Tíminn - 16.11.1971, Qupperneq 5

EB£»JU1>AGTTR M. wwenAcr 1971
TIMINN
FRÁ MÚHAMEÐ
FramhaM-. af Dte. 19
mmm sean gengið sé ár arm-
ingjalegri miBoM hs* i snöfur-
legt og gróandi nýtizitr þ'.ióft-
B£ Sem daemi um hraða efna-
hagslegra franrfara í landinu
má nefna að um miðjan
sáSastliðinn áratug töldu Banda
EÍkjamenn íran eitt sitt auð-
sweipasta fylgiríki i Asíu; nó
en þeár fyrir þónokkrnm árnm
bxtnár «ð afskrrfa það sem slikt.
®67, þegar sjamn dreif í að
Ba krýna sig og drottningu
Ssna, BSrn Dibu, var því slegið
sem hátíðafrétt að nú væri
ekki lengur þurfandi fvrir
e&ahagsaffetoð erlendfe frá.
Hggnaðurinn af otíunni, sem
fóSriknm BP og Sheíl dækt upp,
rermtrr þegar að háifn { vasa
Bessa, og fer htatnr þeirra f
gsððanom stvaxanÆ. Sffðan
S962 hefur hesWarþjóðarfram-
leíðsten aukist «n 92% á ðri
rið meðaitah, og tefejur á ibúa
hafa neerrí tvöfaldast á sama
tfma, eru nú konmar uppí þrfó
hrmdrwð og fimmtfu dollara,
£ m er geypáhátt á asfskan
mæfikvarða. Stórjörftam hefnr
verið skipt á meðal bænda, þó
efefei ölhrm. f Æólamálum hafa
franrfariroar efcki verið 3iður
stórstígar; öíl böra á skóla-
sfeyldualdri í borgum kváðn nó
njóta kennsta, en í sveHumtm
vantar enn mikið á að þessu
marki hafi verið náð, og þar
höa enn meira en tveir þriðju
IðHtar landsmanna, sem affe
mmw tæpar þrjátíu miltjónir.
Kn mikið er gert tii að bæta
út sfeólaskortinnm þar lika;
þstuHg fó stódentar afslátt af
herþjónushrtímanum ef þeir
V0ja heldur fara út í sveit og
ketma krokkttm.
Geugi frans eftrr striðið verð
Ttr aS mikta leyfi að þakka
fgarmrm sjáífum, sem hefar
vesáð svotil algerlega einvald-
ar'irikisiraH siðasta héKan ann
an aratugmn að minnsta kosti.
Einhverjum þykir kannski kyn-
legt að mæta slíkum krafti í
einum konungi eða keisara nú
til dags, en þá verður að hafa
í huga að Múhameð Resa er
af allt öðru sauðahúsi en kon-
ungafólk Evrópu, sem flest er
orðið að andlegum og líkamleg
um aumingjum af skyldleika-
giftingum og laodeyðulífi í
aldaraðir. Sjaansja Arýameher
er beint úr röðum fólksins,
alveg eftir beztu byltingarupp-
skrift. (Hann titlar raanar
framfarirnar sínar hvíta bylt-
inga). Hann hefur rikulega til
að bera frumstæða orku og þol
karls föður síns, en er mikln
fágaðri og sleipari en hann.
Hitt er svo annað mál að
margt ljótt er sagt nm Múha-
«M0 Besa Pahlavi (ættarnate-
% er sótt aftur á tBS Parþa,
ein af mörgum tiiraunom þeirra
friðga tS að tengja fortíð og
nútíð landsins), og flest af því
satt. Þessi dugnaðarforkur, sem
kvað vinna a» jafnaði átján
stundir á sólarhring, er jafn-
fram haldinn gifurlegu sjálfs-
áliti, svo að nálgast stórmennsku
brjálæði. Gagnrýni á sjálfan sig
og stna familíu tekur hann væg-
ast sagt ónáðugt upp. Þótt lífs-
kjör séu betri í íran en líklega
í nokkru öðru múhameðsku
landi, situr fámenn yfirstétt
með keisarafjöiskylduna i
broddi fylkingar að nnestöllu
rflridæmimi og fátækt ahnenn-
ings er viða sár, einkum í sveit-
om. Þá ver keisarinn gífurleg-
um summum í herbúnað, bæði
sjálfum sér til öryggis og tii
að vera reiðubúinn að fylla það
auða rúm, sem Bretar skilja
nú eftir er þeir flytja hersveit
ir sínar heim frá olíusjeikdæm-
unum við Persaflóann, Evr-
ópskir kunningjar mínir, kunn-
ir mörgum hnútum i íran, full-
yrtu að þriðji hver írani væri
meira eða minna á snærum
qUm wiiiimi* wiKfiHrtnir vio
pússun, sUpun og hver veit hvað.
