Fréttablaðið - 14.02.2004, Blaðsíða 20

20 14. febrúar 2004 LAUGARDAGUR
Árni Johnsen sat ekki auðumhöndum þegar hann afplánaði
refsivist sína á Kvíabryggju held-
ur mundaði hamar og meitil og
vann nokkra tugi höggmynda úr
grjóti. Þær eru misjafnar að lögun
en form margra þeirra er svipað,
grjótstallur með stálsúlum upp úr
sér og hnullungur eða hella þar of-
an á. Þar má svo sjá skraut af
ýmsu tagi, til dæmis glerkúlur,
kýrauga, vaskafat, bronsstyttur
og uppstoppaðan fugl.
Ljóst má vera að á bak við verk-
in liggur gríðarleg vinna en höf-
undurinn er jú þekktur af dugnaði
og miklar sig ekki af þessu frekar
en öðru sem hann hefur tekið sér
fyrir hendur. „Þetta var vinna eins
og lífið sjálft en ég er vanur að
vinna mikið og láta ekkert stoppa
mig,“ segir Árni. „Það kostaði blóð,
svita og tár að velta grjótinu upp
úr fjörunni eða brjóta það úr fjöru-
hömrunum og það fóru margir
meitlar í þetta.“
Þótt Árni Johnsen hafi komið
víða um ævina og ekki alltaf
bundið bagga sína sömu hnútum
og samferðamenn kom mörgum í
opna skjöldu þegar spurðist af
höggmyndagerð hans á Kvía-
bryggju. Hvernig í ósköpunum
kom hún til? „Það er nú ósköp ein-
falt, þegar ég var kominn vestur á
Snæfellsnes til að dvelja þar um
stund ákvað ég að búa eitthvað til
úr umhverfinu. Eitt og annað kom
til greina, skrif og fleira, en ég
féll fyrir þessu sérstæða stuðla-
bergsgrjóti sem er slípað af haf-
inu í alls konar stærðir og form.
Ég hef reyndar alltaf haft mjög
mikinn áhuga á grjóti, grjót er eitt
það fallegasta sem ég sé.“
Hugsun á bak við hvert verk
Árni fæddist og ólst upp í Vest-
mannaeyjum þar sem tengslin við
hafið eru meiri en víða annars
staðar enda allt um kring. Steinar
voru líka meðal leikfanganna: „Ég
lék mér með steina, á steinum og í
urð og grjóti.“
Það er óravegur frá fjörugrjóti
í listaverk og ekki úr vegi að
spyrja hvað Árni hafi séð fyrir
sér þegar hann horfði í steinana.
„Hver einasta mynd er hugsuð þó
hún sé ekki flókin,“ segir hann og
nefnir dæmi: „Eitt verkið heitir
sálarþvottur. Ég fann gamalt
vaskafat í fjörunni undir Kross-
nesbjargi sem hefur örugglega
verið úti árum eða áratugum sam-
an. Það var kolryðgað að stórum
hluta, botnlaust og slitið. Ég
ákvað strax að nota það í eitt
verkið. Fat er fallegt form og
gamlir slitnir hlutir segja mikla
sögu. Það hafa mörg handtök far-
ið um þetta vaskafat,“ segir Árni.
Hann nefnir líka annað verk sér-
staklega og það ekki að ástæðu-
lausu: „Eitt verkið er byggt á stór-
ri þriggja tonna steinhellu. Í því
notaði ég mótíf sem eru mér mjög
kær, fjölskylduna mína og vini.
Það verk heitir Bergvættirnir.“
Þótt Árna sé ýmislegt til lista
lagt þekkir hann sín takmörk og
leitar til annarra um aðstoð og
þátttöku ef svo ber undir: „Sem
betur fer fær maður stundum
hugmyndir sem eru manni ofviða
og þá leitaði ég til þeirra sem voru
flinkastir á því sviði og fékk þá til
liðs við mig. Ég fékk sérlega
fallegar blásnar glerkúlur frá Sig-
rúnu í Bergvík, og Ranka í Gýgj-
arhólskoti í Biskupstungum tálg-
aði fyrir mig músarrindla og lóu
sem ég steypti svo í kopar,“ segir
Árni og bendir á að málarar kaupi
sér liti en í stað litanna fái hann
form sem hann svo vinnur úr.
