtum
alþingismönnum“.
Er Þetta atvik dæmigert
sýnishorn af því, hvernig G.Þ.G,
að hætti Iýðskrumara misnot-
a« tölulegar upplýsingar til
framdráttar hæpnum málstað
sínum, en til éþurftar við úr-
lausn alvarlegra vandamála.
Þ|óðin æskir athafna
Eins og drepið var á f upp-
hafi kom það glöggt fram í
fyrirspurnartímanum á þriðju-
daginn var, að ríkisstjóroin
hefur þegar hafið sóku á vett-
vangi lieilbrigðismálanna vf*
ágætar undirtektir. Einstakir
Framhald á Ws. 10
ÞRIÐJUDAGSGREININ