oorweitn o* aiðnw«d i wimcvaiNn# vttiKivi
TVE» HRAÐAR,
naeð sjfltfrirkani WOLF rofe.
ALEIHANGRUÐ
öruoGi við ntiar »d
«hl |lfðtMI{|ÍI1||Af
S&&ÉB
tÐNAÐARBORVÉLIN FYRIR
HEIMILI YÐAR
WOLF SAFÍR
10mm iffnaíarpatfána
WOLF SAFÍR
13mm Bnaíarpatrfnr
HeimilisborvéHn, sem byggS er jafnt fyrir iðnaö.
ÞðRHF
REYKJAVÍK SKÓIAVÖROUSTÍO 25
V
hers og lögreglu, nauðugur
eða viljugur. Sérstaklega um-
svifamikil er hin keisaralega
leynilögregla, kölluð Savak,
sem skipulögð var með CIA sem
fyrirmynd og kvað ein sú fær-
asta í heimi af þessháttar þjóð
þrifafyrirtækjum. Savak er ein-
ráð í heilum landshlutum, ef
þeir þykja ótryggir, og illræmd
fyrir grimmilegar ofsóknir á
hendur andstæðingum sjasins
og pyndingar í fangelsum. All-
ir í íran eru hræddir við sja-
inn og valdabákn hans, en ekki
dregur það úr óvinsældum
hans. Flestir þeir, sem ég fékk
tækifæri til að ræða við lands
mál á leið minni gegnum íran í
sumar, innlendir sem erlendir,
voru á einu máli um eitt: Það
verður bylting. Sennilega mjög
fljótlega, kannski ekki fyrr en
eftir nokkur ór, en þau verða
aldrei mörg. Sjainum hefur
ótal sinnum verið sýnt
banatilræði, og sagt er að hann
hafi þyrlu með vélina í gangi
á næstu grösum við sig dag og
nótt, hvar sem hann er stadd-
ur í ríkinu, til að geta flúið
með fjölskylduna fyrirvaralaust,
ef Persar skyldu eftir allt sam-
an manna sig upp í að afnema
sinn tuttugu og fimm ára
gamla keisaradóm.
Sá keisaradómur og sú virð-
íng, sem hann nýtur í huga
írana, er kannski öruggasta
trygging velgerðamanns Aria
gegn byltingu og öllu því. Ekki
er fjarri lagi að fullyrða að í
fran njóti keisaradómurinn hlið
stæðrar lotningar og tilbeiðslu
og páfadómurinn í Vestur-Evr-
ópu á miðöldum. Kaþólska
kirkjan sagði: utan kirkjunnar
engin frelsún. íranskeisari seg-
ir þjóð sinni: utan beisaradóms
engar umbætur. Hann reynir
að teJja f&M ákm bá wnt að
vorúr þess tm hattnndi fr*m-
tíð séu aúgertagK owfir. þvi
koannar að einvehfi baos standi
stöðogt. Veirím i Fessepólis,
sem kostaði yfir imndrað nrillj-
ónir doÐara og éöam keiaari,
nm kóngaor, fimm drottníngar,
þrettán prinsar, átta prinspss-
urr, sextán fúrseter, þrír fo'ráæt-
isnáíJhearar, fjórir raraforset-
ar, nta sjrókar og toeir sofcján-
ar sétu meðal aonarra gesta,
er ank þess að vera stórfellt
auglýsmgabragð ætiað hehnin-
ubu í heild tílraan til a'ð gera
dýrð keisaradóms þess, er Kýr-
os stofnaffi fyrir taö þásond
og fimtn tamdmS Brrmn, svo
mikla í augmn ahnerowngs, að
ungu iwmiÍMWPiiwfnyj hwh
mynda kjana hinna byWingar-
fúsu, hafi onga wdigMhtAjj i
að ná ajþýftahyffi.
,