Það munar bara einum sálmi á
fólki
Það tók nokkurn tíma að vinna
verkin en Árni fékk talsvert út úr
erfiðinu. „Já, ég hafði feikilega
gaman af þessu, allt svona erfiði
er líka hvíld. Það fylgja þessu líka
pælingar,“ segir hann en neitar að
afplánunin á Kvíabryggju sem
slík hafi haft sérstök áhrif á hann
við vinnuna: „Nei, nei, engin. Það
eru allir jafnir að því leyti á þess-
ari jörðu að þeir fylgja þessari
jörð hvar sem þeir standa. Hvort
sem þeir standa í fátækt, ríki-
dæmi, afplánun eða hverju sem
er. Og ef menn bara leita í ljósið
við allar kringumstæður þá er
ósköp lítill munur á fólki, sama
hvar það er og hvar það hefur
lent. Þó að einn sé dæmdur en
annar ekki þá er munurinn á fólki,
þegar upp er staðið, bara einn
sálmur til eða frá.“
Segja má að skjálfta hafi gætt í
menningarheiminum þegar
spurðist að Árna hefði boðist að
sýna verk sín í Listasafni Reykja-
nesbæjar, Duushúsum. Kjartan
Guðjónsson listmálari brást til
dæmis hinn versti við en fyrir-
hugað var að hann sýndi verk sín
þar. Hann hætti hins vegar við
þegar sýning Árna var ákveðin.
„Ég hef alltaf metið Kjartan Guð-
jónsson, menn mega hafa sínar
skoðanir og það er reyndar mjög
gott. En ég sé ekki betur en að það
sé pláss fyrir flesta á þessari jörð.
Ég er ekkert að stilla mér upp
meðal listamanna, ég er bara
venjulegur Jón. Ég hef skrifað
margar bækur, samið tugi laga,
skrifað fyrir sinfóníuhljómsveit
og gripið í ýmsa hluti og ég óska
ekki eftir nokkrum titlum.“
Að sama skapi var fundið að
sýningarhaldinu í Reykjanesbæ
þar sem bæjarstjórinn Árni Sig-
fússon er frændi Árna Johnsen.
„Árni hafði ekki hugmynd um
þetta. Gamlir kunningjar mínir,
Valgerður Guðmundsdóttir menn-
ingarfulltrúi bæjarins og maður
hennar Hjálmar Árnason, komu í
heimsókn til mín og þá kom þetta
upp og var í gadda slegið. Þetta
kom Árna frænda mínum ekkert
við.“
Líklega of einfalt fyrir hina lærðu
En hvernig ætli Árna líði nú þeg-
ar verið er að opna sýninguna? „Ég
hef bara gaman af þessu, margir
hafa haft gaman af þessu og mér
þykir vænt um það. Mér er sagt að
það sé ekki mikið af svona einfaldri
útfærslu, þetta er líklega of einfalt
fyrir hina lærðu í faginu og það er
bara af hinu góða. Þetta eru einföld
form og fallegt grjót og einhver
saga á bak við hvert verk. Ég vona
bara að fólk komi og sjái þetta.“
Og áhugasamir geta fest sér
verk á sýningunni. „Já, ætli þetta sé
ekki bara allt til sölu þegar á reynir.
Ég veit ekki hvað þetta kostar en
vonast til að hafa upp í kostnað.“
Árni segir að þegar hafi verið falast
eftir einstaka verkum en hann hafi
ekki viljað selja þau strax. Fyrst
vilji hann sýna þau almenningi.
bjorn@frettabladid.is
UNNIÐ Í GRJÓT
Hamar og meitill dugðu ekki alltaf til,
stundum þurfti stórtækari vélar. „Ég hafði
feikilega gaman af þessu,“ segir Árni, „allt
svona erfiði er líka hvíld. Það fylgja þessu
líka pælingar.“
Fólki gefst nú færi á að sjá höggmyndirnar hans Árna Johnsen í fyrsta sinn frá því að þjóðin sá vörubílana streyma frá Kvíabryggju í
nóvember. Sýning á verkunum opnar í Duushúsum í Reykjanesbæ í dag.
Ég er bara venjulegur Jón
BERGVÆTTIR
Árni stendur hér við eitt verka sinna, sem er honum kært, en í því eru bronsmyndir af eig-
inkonu hans, syni og vini.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
ÚTRÉTT HÖND OG HNEFI
Sýning Árna í Gryfjunni í Duushúsum í Reykjanesbæ er
opnuð í dag og stendur til 13. mars. „Já, ætli þetta sé ekki
bara allt til sölu þegar á reynir,“ segir Árni. „Ég veit ekki
hvað þetta kostar en vonast til að hafa upp í kostnað.“